خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: روستای اخلمد، واقع در ۷۰ کیلومتری مشهد، با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی کم‌نظیر خود، به عنوان «مهد تاریخ و طبیعت» شناخته می‌شود. این روستا که قدمت آن به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد، با داشتن آثار باستانی، قبرهای دست‌کَند و قلعه‌های قدیمی، مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی، به ویژه مسافران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، محسوب می‌شود. با وجود این ظرفیت‌های غنی، اخلمد برای تحقق کامل پتانسیل خود و ارائه تجربه‌ای به‌یادماندنی به گردشگران، نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری است. این گزارش به بررسی چالش‌ها و راهکارهای پیش روی این روستای نمونه گردشگری با تکیه بر مصاحبه با کارشناسان می‌پردازد.

اخلمد به عنوان یکی از روستاهای شاخص گردشگری روستایی در خراسان رضوی، از مزیت‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی برخوردار است، اما با مشکلاتی مانند کمبود امکانات اقامتی، خدمات رفاهی، و ضعف در زیرساخت‌های پایه روبه‌رو است.

رویکرد یکپارچه‌سازی توسعه گردشگری با حفظ هویت محلی و سازگار با محیط زیست در دستور کار قرار می‌گیرد تا ارزش‌های اصیل روستا حفظ شده و تجربه‌ای پایدار برای گردشگران خلق شود.

جذب سرمایه‌گذاری، به ویژه از بخش خصوصی داخلی و خارجی، نقش کلیدی در ایجاد ظرفیت اقامتی، بهبود خدمات و ایجاد پروژه‌های زیرساختی ایفا می‌کند.

کمبود جدی در زیرساخت‌های اولیه اخلمد

در همین رابطه امید علایی، کارشناس گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: روستای اخلمد پتانسیل فوق‌العاده‌ای دارد، اما آنچه که مانع شکوفایی کامل آن می‌شود، کمبود جدی در زیرساخت‌های اولیه است. ظرفیت اقامتی موجود، شامل ۱۲ واحد با پروانه بهره‌برداری و ۳۰ موافقت اولیه، تنها قادر به پذیرش حدود ۴۵۰ نفر شب‌خواب است که در ایام پیک سفر به هیچ وجه کافی نیست. همچنین، کمبود نمازخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی در مسیر، تجربه ناخوشایندی را برای گردشگران رقم می‌زند.

این کارشناس گردشگری در ادامه بیان کرد: این مشکلات با اتکا به اعتبارات دولتی به تنهایی قابل حل نیست و جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی، چه داخلی و چه خارجی، امری حیاتی است. طرح جامع گردشگری که توسط بخش خصوصی تهیه شده، نقشه راه روشنی را پیش روی ما قرار می‌دهد که باید با جدیت پیگیری شود. علاوه بر این، ساماندهی فعالیت‌های غیرمجاز، پارکینگ‌ها و موتورسواران در ایام شلوغ سال، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات اجرایی سریع است.

حفظ هویت و توسعه پایدار

همچنین در این خصوص زهرا حسین پور، کارشناس گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: نکته بسیار مهم در مورد اخلمد، حفظ هویت تاریخی و طبیعی آن در کنار توسعه گردشگری است. متأسفانه، ساخت‌وسازهای غیرمجاز و نماهای نامتجانس با بافت سنتی و طبیعت بکر روستا، لطمه جبران‌ناپذیری به زیبایی و اصالت این منطقه وارد کرده است.

این کارشناس گردشگری در ادامه افزود: هر گونه توسعه باید در چارچوب ضوابط و با استفاده از مصالح سنتی صورت گیرد. دهیاری و شوراهای روستا نقش کلیدی در نظارت دقیق بر روند ساخت‌وساز و احیای بافت سنتی دارند. ایجاد بازارچه صنایع دستی نیز می‌تواند گامی مؤثر در جهت حمایت از هنرمندان محلی، رونق اقتصادی روستا و افزایش جذابیت آن برای گردشگران باشد.

وی گفت: اخلمد تنها یک مقصد گردشگری نیست، بلکه میراثی است که باید با احترام به سنت‌ها و طبیعت آن، حفظ و به نسل‌های آینده منتقل شود. در غیر این صورت، بخش بزرگی از هویت تاریخی و گردشگری آن برای همیشه از دست خواهد رفت.

اخلمد؛ در انتظار سرمایه‌گذاران برای تقویت زیرساختهای گردشگری

در همین رابطه محمد طاهریان مقدم، مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اخلمد با داشتن جاذبه‌های منحصر به فرد و استقبال گسترده گردشگران داخلی و خارجی، نیازمند جذب سرمایه‌گذار برای توسعه زیرساختها است. این منطقه با داشتن جاذبه‌های منحصر به فرد و استقبال گسترده گردشگران داخلی و خارجی، نیازمند جذب سرمایه‌گذار برای توسعه زیرساختها است.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران با بیان اینکه روستای گردشگری اخلمد از جمله مقاصد مهم گردشگری استان خراسان رضوی به شمار می‌رود، بیان کرد: این روستا در فاصله ۷۰ کیلومتری مشهد و در منطقه‌ای خوش آب و هوا واقع شده و تاریخ آن به دوره‌های پیش از اسلام باز می‌گردد و وجود آثار باستانی، قبرهای دست‌کَند و قلعه‌های قدیمی، اهمیت تاریخی این مکان را دوچندان کرده است.

