به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، به همین بهانه برای تشریح دقیق این مشکلات و همچنین برنامه های یکی از شرکت های فعال در حوزه خودرو و بخصوص خودروهای پاک گفت‌وگویی با پویا سالاری؛ فعال بازار خودرو و مدیرعامل شرکت نوین ماهان (نبکا) داشته ایم که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند. شرکت نوین ماهان(نبکا) پیشروترین شرکت در زمینه عرضه خودروهای برقی است که اسکای ول ET5 را به صورت مونتاژی روانه بازار کرده و پروژه ای مشترک بین گروه مپنا و شرکت کرمان خودرو است.

- سبد محصولات وارداتی BYD شما شامل چه محصولاتی خواهد بود؟
مدل های QIN L و چین پلاس ، Seal 07 در هیبریدی ها و در برقی ها سیگال و دلفین در سبد BYDهای مد نظر ما است. پیش بینی ما این است که در بازار روی چین پلاس تقاضای بیشتری از دیگر محصولات داشته باشیم.

- علت چیست؟ قیمتش چقدر می شود؟
قیمت مناسب و کیفیت بالایی که دارد. در مورد قیمت الآن نمی توانم نظر بدهم.

- اگر بخواهیم جایگاه قیمتی چین پلاس را مثلا با تویوتا کرولا مقایسه کنیم چطور؟
قیمتش به مراتب کمتر میشود.

- واردات خودروهای برقی چطور؟
سدان برقی نمی آوریم مگر سفارش تاکسی داشته باشیم و در زمینه خودروهای برقی بیشتر روی کلاس A و B یعنی مدل های Seagull و دلفین تمرکز می کنیم که به عنوان خودرو دوم بیشتر انتخاب شود. این خودروها نسبتا ارزان هستند و قابل انتخاب، البته دلفین کمی قیمتش بالاتر است و به درد کسانی می خورد که کمی هیجان بیشتر می خواهند.

- و برنامه دیگر محصولات؟
SKYWELL که سر جای خودش هست و می خواهیم کمی به سراغ گوشه تازه ای از بازار و خودروهای لوکس برویم.

- نبکا هیبرید چطور؟
نخستین محموله نبکا هیبرید در حال ترخیص است، آن هم بعد از تقریبا 6ماه! سه ماه در گمرک ایران و سه ماه در گمرک امارات!

- چه چالشی در گمرک وجود دارد که چنین تاخیری رقم می خورد؟
چالش عمده ما سال قبل سهمیه ارزی بود که به ما تخصیص پیدا نکرد و بالای 20 بار به وزارت صمت مراجعه کردیم و تا روز آخر سال تخصیص ندادند در حالی که همه می دانستند محموله ما در جِبِل‌علی بود و ارز هم ارز خودمان بود و همراهی نکردند تا 10 اردیبهشت 1404 که سهمیه ارزی را گرفتیم و توانستیم تاییدیه ثبت سفارش را بگیریم و خودروها را حمل کنیم به سمت ایران و هزینه هنگفت سه ماه خواب خودروها در جبل‌علی را هم پرداخت کردیم و اکنون هم که به ایران رسیده بوروکراسی بانک و گمرک و ... ادامه دارد.

- بوروکراسی گمرک یعنی چه ؟
مراحل ترخیص از گمرک برای آماده سازی تحویل به مشتری روی کاغذ 48 ساعت زمان می برد. کارشناسان مجازی ممکن است یک روز تا چند هفته کارشان زمان ببرد. سپس نوبت به کمیته ارزش می رسد که آن هم طی هفته های اخیر به دلیل وقوع جنگ گفتند که خوداظهاری را فعلا می پذیریم و ترخیص می کنیم تا بعدا پرونده اش را بررسی کنند. البته ما قبلا پیش بینی کردیم و از بهمن ماه سال قبل مدارک تعیین ارزش این خودرو و 5-6 مدل BYD را به کمیته تعیین ارزش ارائه کرده ایم.
یکی دیگر از چالش های بعد از ترخیص، تست مصرف سوخت است که استاندارد ایران گواهی تست مصرف سوخت چین را نمی پذیرد و پس از ترخیص باید این تست انجام شود.

- پس تا اینجای کار که برخی خودروها تاخیر خواب در گمرک نداشتند، یا با دستور دادستان هرمزگان ترخیص می شدند یا با وقوع جنگ ؟
بله در حالت عادی اگر تعیین ارزش نمی شد خودروها ترخیص نمی شدند و تاخیر تحویل ها خیلی بیش از این می شد!

- این حساسیت تعیین ارزش و اینکه ببینند یک شرکت بالاتر از قیمت واقعی ارزش را اعلام کرده از روز اول با همین درجه دنبال می شد یا بعد از موضوعات مربوط به تویوتا ها روی آن حساس تر شدند؟
قاعدتا زمانی که موضوع تخلفی کشف می شود این حساسیت بیشتر می شود.

