خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ با توجه به تحولات اخیر و شرایط خاصی که در عرصه داخلی و منطقه‌ای حاکم شده، نقش‌آفرینی اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه بانوان، بیش از پیش اهمیت یافته است. تجربه رویدادهای کوتاه‌مدت اخیر نشان داده که حضور فعال زنان در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی رسانه‌ای، می‌تواند به تقویت انسجام ملی و ارتقای توان دفاعی غیرنظامی کشور کمک کند. با این حال، پرسش اساسی این است که آیا این ظرفیت عظیم تنها در بازه‌های زمانی محدود به‌کار گرفته می‌شود یا برنامه‌ریزی مشخصی برای تداوم و گسترش آن وجود دارد؟ در شرایطی که برخی از زنان آماده‌اند تا فراتر از نقش‌های سنتی خود وارد میدان عمل شوند، ضرورت دارد گفت‌وگویی جدی درباره چگونگی بهره‌گیری عملی و پایدار از این توان شکل گیرد.

فاطمه محمدی سیاست‌پژوه و فعال حوزه زنان و خانواده، با اشاره به تجربیات ۱۲ روز اخیر در حوزه کنشگری زنان، گفت: شرایط در این بازه زمانی مطلوب بوده اما ضروری است برای آینده و طولانی‌مدت نیز برنامه‌ریزی شود. بسیاری از بانوان آماده نقش‌آفرینی هستند و زمان اقدام عملی فرارسیده است.

وی با بیان اینکه قاعده جنگ ۱۲ روزه با جنگ طولانی فرسایشی کاملاً متفاوت است، گفت: تحلیل‌های موجود عمدتاً بر مبنای همین ۱۲ روز شکل گرفته و نمی‌توان آن را معیاری کامل برای ارزیابی عملکرد دانست. در این مدت نه بحران مواد غذایی داشتیم و نه مشکلاتی که معمولاً در جنگ‌ها رخ می‌دهد. به‌عنوان یک جامعه‌شناس معتقدم نباید موفقیت‌های این بازه کوتاه را به دوره‌های فرسایشی تعمیم داد.

زنان در میدان جنگ شناختی و ضرورت تقویت سواد رسانه‌ای

وی ادامه داد: در حال حاضر با یک جنگ شناختی مواجه هستیم؛ جنگی که به‌جای مرزهای زمینی، ذهن و ادراک جامعه را هدف قرار می‌دهد. دشمن تلاش کرد با انتشار اخبار جعلی، اعتماد عمومی را تضعیف کند. بنابراین ضروری است زنان و خانواده‌ها سواد رسانه‌ای خود را تقویت کنند، چرا که حتی ممکن است در شرایط جنگی رسانه‌های رسمی را هم از دست بدهیم.

این سخنران با انتقاد از نبود سخنگوی واحد در مدیریت جنگ گفت: اسرائیل به سرعت سخنگوی فارسی‌زبان معرفی و با مردم ایران ارتباط برقرار کرد، اما ما تا روز پایانی به توافقی در این زمینه نرسیدیم. در جنگ شناختی، هر شهروند می‌تواند نقش یک رزمنده را ایفا کند و حتی سلبریتی‌ها و چهره‌های شناخته‌شده، فارغ از موضع‌شان نسبت به حاکمیت، می‌توانند با پیام‌ها و تولیدات خود به ایجاد حس امنیت کمک کنند.

از همبستگی فرامرزی تا روایت‌گری داخلی؛ نقش‌آفرینی پایدار زنان

وی همچنین به نمونه‌هایی از همبستگی زنان ایرانی و مسلمانان منطقه اشاره کرد: زنان ایرانی در حمایت از مردم لبنان طلاهای خود را برای کمک‌های غذایی اهدا کردند. این اقدام نشان می‌دهد مرزهای جغرافیایی در تعریف وطن محدود نیست.

وی با تأکید بر نقش مادران در آگاهی‌بخشی به فرزندان گفت: باید کودکان را نسبت به ظلم‌ستیزی آگاه کنیم. تجربه شخصی من نشان داد که آموزش درست می‌تواند حتی کودکان را درک صحیحی از مفاهیم مقاومت و حمایت از مظلوم برساند.

این فعال حوزه زنان با اشاره به ضعف شدید در مدیریت رسانه‌ای بحران افزود: تعداد کمی از خبرنگاران درگیر پوشش خبری بودند و نباید اسطوره‌سازی‌های محدود، جایگزین روایت‌های گسترده و واقعی شود. زنان می‌توانند با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی حتی با مخاطبان اندک، پیام‌های مؤثر منتقل کنند.

وی در بخش دیگری از سخنانش دو نوع روایت خطرناک از جنگ را برشمرد و گفت: اول، روایت اغراق‌آمیز پیروزی مطلق و دوم، روایت شکست مطلق. هر دو نگاه، درک جامعه از واقعیت را مخدوش می‌کند. باید واقع‌بینانه از ایستادگی در برابر دو قدرت بزرگ سخن گفت و از نقاط قوت و ضعف توأمان یاد کرد.

وی در پایان با اشاره به وضعیت آتش‌بس گفت: آتش‌بس به معنای پایان جنگ نیست و هر لحظه ممکن است تحولات جدیدی رخ دهد. زنان می‌توانند با روایت‌گری دقیق، امید را در جامعه حفظ کنند و مشارکت خود را در عرصه فکری، اجتماعی و فرهنگی گسترش دهند.