وی با اشاره به شهرت اخلمد به عنوان «مهد تاریخ و طبیعت» اظهار کرد: این روستا علاوه بر پذیرش گردشگران داخلی، مقصد بسیاری از گردشگران عرب زبان به ویژه از کشورهای حاشیه خلیج فارس است که به دلیل نزدیکی به مشهد، پس از زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) به این منطقه سفر می‌کنند.

طاهریان مقدم افزود: در حال حاضر ۱۲ واحد اقامتی دارای پروانه بهره‌برداری و ۳۰ موافقت اولیه برای تأسیسات گردشگری در شهرستان چناران وجود دارد که ظرفیت پذیرش بیش از ۴۵۰ نفر را به صورت شب خواب فراهم کرده و با این حال، اخلمد به عنوان یک روستای نمونه گردشگری نیازمند جذب سرمایه‌گذار داخلی یا خارجی برای اجرای طرح جامع گردشگری بوده که توسط بخش خصوصی تهیه شده است.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران با تاکید بر دو هدف اصلی در این زمینه خاطرنشان کرد: معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های تاریخی و گردشگری چناران و دیگری تقویت زیرساختهای گردشگری در اخلمد تاکنون اقداماتی نظیر برگزاری دوره‌های آموزشی گردشگری برای فعالان محلی و صدور موافقت اصولی برای ۶ واحد اقامتی در روستا و ۳ پروانه بهره‌برداری اقامتگاه سنتی و بوم گردی انجام شده که مجموعاً ظرفیت ۵۰ نفر دیگر را اضافه خواهد کرد.

وی کمبود واحدهای اقامتی، نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی در مسیر را از چالش‌های موجود دانست و گفت: این مشکلات باید با کمک بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذار برطرف شود.

طاهریان مقدم تصریح کرد: افزایش اعتبارات دولتی برای ایجاد زیرساختهای گردشگری می‌تواند به ماندگاری بیشتر مسافران و ایجاد اشتغال پایدار در روستا کمک کند همچنین ساماندهی واحدهای غیرمجاز، پارکینگ داران، موتورسواران و تعیین مسیر برگشت خودروها در ایام پیک مسافر از دیگر اقدامات ضروری در این حوزه است.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران با بیان اینکه اخلمد ظرفیت ایجاد بازارچه صنایع دستی با همکاری دهیاری، شورای اسلامی روستا و مسئولان مربوطه را دارد، گفت: ایجاد چنین بازاری می‌تواند علاوه بر حمایت از هنرمندان محلی، به رونق اقتصادی و جذب بیشتر گردشگران کمک کند.

وی با انتقاد از ساخت و سازهای غیرمجاز در این منطقه عنوان کرد: متأسفانه مناظر طبیعی و بکر اخلمد به دلیل ساخت و سازهای فاقد مجوز و اجرای نماهای ناهمگون با طبیعت و پیشینه تاریخی روستا آسیب دیده و هر فردی با سلیقه شخصی اقدام به ساخت و ساز کرده که این موضوع نه تنها بافت سنتی روستا را مخدوش کرده بلکه جلوه طبیعی آن را نیز از بین برده است.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چناران بیان کرد: ضروری است که تمامی ساخت و سازها در چارچوب و با استفاده از مصالح سنتی انجام شود و دهیاری با مدیریت و نظارت دقیق، روند احیا بافت سنتی را پیگیری کند.

وی تاکید کرد: اخلمد به عنوان یکی از جذاب‌ترین روستاهای خراسان رضوی، نیازمند احترام به سنتها و طبیعت خود است و اگر روند ساخت و سازهای غیرمجاز بدون نظارت ادامه یابد، بخش بزرگی از هویت تاریخی و گردشگری آن از بین خواهد رفت لذا این منطقه باید بافت سنتی خود را حفظ کند.

اخلمد نماد گویای توازن بین ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی با الزامات توسعه پایدار است

روستای اخلمد با برخورداری از تاریخ کهن و طبیعت دل‌انگیز، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری در خراسان رضوی دارد. با این حال، رفع کمبود زیرساخت‌های اقامتی و بهداشتی، ساماندهی وضعیت ساخت‌وسازها و جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی، چالش‌های اصلی پیش روی این روستا هستند. حفظ هویت و بافت سنتی در کنار توسعه، کلید موفقیت در این مسیر است. با اقدامات مدبرانه، همکاری بخش دولتی و خصوصی و توجه به جنبه‌های فرهنگی و زیست‌محیطی، می‌توان اخلمد را به الگویی موفق در گردشگری روستایی تبدیل کرد.

اخلمد نماد گویای توازن بین ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی با الزامات توسعه پایدار است. با پذیرش مشارکت فعالانه جامعه محلی، حضور سرمایه‌گذاران مسئول و راهبری مدیران محلی همسو با اصول حفاظت از میراث، این روستا می‌تواند به الگویی موفق در گردشگری روستایی تبدیل شود و به عنوان قطب گردشگری خراسان رضوی نقشی بنیان‌گذار و الهام‌بخش ایفا کند.