- میانگین خواب یک خودرو در گمرک تا رسیدن به دست مشتری چقدر است ؟
اصلا نمی دانیم که بعد از ترخیص از گمرک از فردای آن روز می توانیم شماره گذاری کنیم یا نه! آنقدر بخشنامه داریم که دوستان وزارت صمت هم نمی دانند کدام بخشنامه به کدام ارجحیت دارد و کدام بخشنامه ها تداخل دارند. اگر یک هیات این بخشنامه ها را بررسی کند ده‌ها تداخل پیدا می کند.

- ترجیح شما "ارز خود" برای واردات خودرو است یا ارز بانک مرکزی ؟
ارز خود! ما اصلا نیازی به ارز بانک مرکزی نداریم!

- ارز خود یا دیگران چه مزایایی دارد؟
سریع می توانیم کار را انجام دهیم و برای تخصیص، یک ماه معطل بانک مرکزی نمی مانیم. ارز بانک مرکزی نرخ تالار مبادله است.

- خوب اینطوری که "ارز دیگران" برای شما گرانتر از ارز مبادله حساب می شود.
حتی در قیمت گذاری اگر از ارز خودمان استفاده کنیم آن ها مبنا را قیمت ارز مبادله می گذارند که 10 درصد کمتر از بازار است ولی ترجیح می دهیم در صف ارز بانک مرکزی نمانیم حتی با این ضرر. یک بنگاه خصوصی باید دائما گردش سرمایه داشته باشد و ما در کشورمان به عنوان واردکننده خودرو اگر خیلی هنر کنیم شاید بتوانیم سالی دو بار سفارش خودرو داشته باشیم و کالا را بفروشیم در حالی که این موضوع باید به طور معمول فصلی یک بار اتفاق بیافتد و اگر این تخصیص سهمیه باز هم محدودتر شود این گردش سرمایه کمتر می شود.

- وزارت صمت به تازگی محدودیت جدیدی را برای جمع حدود 200 واردکننده خودرو تعیین کرده که شامل مالکیت بر تعمیرگاه مرکزی و میزان سرمایه ثبتی شرکت ها می شود که امیدوار است با این محدودسازی جدید شمار واردکنندگان را کاهش دهد. به نظر شما اثرگذار است و نبکا شامل این موضوع می شود؟
ما سهامدارمان خودرویی است سابقه خودرویی، تعمیرگاه و زیر ساخت داریم. آن روزی که به همه اجازه واردات دادند من صریحا انتقاد کردم که تشویش ایجاد می کند و امروز مثلا اگر کسی یک تویوتا کرولا داشته باشد که چند دست چرخیده نمی داند باید به کجا مراجعه کند. به نظر من باید به شرکت هایی اجازه فعالیت بدهند که سابقه دارند و قراردادش اگر مستقیم نیست حداقل پشتوانه قدرتمند و محکمی داشته باشد.

- خیلی از شرکت ها در حوزه خدمات پس از فروش تخصیص ارز و ثبت سفارش برای واردات قطعات دریافت نکرده اند و برای خدمات مجبورند از روی خودروهای PDI قرمز وارداتی قطعه باز کنند که بالاخره یک روز این منبع تمام می شود و در برخی شرکت ها هم شده! چالش اصلی ما ظاهرا خدمات پس از فروش است، نظر شما چیست ؟
در پاسخ به این سوال باید از وزارت صمت بپرسید که در سال 1403 ارز جهت واردات قطعات یدکی به چه میزانی پرداخت شده است؟! ما تا کنون ارزی دریافت نکرده ایم و هر وقت هم فراخوان داده اند نیاز و پیشبینی و مدارکمان را داده ایم ولی ارزی نداده اند اما ما مجبور بودیم و به هر روشی قطعاتمان را آورده ایم چرا که نمی توانیم منتظر وزارت صمت بمانیم. یک بار بابت یک خودرو که قطعه نیاز داشت از وزارت صمت به من گفتند توضیح بدهید چرا خودرو معطل مانده و من گفتم شما بگویید که چقدر ارز برای قطعات یدکی به من داده اید؟ گفتند ما فقط وظیفه داریم به شکایت رسیدگی کنیم و مقصر اول شرکت عرضه کننده خودرو می شود. وزارت صمت ارز نمی دهد و مطالبه گر هم هست.

- شما از لحظه ای که ثبت سفارش میگیرید، پروسه خارج کشور و داخل کشورتان به چه صورت است؟
شما ابتدا به شریک خارجی می گویید که می خواهید ثبت سفارش کنید و او به شما پروفرما می دهد. طبق روال بین الملل شریک خارجی پیش خودش می گوید نهایتا تا 20 روز بعد این سفارش استارت می خورد و پول را برای من واریز می کنند. ما پروفرما را میگیریم و ثبت سفارش می زنیم و باید منتظر بمانیم که تایید شود و باید در صف بمانیم و هر کدام زمان خود را دارد و سپس باید به بانک برویم ارز بخریم و ... و این روند حداکثر یا حداقل ندارد و توضیح این روند به شریک خارجی عجیب و غریب است و از آن درکی ندارند!

