ایمنی خودروها سال‌هاست که یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش کیفیت و قابلیت اطمینان در صنعت حمل‌ونقل محسوب می‌شود. درحالی که ارزیابی ایمنی برای خودروهای سواری به‌طور منظم انجام می‌شود، تاکنون کامیون‌های سنگین خارج از دایره ارزیابی Euro NCAP باقی مانده بودند. اما در نوامبر سال ۲۰۲۴، نخستین دور از تست‌های ایمنی رسمی Euro NCAP برای کامیون‌های سنگین با همکاری چند برند مطرح برگزار شد که در آن، مدل ولوو FM موفق شد بالاترین امتیاز یعنی پنج ستاره را کسب کند.

تحول در ارزیابی ایمنی کامیون‌ها

برنامه Euro NCAP که پیش از این صرفا به ایمنی خودروهای سبک و سواری می‌پرداخت، با هدف افزایش سطح ایمنی جاده‌ای، ارزیابی کامیون‌های سنگین را نیز در دستور کار قرار داد. این برنامه با نام جدید «Truck Safe» طراحی شده و با همکاری سازمان‌هایی نظیر شورای ایمنی حمل‌ونقل اروپا و نهادهای ملی راهنمایی و رانندگی در اروپا به اجرا درآمد. در این برنامه، ایمنی وسایل نقلیه سنگین از سه منظر «پیشگیری از تصادف»، «حفاظت از راننده و کاربران آسیب‌پذیر جاده» و «رفتار وسیله‌نقلیه پس از تصادف» بررسی می‌شود.

ولوو FM در خط مقدم آزمون

در این آزمون که برای نخستین‌بار انجام شد، برندهای بزرگی مانند ولوو، مرسدس‌بنز، اسکانیا و داف شرکت کردند. در میان آن‌ها، ولوو با معرفی دو مدل از جدیدترین کامیون‌های خود یعنی FH Aero و FM، یکی از فعال‌ترین شرکت‌کنندگان بود. مدل FM که به‌عنوان یکی از محصولات پرکاربرد و کلیدی ولوو در بخش توزیع شهری و حمل‌ونقل منطقه‌ای شناخته می‌شود، عملکردی بسیار چشمگیر از خود نشان داد.

ساختار تست‌های ایمنی و مولفه‌های سنجش

در قالب ارزیابی Euro NCAP، کامیون‌ها در سه دسته اصلی مورد بررسی قرار می‌گیرند: اول، شاخص‌های مربوط به پیشگیری از تصادف که شامل سیستم‌های کمک‌راننده، ترمز اضطراری، هشدار برخورد از جلو و سامانه‌های جلوگیری از برخورد با کاربران آسیب‌پذیر جاده می‌شود؛ دوم، دید مستقیم و غیرمستقیم راننده و میزان قابلیت کنترل در شرایط پرریسک و سوم، عملکرد خودرو پس از وقوع تصادف که شامل سهولت امداد و نجات، مقاومت سازه‌ای و ارائه اطلاعات فنی به‌نیروهای امدادی است.

موفقیت کامل در تمامی شاخص‌ها

در آزمون اخیر، ولوو FM موفق شد در هر سه بخش یادشده امتیازهای بسیار بالا و بعضا کامل را کسب کند. این کامیون در بخش پیشگیری از تصادف، به‌واسطه تجهیز به‌سامانه‌هایی مانند ترمز اضطراری خودکار، سیستم هشدار عبور از خط و سامانه تشخیص کاربران آسیب‌پذیر از جمله عابران‌پیاده و دوچرخه‌سواران، توانست امتیازی در حدود ۹۰ درصد به‌دست آورد.

همچنین سیستم جلوگیری از برخورد جانبی در تقاطع‌ها که ولوو آن را برای نخستین‌بار در این کلاس از کامیون‌ها معرفی کرده، یکی از عوامل اصلی در کسب این نمره بالا بوده است.

در بخش دید مستقیم، طراحی هوشمند کابین با پنجره‌های جانبی گسترده و استفاده از دوربین‌های جایگزین آینه‌های جانبی، کمک شایانی به‌راننده در کاهش نقاط کور کرده است. در نتیجه، ولوو FM موفق به دریافت جایزه ویژه City Safe نیز شد که به خودروهایی با ایمنی ویژه در مناطق شهری تعلق می‌گیرد.

