حسن اسماعیلیان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به چالش‌های ناشی از رشد جمعیت و توسعه کلان‌شهرها نظیر مشهد، بر اهمیت به‌کارگیری فناوری‌های نوین و رویکردهای نوآورانه در مدیریت منابع آبی تاکید و اظهار کرد: برای پایدارسازی تأمین آب در کلان‌شهر مشهد، مجموعه‌ای از اقدامات فناورانه، زیرساختی و مدیریتی در سطح ملی و محلی در دستور کار قرار گرفته است.

فناوری‌های نوین کلید پایداری تأمین آب در کلان‌شهرها

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد بیان کرد: در سال‌های اخیر گام‌های مهمی در حوزه شبکه آبرسانی شهر مشهد برداشته شده که از جمله آن می‌توان به پهنه‌بندی دقیق مناطق، ایجاد زیرپهنه‌ها و استفاده از شیرهای فشارشکن پیشرفته اشاره کرد. این اقدامات منجر به کنترل مناسب فشار در سطح شهر، کاهش هدررفت آب، و مدیریت بهتر مصرف به‌ویژه در مناطق پرمصرف شده است.

وی افزود: مشهد به عنوان شهر پایلوت به‌خوبی توانسته است از ظرفیت این سامانه‌های هوشمند در پایش و کنترل شبکه استفاده کند. علاوه بر آن، استفاده از تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بومی‌سازی‌شده و تولید داخل، با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان، باعث دستیابی به سطح بالایی از خودکفایی در این حوزه شده است.

ایجاد شبکه‌های هوشمند و پروژه‌های بازچرخانی

به گفته اسماعیلیان این فناوری‌ها امکان مدیریت و بالانس آب در نقاط مختلف شهر را فراهم کرده‌اند و نقش مهمی در کنترل شرایط کم‌آبی و تنش آبی ایفا می‌کنند.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد همچنین بیان کرد: از سال ۱۳۹۷ شرکت آبفای مشهد به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت آب کشور وارد حوزه هوش مصنوعی شده و اکنون بخش‌هایی از این سامانه‌ها در حال بهره‌برداری هستند که می‌تواند در مدیریت هوشمند تأمین و توزیع آب تأثیرگذار باشد.

وی همچنین به موضوع بازچرخانی آب به‌عنوان یکی از محورهای اساسی در مدیریت منابع در اقلیم نیمه‌خشک مشهد اشاره کرد و گفت: بخش قابل توجهی از آب مصرفی در شهر، به فاضلاب تبدیل می‌شود که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در زمینه جمع‌آوری، تصفیه و بازچرخانی فاضلاب، امکان استفاده مجدد از این منابع در حوزه‌های مختلف فراهم شده است.

بهره برداری از تصفیه خانه‌های پیشرفته گامی مهم در پایداری منابع آب

اسماعیلیان تصریح کرد: در حال حاضر، سه تصفیه‌خانه بزرگ فاضلاب با فناوری‌های پیشرفته و کیفیت تصفیه بالا در حال احداث هستند. کیفیت خروجی این تصفیه‌خانه‌ها به‌حدی بالاست که قابل تخلیه به منابع سطحی است.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: یکی از مهم‌ترین پروژه‌های در دست اجرا، انتقال پساب تصفیه‌شده از این تصفیه‌خانه‌ها به غرب مشهد برای مصارف کشاورزی است. در مقابل، منابع آب کیفی که در حال حاضر در بخش کشاورزی مصرف می‌شوند، به‌سمت تأمین آب شرب شهر هدایت خواهند شد.

۲۵ درصد نیاز آبی مشهد در افق ۱۴۲۰ از طریق فناوری‌های نوین تأمین می‌شود

وی خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی شده است که در افق ۱۴۲۰، حداقل ۱۰۰ میلیون مترمکعب معادل ۲۵ درصد از آب مورد نیاز کلان‌شهر مشهد از طریق بازچرخانی تأمین شود که این موضوع گام بزرگی در مسیر پایداری منابع آبی این شهر خواهد بود.

اسماعیلیان با اشاره به چالش‌های ناشی از خشکسالی و تنش آبی در کشور و به ویژه کلان‌شهر مشهد، بر ضرورت همکاری و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف برای مدیریت بهینه منابع آبی تاکید کرد.

مدیریت مصرف، کلید مقابله با تنش آبی در کلان‌شهرها

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد اظهار کرد: با توجه به اقلیم خشک و نیمه‌خشک مشهد و محدودیت منابع آبی، این شرایط برای این منطقه بی‌سابقه نیست، اما همزمان با افزایش جمعیت و توسعه سریع شهر، نیاز به آب روز به روز بیشتر می‌شود. در حالی که ظرفیت‌های سازه‌ای برای افزایش منابع آبی تقریباً تکمیل شده است، تمرکز اصلی باید بر مدیریت مصرف و فرهنگ‌سازی باشد.

وی به اقدامات انجام شده در حوزه آموزش و اطلاع‌رسانی اشاره کرد و افزود: همکاری رسانه‌ها، از جمله خبرگزاری مهر، در جلب توجه مردم به اهمیت مصرف بهینه آب، تأثیر مثبتی داشته است. در سال‌های اخیر، هرچند کاهش مصرف آب در شهر مشهد به اندازه مطلوب نبوده، اما به طور کلی سرانه مصرف آب در این کلان‌شهر کاهش یافته و اکنون مشهد یکی از کمترین سرانه‌های مصرف را در کشور دارد.

