به‌گزارش خبرگزاری مهر، نخستین نشست شورای سیاست‌گذاری پایگاه‌های میراث‌فرهنگی ملی و جهانی با هدف ترسیم نقشه‌راه آینده این نهادهای تمدنی، با ریاست علی دارابی معاون میراث‌فرهنگی کشور برگزار شد.

دارابی با تأکید بر بازتعریف نقش‌آفرینی پایگاه‌ها در نظام فرهنگی کشور، تصریح کرد: ضروری است پایگاه‌های میراث‌فرهنگی به نهادهایی مستقل، هوشمند، چندوجهی و هیات‌امنایی تبدیل شوند تا متناسب با اقتضائات محلی، ملی و بین‌المللی، کارکردهای مؤثرتری ایفا کنند.

وی به‌روزرسانی نظام‌نامه پایگاه‌ها، نهادینه‌سازی اقتصاد فرهنگ، بهره‌گیری از مناسبت‌های ملی و تربیت نیروی انسانی تخصصی را از محورهای راهبردی تحول در پایگاه‌ها برشمرد.

قائم‌مقام وزیر در ادامه از تشکیل کارگروهی تخصصی با مشارکت نمایندگان معاونت‌های مختلف خبر داد و تأکید کرد: این کارگروه باید در فضایی گفت‌وگومحور و کارشناسی، راهکارهای عملیاتی برای تحول پایگاه‌ها را تدوین کند. فرایند احصاء انتظارات متقابل پایگاه‌ها و معاونت‌ها نیز باید به‌سرعت نهایی و به‌عنوان سند همکاری داخلی، ابلاغ شود.

پایگاه‌ها؛ مقصد گردشگری یا تجربه زیسته؟

انوشیروان محسنی بندپی، معاون گردشگری کشور، با تأکید بر اینکه پایگاه‌ها باید به تجربه زیسته فرهنگی تبدیل شوند، گفت: این مراکز نباید صرفاً مکان بازدید باشند، بلکه باید بستری برای درک عمیق‌تر از فرهنگ، تاریخ و زیباشناسی ایرانی باشند. به گفته وی، پایگاه‌ها در توزیع متوازن گردشگر و تحقق گردشگری پایدار نقش کلیدی دارند و می‌توانند به کانون خلاقیت و جذب مخاطب داخلی و خارجی بدل شوند.

مریم جلالی دهکردی، معاون صنایع‌دستی کشور نیز اظهار کرد: پایگاه‌ها می‌توانند راویان زنده فرهنگ ناملموس باشند و صنایع‌دستی با روایت‌گری بصری خود، این مسیر را تقویت می‌کند. طراحی محصولات متناسب با هویت هر پایگاه، از موتیف‌های بومی تا بسته‌های سوغات فرهنگی، می‌تواند زنجیره ارزش روایت را تکمیل کند.

نوسازی نظام مالی پایگاه‌ها

بهروز ندائی، معاون توسعه مدیریت و منابع، با تأکید بر ضرورت نوسازی مالی پایگاه‌ها گفت: این مراکز نیازمند مدل اقتصادی نوین، پایدار و فرهنگی‌اند؛ مدلی که بر ظرفیت‌های بومی، مشارکت‌های مردمی و سرمایه‌گذاری هدفمند استوار باشد.

علی‌اصغر شالبافیان، رئیس مرکز سرمایه‌گذاری و امور اقتصادی وزارت میراث‌فرهنگی، با تأکید بر تغییر رویکرد از درون‌گرایی به برون‌گرایی گفت: پایگاه‌ها می‌توانند به هاب اقتصادی-فرهنگی در سطح ملی و منطقه‌ای تبدیل شوند. به گفته وی، ویژگی منحصربه‌فرد این مراکز در پیوند هویت و اقتصاد، امکان سرمایه‌گذاری مؤثرتر در نقاط برجسته فرهنگی و گردشگری را فراهم می‌سازد.

محمدابراهیم زارعی، رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، گفت: هیچ تصمیم پایداری بدون پژوهش امکان‌پذیر نیست. پایگاه‌ها باید بر مبنای داده‌های علمی و مطالعات مردم‌شناسی، تاریخی و باستان‌شناسی اداره شوند. او پژوهشکده مردم‌شناسی را به‌عنوان بازوی مستندسازی روایت‌های بومی معرفی کرد.

پایگاه‌ها؛ پیونددهنده سه‌ضلع تمدن‌ساز

فرهاد عزیزی، مدیرکل پایگاه‌های میراث ملی و جهانی، با ارائه گزارشی جامع، تأکید کرد: پایگاه‌ها فقط نهادهای حفاظتی نیستند؛ آن‌ها بستر اتصال سه‌ضلع میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی‌اند و در خط مقدم تعامل فرهنگی با مردم و جهان قرار دارند.

به گفته وی، پایگاه‌ها باید به ویترینی از صنایع‌دستی منطقه و صحنه تعامل زنده گردشگر با تاریخ تبدیل شوند.

در این نشست، معاونان و مدیران ارشد حوزه‌های مختلف وزارتخانه با استقبال از تشکیل شورای سیاست‌گذاری و نقشه‌راه پایگاه‌ها، بر آمادگی کامل خود برای اجرای پایگاه‌محور برنامه‌ها تأکید کردند.

اعضای جلسه پایگاه‌ها را ظرفیت مشترکی برای اجرای مأموریت‌های تخصصی دانستند و خواستار آن شدند که هر معاونت بتواند مدل‌های اجرایی خود را با محوریت این پایگاه‌ها پیاده کند.

مرجعیت شورای سیاست‌گذاری نیز به عنوان نهاد هماهنگ‌کننده و هدایتگر مورد تأکید قرار گرفت.

نقش تاریخی پایگاه‌ها از گذشته تا امروز

در ادامه جلسه، پیشکسوتان حوزه میراث‌فرهنگی از جمله مصیب امیری، حسین رایتی‌مقدم و محمدحسن خادم‌زاده، بر ضرورت آموزش و تربیت نیروی انسانی پایگاه‌محور تأکید کردند.

این چهره‌ها با اشاره به سابقه اثرگذار پایگاه‌ها از زمان تأسیس تاکنون، یادآور شدند که این مراکز همواره نقش برجسته‌ای در نظام حفاظت و توسعه گردشگری ایفا کرده‌اند و اکنون باید با تقویت این نهادها، زمینه نقش‌آفرینی مؤثرتر آن‌ها در تراز ملی و بین‌المللی فراهم شود.