گجت نیوز: چرا پیشرفته‌ترین جنگنده‌های F-۳۵ هنوز از موشکی ۷۰ ساله استفاده می‌کنند؟ راز ماندگاری این سلاح قدیمی در میدان‌های نبرد امروزی و دلیل این انتخاب استراتژیک چیست؟

جنگنده‌های F-35 به‌عنوان نماد فناوری نظامی مدرن و اوج مهندسی هوانوردی شناخته می‌شوند. اما شاید تعجب کنید که این پرنده‌های پیشرفته همچنان از موشکی با قدمت نزدیک به ۷۰ سال استفاده می‌کنند. موشک AIM-9 سایدوایندر (Sidewinder) از دهه ۱۹۵۰ در خدمت بوده و راز ماندگاری آن در طراحی هوشمندانه سادگی و کارایی اثبات‌شده نهفته است. این سلاح یکپارچگی شگفت‌انگیزی از فناوری‌های ابتدایی زمان خود بود که به آن اجازه داد تا امروز در خدمت باقی بماند.

موشک‌ها مهم‌ترین سلاح جنگنده‌ها برای قابلیت‌های تهاجمی و تدافعی هستند. ارتش آمریکا بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم استفاده از موشک‌ها را آغاز کرد. در سال ۱۹۵۶ موشک AIM-4 Falcon وارد خدمت شد اما رقیب آن یعنی AIM-9 سایدوایندر برخلاف فالکون که بازنشسته شده است هنوز با قدرت در حال استفاده است. کارایی سایدوایندر از بحران تنگه تایوان در سال ۱۹۵۸ تا درگیری‌های امروزی اوکراین غیرقابل انکار است.

یک موشک اثبات‌شده با سابقه‌ای درخشان

کار روی پروژه سایدوایندر زمانی آغاز شد که ویلیام بی مک‌لین دانشمند نیروی دریایی آمریکا تحقیقات روی فیوزهای فروسرخ را شروع کرد. آزمایش‌های اولیه پتانسیل بالای این ایده را نشان داد و نام سایدوایندر برای آن انتخاب شد. دلیل این نام‌گذاری شباهت روش رهگیری موشک با شیوه شکار مار سایدوایندر بود. نیروی دریایی آمریکا در سال ۱۹۵۳ بودجه پروژه را تامین کرد و سرانجام در سال ۱۹۵۶ رسما آن را عملیاتی کرد.

عملکرد برتر این موشک در مقایسه با AIM-4 Falcon باعث شد نیروی هوایی آمریکا نیز در سال ۱۹۶۴ آن را به خدمت بگیرد. سایدوایندر مانند بسیاری از سلاح‌های بادوام دیگر روی پلتفرم‌های مختلفی نصب شده است. این موشک از جنگنده‌های نسل دوم مانند F-8 Crusader تا جنگنده‌های سری Teen مثل F-14 تامکت و F/A-18 هورنت همواره یک سلاح استاندارد بوده است.

چرا سایدوایندر هنوز برای جنگنده‌های F-35 حیاتی است؟

سایدوایندر یک موشک کوتاه‌برد هوا به هوا طبقه‌بندی می‌شود. این موشک در کنار سیستم‌های دوربردتر مانند AMRAAM عمل می‌کند تا یک ترکیب تسلیحاتی موثر و سازگار را برای هواپیما فراهم کند. این سلاح با طول حدود ۳ متر و وزن ۸۵ کیلوگرم از یک موتور راکتی با سوخت جامد نیرو می‌گیرد. این موتور موشک را به سرعت ۲.۵ ماخ و برد ۳۵ کیلومتر می‌رساند. قدرت تخریب آن نیز از یک کلاهک انفجاری-ترکشی ۹ کیلوگرمی تامین می‌شود.

سایدوایندر از اولین نسخه خود یعنی AIM-9A در طول دهه‌ها به چندین مدل ارتقا یافته است. جدیدترین نسخه آن AIM-9X Block II نام دارد که در سال ۲۰۱۱ معرفی شد و یک سلاح کاملا پیشرفته محسوب می‌شود. این نسخه مدرن همان چیزی است که جنگنده‌های F-35 از آن بهره می‌برند.

طراحی ساده و هزینه پایین تولید باعث شده سایدوایندر با تولید بیش از ۱۰۰ هزار واحد به یکی از پرتیراژترین موشک‌های تاریخ تبدیل شود. در حال حاضر ۲۷ متحد آمریکا از این موشک استفاده می‌کنند و قراردادهای پشتیبانی و ارتقای آن برای ۳۰ سال آینده نیز تمدید شده است.