بعد از پرداخت پول به دست تامین کننده برسد میانگین سه هفته برای تامین خودرو زمان می برد و برای خودرو برقی یا هیبریدی که باتری دارند ما باید کانتینر های کالای خطرناک که تعدادشان کم است را تامین کنیم. می توانیم از کشتی رو رو استفاده کنیم که فقط به سمت جبل علی حمل می شود و با روش های مختلف حمل نرمال حدود 25 تا 30 روز به طول می انجامد.

- یعنی 2.5 تا 3 ماه روند کارهای خارج از کشور طول می کشد. کارهای داخل چطور؟
اصلا قابل پیشبینی نیست! روی کاغذ گمرک می گوید 48 ساعته ترخیص می کنیم ولی چون دستگاه های مختلف باید تایید بدهند و نظر بدهند اما اصلا زمانش قابل پیشبینی نیست. ما در داخل همه امضاها و مدارک را جمع اوری می کنیم اما در نهایت به کلیک طلایی نیاز است!

- کلیک طلایی یا کلیک های طلایی؟
در یک سامانه چند کلیک طلایی نیاز است و تقریبا در هر بخشی کارمان بدون کلیک های طلایی پیش نمی رود!

- اگر واردات دست شما بود برای اصلاح روند چه می کنید ؟
هر آنچه بخشنامه و آیین نامه و ... هست را ملغی می کنم و با یک هیات حرفه ای و مسلط بر قانون همه چیز را در حوزه تجارت خارجی از نو می نویسم. آنقدر بخشنامه متفرقه در شرایط ارزی مختلف صادر شده که برخی ناخواسته بوده اما چون همیشه دنبال کار عجله ای بدون توجه به عواقب هستیم بخشنامه ها با یکدگر تداخل پیدا می کنند. همین امسال بررسی کنید که از اول سال تا الآن چند بار آیین نامه خودرو و تعرفه و ... بازنگری و شده و تغییر پیدا کرده و همین تعرفه نهایی هم با قانون بودجه همسو نیست!

- برنامه نبکا تا پایان سال چیست ؟
ما خودمان را برای حداقل 5 هزار دستگاه واردات اماده کرده ایم اما اینکه چقدر از آن محقق شود مشخص نیست. این آمار بین BYD و اسکای‌ول تقسیم می شود و الزاما همه این سبد BYD نخواهد بود. همچنین احتمال دارد برندی جدید را نیز معرفی کنیم که محصول لوکس و اسپرت دارد. اگر روند جدید اصلاح شود و بتوانیم تعداد کم از خودروهای خاص را ثبت سفارش کنیم برای متقاضیان واقعی آن دسته از خودروها که بیش از 70 هزار دلار قیمت دارند اتفاق خوبی رقم می خورد. روند ثبت سفارش آنقدر دست انداز دارد که ارزش کار روی تعداد کم را ندارد.

- وضعیت برند های مطرح جهان در مقبل چینی ها را در حوزه خودروهای برقی چگونه ارزیابی می کنید؟
بخش سیاسی و فنی دارد و بحث سیاسی الآن به فنی می چربد و کشور های اروپایی و امریکایی فشار زیادی به چین می آورند که نتواند بیش از این در بازار جولان دهد! اگر دست چین را باز بگذارند جای نفس کشیدن حجداقل برای برند های اروپایی نخواهد گذاشت. تکنولوژی که الآن BYD یا شیائمی یا Leapmotor و Li auto و .. دارند کمتر در بین اروپایی ها می توان یافت. قیمتی از هیاهوی دنیای سیاست بر می گردد به چنین موضوعاتی که مثلا مواد معدنی و لیتیوم کنترل شود تا بتوانند چین را کنترل کنند و اروپا با بحث تعرفه خواست کنترل کند اما در نهایت BYD دو کارخانه در اروپا در حال ساخت دارد که مانع محدودیت های تعرفه خواهد شد. بازار آمریکا چندان در برنامه و تفکر جدی چینی ها نیست و فکر می کنم موضوع تامین مواد معدنی که آینده صنعت خودرو و باتری را تشکیل می دهد هیاهوی اصلی است. در دنیا Range anxiety یا اضطراب رنج حرکتی برای خودروهای برقی وجود دارد که با تغییر نسل احتمالا این موضوع نیز رفع می شود و باتری ها نیز به سرعت در حال ارتقاء هستند.

- اگر نکته ای باقی مانده بفرمایید.
مشتری و مصرف کننده از عدم اطلاع از قوانین و رویداد ها آسیب می بیند و رنج می برد و متاسفانه سیاست ها شفاف نیست و از طرفی هم شرکت هایی که وصل به رانت اطلاعاتی نباشند آسیب می بینند و نمی توانند رشد داشته باشند. همچنین درهیچ نقطه دنیا با این جمعیت (بدلیل ممنوعیت واردات در سالهای قبل) بیش از 30 مونتاژ کننده خودرو نداریم و ظاهرا قرار است همچنان با همین فرمان به مسیر ادامه بدهیم.