گجت نیوز: جنگنده F-۳۵ لایتنینگ ۲ فقط یک ماشین جنگی مرگبار نیست، بلکه مجموعه‌ای از فناوری‌های پیشرفته برای حفظ جان باارزش‌ترین دارایی خود یعنی خلبان است. در کنار قابلیت‌های رادارگریزی و قدرت آتش، صندلی پران این جنگنده یک شاهکار مهندسی محسوب می‌شود که آن را از تمام رقبایش متمایز می‌کند.

مارتین-بیکر؛ سازنده صندلی‌های نجات‌بخش

هرچند لاکهید مارتین پیمانکار اصلی توسعه جنگنده F-35 است، اما شرکت‌های متعددی در ساخت این پرنده نقش داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، شرکت هوانوردی بریتانیایی «مارتین-بیکر» است که از دهه ۱۹۴۰ بر روی سیستم‌های فرار خدمه تمرکز دارد.

تمام مدل‌های جنگنده F-35 به صندلی پران مدل US16E ساخت این شرکت مجهز شده‌اند. این صندلی با قیمت حدود ۱۲۰ هزار دلار، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به قابلیت تطبیق با ابعاد و وزن‌های مختلف خلبانان و رعایت معیارهای پیشگیری از آسیب گردن (NIC) اشاره کرد.

آنچه صندلی پران F-35 را واقعاً متمایز می‌کند، قابلیت اجکت خودکار در مدل F-35B است. این مدل به‌خاطر توانایی برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) شناخته می‌شود که خطرات خاص خود را به همراه دارد.

در سرعت‌های مافوق صوت که به بیش از ۱۹۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد، خلبان برای تصمیم‌گیری زمان کافی دارد. اما در حین عملیات پیچیده‌ای مانند فرود عمودی یا شناور ماندن در ارتفاع پایین، ممکن است یک نقص فنی فاجعه‌بار، فرصت واکنش دستی را از خلبان بگیرد. اینجاست که سیستم اجکت خودکار وارد عمل می‌شود.

نجات معجزه‌آسا؛ وقتی سیستم وارد عمل می‌شود

این سیستم با تشخیص شرایط پروازی غیرقابل بازگشت، به‌طور خودکار و در کسری از ثانیه خلبان را به بیرون پرتاب می‌کند. در سال ۲۰۲۲، ویدئویی از سقوط یک فروند F-35B در پایگاه فورت ورث منتشر شد. در این حادثه، پیش از برخورد هواپیما با زمین، صندلی پران به‌صورت خودکار فعال شد و جان خلبان را نجات داد.

فراتر از اجکت؛ چه قابلیت‌هایی خلبان را زنده نگه می‌دارد؟

صندلی US16E فراتر از یک مکانیزم پرتاب ساده است. این صندلی به یک کیت بقا شامل قایق نجات، سیستم تأمین اکسیژن، سیستم خنک‌کننده و تجهیزات ارتباطی یکپارچه با کلاه خلبان مجهز است.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، قابلیت «صفر-صفر» است. این یعنی صندلی می‌تواند حتی در ارتفاع صفر و سرعت صفر (مثلاً روی باند فرودگاه) نیز با ایمنی کامل عمل کند و خلبان را به ارتفاع مناسب برای باز شدن چتر نجات برساند.