در بخش پسا تصادف نیز ولوو اطلاعات جامع و دقیقی را برای استفاده تیم‌های امداد و نجات ارائه داده است. دفترچه نجات، نقاط برش اضطراری، سیستم‌های قطع برق و مدارهای خطرناک، همگی در مستندات فنی ولوو FM به‌طور دقیق مشخص شده‌اند.

نقش فناوری در ارتقای ایمنی

ولوو سال‌هاست که ایمنی را بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت برند خود می‌داند. در مدل FM، استفاده از فناوری‌های نوین مانند رانندگی نیمه‌خودران، کروزکنترل هوشمند، سامانه پایش خستگی راننده و ترکیب داده‌های دریافتی از رادار و دوربین برای تشخیص خطرات احتمالی، نقش بسزایی در افزایش ایمنی ایفا کرده‌اند.

ولوو حتی در زمینه بهینه‌سازی نرم‌افزار کنترل پایداری نیز اقدام کرده و قابلیت کنترل کامیون در شرایط لغزنده را ارتقا داده است. لازم به‌ذکر است که گروه خودروسازی ولوو در توسعه و ارتقای ایمنی برای صنایع خودروسازی در دو دسته سواری و سنگین، سرآمد سایر خودروسازان در دنیا بوده است.

بازتاب گسترده در صنعت حمل‌ونقل

نتایج آزمون Euro NCAP بازتاب گسترده‌ای در صنعت حمل‌ونقل سنگین اروپا داشت. بسیاری از فعالان این حوزه از این حرکت استقبال کرده و آن را گامی رو به‌جلو در جهت افزایش استانداردهای ایمنی دانستند. ولوو نیز ضمن ابراز خرسندی از نتیجه به‌دست‌آمده، اعلام کرد که این ارزیابی‌ها را در طراحی نسل‌های آینده محصولات خود مدنظر قرار خواهد داد.

ولوو FM در میان رقبا

در همین آزمون، دیگر برندهای اروپایی نیز نتایج قابل‌قبولی کسب کردند؛ اما ولوو FM در کنار مدل FH Aero، تنها کامیون‌هایی بودند که موفق به‌دریافت ۵ ستاره کامل شدند. برای مثال، مدل‌های جدید اسکانیا و مرسدس‌بنز نیز عملکرد خوبی داشتند؛ اما در برخی شاخص‌ها مانند دید مستقیم یا زمان واکنش سیستم ترمز اضطراری، چند درصد از ولوو عقب‌تر بودند.

این تفاوت‌ها هرچند جزئی بودند، اما نشان‌دهنده دقت طراحی ولوو و توجه به‌جزئیات ایمنی است. ارتقای ایمنی و کسب ۵ ستاره رنگی در یوروانکپ توسط گروه خودروسازی ولوو می‌تواند مشوقی برای توسعه ایمنی در خودروهای سنگین توسط سایر خودروسازان باشد؛ البته خودروسازان چینی را باید از این قاعده مستثنی کرد.

افق پیش رو برای ایمنی کامیون‌ها

با آغاز تست‌های ایمنی Euro NCAP برای کامیون‌ها، می‌توان انتظار داشت که رقابت میان خودروسازان تجاری در حوزه ایمنی شدت بیشتری پیدا کند. ولوو که سال‌هاست شعار «صفر تلفات» را سرلوحه خود قرار داده، اکنون یک قدم دیگر به تحقق این آرمان نزدیک‌تر شده است. با گسترش فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی، ارتباطات بین ‌خودرویی و سنسورهای پیشرفته، احتمال بروز تصادف در کامیون‌های نسل آینده به‌حداقل خواهد رسید.

رقابت در دنیای جدید

کسب ۵ ستاره ایمنی از سوی ولوو FM در نخستین آزمون رسمی Euro NCAP برای کامیون‌ها، نه تنها یک موفقیت برای این برند سوئدی، بلکه نقطه عطفی در مسیر ارتقای ایمنی جاده‌ای محسوب می‌شود. این کامیون نه‌تنها توانست در برابر چالش‌های فنی و اجرایی این آزمون سربلند بیرون آید، بلکه استاندارد جدیدی برای رقبا تعریف کرد. اکنون دیگر ایمنی کامیون‌ها تنها یک گزینه لوکس یا تبلیغاتی نیست، بلکه یک الزام جدی برای حفظ جان راننده، کاربران جاده و محیط‌زیست خواهد بود.