به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، تنبلی چشم یا آمبلیوپی یک زمان طلایی برای تشخیص و درمان دارد. اگر این زمان طلایی را از دست بدهیم، آسیب‌هایی زیادی می‌تواند برای کودکان به همراه داشته باشد و حتی ممکن است باعث معلولیت بینایی در آنها شود. به همین دلیل بینایی کودکان ۳ تا ۶ ساله هر سال مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به گفته مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، در سال گذشته ۳ میلیون و ۵۲۶ هزار و ۴۵ نفر از کودکان ۳ تا ۶ سال کشور مورد غربالگری اختلالات بینایی قرار گرفته‌اند.

افروز صفاری‌فرد با بیان اینکه 63 هزار و 630 نفر از این افراد دارای اختلالات بینایی بوده‌اند به «ایران» می‌گوید:«از میان کودکانی که دچار اختلالات بینایی بوده‌اند 13 هزار و 342 کودک مبتلا به آمبلیوپی یا تنبلی چشم شناسایی شده‌اند.»

او با تأکید بر کاهش موارد اختلالات بینایی در مقایسه با سال گذشته توضیح می‌دهد:«در سال 1402، 70 هزار و 795 نفر از کودکان کشور دارای اختلالات بینایی و 16 هزار و 61 کودک دارای تنبلی چشم بوده‌اند که مقایسه آمارها نشان می‌دهد با کاهش گروه سنی و موالید، تعداد موارد اختلالات بینایی و آمبلیوپی کاهش یافته است.»

مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین از اجرای هدفمند برنامه غربالگری اختلالات بینایی در سال ‌جاری خبر می‌دهد و می‌گوید:«اعتبارات و تلاش‌ها به گونه‌ای خواهد بود که تمرکز بیشتری بر پیگیری و درمان کودکان ارجاعی و بیمار انجام شود.»

او در مورد فرآیند غربالگری می‌گوید:«اگر غربالگر آموزش‌دیده بهزیستی، کودکی با مشکل بینایی شناسایی کند، او را به اپتومتریست‌های همکار برنامه ارجاع می‌دهد. اگر کودک نیاز به اقدامات جراحی داشته باشد، به چشم‌پزشکان همکار برنامه ارجاع می‌شود. همچنین کمک‌هزینه‌های مربوط به مداخلات از جمله عینک و هزینه‌های جراحی توسط سازمان بهزیستی به خانواده‌های نیازمند پرداخت می‌شود.»

صفاری‌فرد با بیان اینکه بالغ بر 7 هزار و 137 کودک از سازمان بهزیستی هزینه عینک دریافت کرده‌اند، در مورد چالش‌های اجرای برنامه غربالگری اختلالات بینایی می‌گوید:«مهم‌ترین چالش بهزیستی برای اجرای برنامه‌های غربالگری این است که امکان انجام تبلیغات مستمر و دائمی از صداوسیما نداریم، در حالی که اثربخشی این نوع تبلیغات برای آگاهی‌بخشی و مراجعه مردم به مراکز غربالگری و توجه به این مقوله بسیار زیاد است. چالش دیگری که با آن مواجه هستیم، کم بودن اعتبارات برنامه‌های این حوزه است.»

موازی‌کاری، چالش غربالگری

موازی‌کاری بین سه نهاد بهزیستی، آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای برنامه غربالگری اختلالات بینایی، چالش دیگری است که مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی در اجرای این برنامه مطرح می‌کند.

او درباره متولی اصلی برنامه غربالگری اختلالات بینایی می‌گوید:«اگر بخواهیم اختلال چشم را به عنوان یکی از فعالیت‌های مرتبط با سلامت مطرح کنیم، زیرمجموعه وزارت بهداشت قرار می‌گیرد، اما از آنجا که اختلالات بینایی می‌تواند به معلولیت منجر شود و سازمان بهزیستی متولی معلولیت است، بنابراین غربالگری اختلالات بینایی جزو فعالیت‌های پیشگیری از معلولیت‌ها طبقه‌بندی می‌شود و مربوط به سازمان بهزیستی است.»

صفاری‌فرد با اشاره به رایگان بودن تعرفه خدمات غربالگری تأکید می‌کند:«حدود 2 هزار پایگاه غربالگری اختلالات بینایی در سراسر کشور تحت نظر بهزیستی فعالیت می‌کنند. در مناطق محروم هم پایگاه‌های سیار فعال است. خدمات غربالگری با تعرفه رایگان انجام می‌شود و هزینه آن را سازمان بهزیستی پرداخت می‌کند. بهزیستی در زمینه آگاه‌سازی و تبلیغات برنامه اقدام می‌کند و مناطق محروم و روستاها را تحت پوشش دارد. بیشتر مراکز مثبت زندگی که در محلات مستقرند، پایگاه‌های غربالگری هستند. برخی پایگاه‌ها نیز به صورت سیار هستند که هم خدمات سیار و هم خدمات دائمی ارائه می‌دهند. در مجموع تعداد پایگاه‌ها کافی است و خانواده‌ها برای دریافت خدمات غربالگری فقط باید کودک خود را به پایگاه‌های غربالگری ببرند.»

غربالگری رایگان حتی در مناطق صعب‌العبور

صفاری‌فرد به سن طلایی برای غربالگری اختلالات بینایی نیز اشاره می‌کند:«سن طلایی برنامه غربالگری، زیر پنج سال است و به همین دلیل این برنامه در گروه سنی 3 تا 6 سال انجام می‌شود. مراکز بهداشتی و درمانی، واحدهای مستقل غربالگری بینایی و برخی ادارات بهزیستی در شهرستان‌ها، مکان‌هایی هستند که غربالگری تنبلی چشم برای کودکان در آنجا انجام می‌شود.»

او با بیان اینکه گروه هدف برنامه غربالگری تنبلی چشم در سطح کشور، کودکان 3 تا 6 سال هستند، توضیح می‌دهد: «برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای است که پوشش در مناطق روستایی به موازات مناطق شهری پیش رفته و نشان‌دهنده تلاش مستمر در ارائه خدمت به مناطق روستایی، محروم و صعب‌العبور است. خوشبختانه برنامه غربالگری تنبلی چشم برای کودکان در مناطق محروم نیز اجرا می‌شود.

برای کودکان سه ساله و کودکانی که به دلایل مختلف نمی‌توانند از چارت‌ها (نموداری برای سنجش بینایی) استفاده کنند، اولویت در استفاده از دستگاه غربالگر عیوب انکساری است. با اطمینان از فراهم بودن شرایط استاندارد و حذف تأثیر عامل غربالگر، در زمانی کوتاه می‌توان کودک را غربال کرد و از این نظر این دستگاه‌ها در مناطق محروم و صعب‌العبور مهم هستند. اغلب دستگاه‌های غربال و انواع چارت‌ها توسط سازمان بهزیستی تهیه می‌شود و در اختیار ارائه‌دهندگان خدمت قرار می‌گیرد. آنها موظف هستند پس از طی دوره آموزشی و بازآموزی معین و کسب گواهی، غربالگری بینایی کودکان را انجام دهند.»