به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در هر اجتماعی، ستون اصلی ثبات و آرامش، اعتماد متقابل میان افراد است. هر جا که اعتماد به امانت‌داری و پرهیز از تعدی برقرار شود، روابط انسانی شکوفا و پیوندهای اخلاقی محکم‌تر می‌شود. در چنین فضایی، سرمایه‌های مادی و معنوی در امنیت خواهند بود و بذر دشمنی و بدگمانی مجال رشد نخواهد یافت. این اصل، نه صرفاً یک توصیه اخلاقی، بلکه قاعده‌ای حیاتی برای بقا و رشد جامعه است.

از سوی دیگر، تجربه تاریخ نشان داده است که بزرگ‌ترین تهدید برای سلامت روابط میان انسان‌ها، دو سلاح همیشه حاضرند: عملکرد ظالمانه و زبان تند و بی‌مهار. غالب نزاع‌ها و اختلاف‌ها یا از رفتار ناعادلانه آغاز می‌شوند یا از کلامی که خشم و کینه می‌کارد. از این رو، پیشوایان الهی پیوسته بر نگه داشتن دست و زبان از آسیب به دیگران تأکید داشته‌اند؛ چرا که هر دو، معیار مهمی در سنجش دینداری به شمار می‌روند.

در همین زمینه، رسول مکرم اسلام صلی‌الله علیه و آله فرموده‌اند: «اَلْمُؤْمِنُ مَنْ أَمِنَهُ المُسلِمونَ عَلى أَموالِهِمْ وَ دِمائِهِمْ، وَالْمُسلِمُ مَنْ سَلِمَ المُسلِمُونَ مِنْ يَدِهِ وَ لِسانِهِ». (المحاسن، ج1، ص284)

این حدیث، در واقع دو شاخص اساسی را برای مؤمن حقیقی معرفی می‌کند: نخست، حفظ امانت در برابر جان و مال مردم؛ به گونه‌ای که مسلمانان به او اعتماد کنند و احساس خطر نکنند. دوم، ایجاد امنیت عملی و گفتاری در جامعه؛ یعنی هیچ‌کس از رفتار (ید) یا زبان (لسان) او آسیبی نبیند.

در بُعد نخست، امانت‌داری نه‌تنها به معنای بازگرداندن مال سپرده‌شده است، بلکه شامل هرگونه پرهیز از تعرض به حقوق مالی و جانی مردم ـ حتی دشمنان ـ می‌شود. مؤمن واقعی در نگاه مردم، پناهی است که بتوان بی‌دغدغه مال و جان خود را در کنارش گذاشت.

در بُعد دوم، «ید» اشاره به عمل و رفتار دارد، خواه ضربه فیزیکی باشد یا هر اقدام عملی که به ضرر دیگری تمام شود. «لسان» نیز شامل هر سخنی است که موجب رنج و آزار شود؛ از غیبت و تهمت گرفته تا تحقیر و تمسخر. امروز، فضای مجازی نیز بخشی از همین میدان است که می‌تواند با «لسان نوشتاری» همان آثار مخرب کلام را داشته باشد.

به بیان دیگر، این حدیث خط‌کشی روشنی میان ایمان زبانی و ایمان واقعی ترسیم می‌کند: مؤمن بودن تنها با نام، ظاهر یا شعار محقق نمی‌شود؛ بلکه ایمان، با ایجاد امنیت همه‌جانبه برای دیگران معنا پیدا می‌کند. چنین ایمانی است که هم ستون جامعه را محکم می‌سازد و هم انسان را به رضایت الهی نزدیک‌تر می‌کند.

انتهای‌پیام/