اسماعیلیان با تاکید بر اینکه سرانه فعلی مصرف آب در بخش خانگی حدود ۱۲۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است، گفت: هدف ما کاهش این میزان به حدود ۷۰ لیتر است که کف استاندارد محسوب می‌شود. مردم همکاری خوبی داشته‌اند و در سال‌های گذشته شاهد کاهش ۵ درصدی مصرف آب در بخش مسکونی بوده‌ایم که در پیک مصرف برخی ماه‌ها به ۱۵ درصد نیز رسیده است، اما با توجه به شرایط تنش آبی، این روند باید سریع‌تر و جدی‌تر دنبال شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد همچنین از مردم خواست تا در سال جاری مصرف آب را تنها به مصارف ضروری محدود کنند و تصریح کرد: مصرف‌های غیرضروری مانند شستشوی مکرر خودرو، آبیاری فضای سبز با گیاهان پرمصرف و استفاده نادرست از ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی باید به حداقل برسد. به عنوان مثال، ماشین لباسشویی حتی در حالت نیمه‌پر یا خالی نیز مقدار مشخصی آب مصرف می‌کند، بنابراین توصیه می‌شود همیشه از ظرفیت کامل آن استفاده شود.

کاهش مصارف خانگی به ۷۰ لیتر

وی به نکاتی همچون کاهش زمان دوش گرفتن و محدود کردن شستشوی اشاره کرد و گفت: اگر همه این نکات رعایت شود، می‌توان سرانه مصرف را به ۷۰ لیتر رساند و نه تنها تأمین آب مشهد در شرایط فعلی تضمین می‌شود، بلکه ذخیره‌ای برای سال‌های آینده نیز فراهم خواهد آمد.

اسماعیلیان خاطرنشان کرد: مجموعه شرکت آب و فاضلاب مشهد به عنوان خادم مردم تلاش می‌کند تمامی ظرفیت‌های خود را برای افزایش توان تأمین آب به کار گیرد، اما همکاری و مشارکت مردم در کاهش مصرف، کلید موفقیت در مدیریت بحران آب است.

کاهش ۴۰ درصدی بارندگی و کاهش ذخیره سدها

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با اشاره به چالش‌های تأمین و توزیع پایدار آب شرب در کلان‌شهر مشهد در ایام دهه پایانی سفر گفت: امسال چهارمین سالی است که مشهد در شرایط تنش آبی قرار دارد.

وی افزود: کاهش شدید بارندگی که نسبت به دوره بلندمدت حدود ۴۰ درصد کاهش داشته و کاهش آورد سدها، باعث شده ذخیره آب پشت سدهای تأمین‌کننده آب شهر به کمتر از ۶ درصد برسد. این وضعیت، سال ۱۴۰۴ را به یکی از سخت‌ترین سال‌ها در حوزه تأمین آب مشهد تبدیل کرده است.

اسماعیلیان گفت: با وجود این شرایط، به لطف خداوند و عنایت حضرت رضا (ع) تا کنون در دهه آخر مردادماه، تأمین آب پایدار بوده و هیچ مشکلی در کمبود آب به وجود نیامده است. مردم نیز همکاری خوبی داشته‌اند و اقدامات مؤثری انجام شده، اما وضعیت منابع آبی کاملاً ناپایدار است.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد تاکید کرد: دهه پایانی سفر امسال با فصل تابستان همزمان شده و این موضوع پیک مصرف آب را همزمان با گرمای شدید افزایش داده است که شرایط را پیچیده‌تر کرده است. به همین دلیل، برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای مدیریت این پیک مصرف انجام شده است.

وی درباره اقدامات انجام‌شده توضیح داد: جلسات مستمری با همکاران در شرکت آب منطقه‌ای استان برگزار شده تا ذخیره حداقلی آب سدها بهتر مدیریت شود و امیدواریم در ایام سفر با مشکل فنی یا کمبود آب مواجه نشویم.

شبکه آبرسانی مستقل در محدوده حرم رضوی

اسماعیلیان بیان کرد: همچنین امسال برای نخستین بار شبکه آبرسانی مستقل در محدوده خیابان امام رضا و اطراف حرم مطهر رضوی راه‌اندازی شده که باعث افزایش کیفیت و پایداری خدمات‌رسانی به مواکب و زائران خواهد شد.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مشهد اظهار کرد: در قالب کمیته خدمات سفر شهرستان مشهد نیز تمهیدات ویژه‌ای برای تأمین آب مواکب و زائرانی که به صورت پیاده وارد مشهد می‌شوند، از شش محور ورودی به شهر انجام شده است. هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های مختلف و حتی استان‌های همجوار صورت گرفته تا با استفاده از ظرفیت‌های آبرسانی سیار، کیفیت و کمیت تأمین آب به بهترین شکل انجام شود.

وی تاکید کرد: با این اقدامات، امیدواریم امسال در ایام پرتردد سفر و دهه پایانی آن، هیچ مشکلی از نظر تأمین آب شرب پیش نیاید و خدمات مطلوب به زائران ارائه شود.