خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حامد عرب زاده: جامعه سالم، حاصل توازن میان رشد اقتصادی، توسعه فرهنگی و تأمین امنیت روانی شهروندان است. در این میان، خدمات فوریت‌های اجتماعی به‌عنوان بازوی حمایتی نظام اجتماعی، نقشی بی‌بدیل در پیشگیری، شناسایی و مداخله در آسیب‌ها دارند. این خدمات، نه فقط برای افراد آسیب‌دیده، بلکه برای سلامت کلی جامعه ضروری‌اند.

در استان بوشهر که ویژگی‌هایی چون تنوع قومی، مهاجرت‌پذیری، توسعه صنعتی و جمعیت جوان در آن برجسته است، موضوع آسیب‌های اجتماعی نیز ابعاد خاص خود را پیدا کرده است.

افزایش مراجعات به مراکز مشاوره، رشد تماس با خط ۱۲۳ و روند افزایشی گزارش‌های مرتبط با خشونت‌های خانگی و کودک‌آزاری، گویای آن است که نیاز به تقویت این ساختار، یک ضرورت انکارناپذیر است.

لزوم کاهش آسیب‌های اجتماعی

کارشناس ارشد روانشناس اجتماعی، در خصوص وضعیت خدمات فوریت‌های اجتماعی در استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: با توجه به تغییرات سریع جمعیتی و اقتصادی استان، نیاز به خدمات فوریت‌های اجتماعی به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. این خدمات نقش مهمی در حمایت از افرادی دارند که در معرض بحران‌های روانی، خانوادگی و اجتماعی قرار می‌گیرند و بدون دسترسی به موقع، مشکلات آنان می‌تواند تشدید شود.

مریم حسینی افزود: بوشهر با ویژگی‌های خاصی چون تنوع فرهنگی، مهاجرت‌پذیری و رشد صنایع، با چالش‌های خاصی در حوزه اجتماعی روبروست که ضرورت توسعه مراکز تخصصی و تیم‌های مداخله سریع را بیشتر می‌کند. خدمات فوریت‌های اجتماعی باید به گونه‌ای طراحی شوند که پاسخگوی نیازهای متنوع این جمعیت باشند.

حسینی تأکید کرد: علاوه بر افزایش تعداد مراکز، آموزش نیروهای متخصص و توجه به به‌روزرسانی مستمر دانش آن‌ها اهمیت فراوانی دارد. این خدمات نباید محدود به شهرهای بزرگ باشد بلکه باید در مناطق محروم و روستایی نیز توسعه یابد تا همه افراد در شرایط بحرانی بتوانند از حمایت‌های لازم برخوردار شوند.

خدمات فوریت اجتماعی؛ تکیه‌گاه افراد در بحران

یکی از اهداف اصلی خدمات فوریت اجتماعی، این است که افرادی که در معرض خطر، تهدید یا آسیب قرار دارند، بتوانند در سریع‌ترین زمان ممکن به خدمات حمایتی، روان‌شناختی و اجتماعی دسترسی داشته باشند.

این مداخلات اغلب نقش کلیدی در جلوگیری از وخامت اوضاع ایفا می‌کنند. گاهی حتی یک تماس یا حضور به‌موقع می‌تواند سرنوشت یک کودک، زن، سالمند یا خانواده را تغییر دهد.

در شرایطی که خانواده‌ها درگیر مسائل پیچیده‌تری نسبت به گذشته هستند، حمایت‌های فوری و بدون قضاوت، مانند آنچه در قالب خدمات فوریت اجتماعی ارائه می‌شود، آرامشی نسبی به فضای عمومی بازمی‌گرداند.

نیاز مبرم به تقویت زیرساخت‌ها و آموزش

مددکاری اجتماعی در جزیره خارگ در گفتگو با خبرنگار مهر درباره چالش‌های موجود در خدمات فوریت‌های اجتماعی اظهار کرد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات استان کمبود نیروی انسانی متخصص و امکانات مناسب برای پاسخگویی به نیازهای فوریت‌های اجتماعی است. این کمبود موجب می‌شود که در برخی مواقع، افراد آسیب‌دیده نتوانند به موقع و به شکل مؤثر حمایت لازم را دریافت کنند.

رضا ملکی ادامه داد: علاوه بر تقویت زیرساخت‌ها، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. مردم باید بدانند که در مواقع بحران، کجا و چگونه می‌توانند کمک بگیرند. بسیاری از افراد هنوز با خدمات اورژانسی اجتماعی آشنا نیستند یا به آن اعتماد ندارند که این موضوع مانع ارائه کمک‌های به موقع می‌شود.

ملکی افزود: همچنین هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف مانند بهزیستی، نیروی انتظامی، دادگستری و آموزش و پرورش نقش کلیدی در موفقیت خدمات فوریت‌های اجتماعی دارد. همکاری بین بخشی، موجب می‌شود که فرآیند مداخله سریع‌تر و مؤثرتر باشد و آسیب‌ها کاهش یابد.

وی تأکید کرد: با تخصیص منابع بیشتر و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان گام‌های مؤثری برای ارتقای این خدمات برداشت و امنیت روانی و اجتماعی جامعه استان را تضمین کرد.

با وجود تلاش‌های قابل‌تقدیر نهادهای مسئول در استان بوشهر، هنوز در برخی شهرستان‌ها، زیرساخت‌های خدمات اجتماعی کافی نیست. فاصله دسترسی مردم به مراکز تخصصی، کمبود نیروی انسانی، محدود بودن امکانات مداخله فوری، و عدم آشنایی عمومی با این خدمات، از جمله مواردی‌ست که نیاز به بازنگری دارد.

همچنین، مشارکت مردم و اعتماد آنان به ساختارهای حمایتی، نقشی مهم در موفقیت این خدمات ایفا می‌کند. بنابراین لازم است در کنار توسعه فیزیکی مراکز، بر فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی دقیق و مستمر نیز تمرکز شود تا شهروندان بدانند که در لحظه‌های سخت، تنها نیستند.

فعالیت شبانه‌روزی ۱۸ تیم تخصصی

رئیس اورژانس اجتماعی بهزیستی استان بوشهر با اشاره به راه‌اندازی ۱۸ تیم تخصصی اورژانس اجتماعی در استان بوشهر اظهار کرد: در مرکز استان ۹ تیم به‌صورت شبانه‌روزی به گروه‌های هدف خدمات ارائه می‌دهند و در ۹ شهرستان دیگر نیز تیم‌های فعال اورژانس اجتماعی در حال فعالیت هستند.

معصومه خلیقی‌نسب با بیان اینکه این تیم‌ها خدمات مداخله در بحران را به افراد در معرض آسیب ارائه می‌کنند افزود: خدمات مددکاری و روانشناسی این تیم‌ها شامل مقابله با بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی است. تیم‌های سیار نیز با حضور در محل حادثه یا بحران، به صورت تخصصی به آسیب‌دیدگان خدمات فوری ارائه می‌دهند.

رئیس اورژانس اجتماعی بهزیستی استان بوشهر ادامه داد: اورژانس اجتماعی در مواجهه با مواردی نظیر کودک‌آزاری، سالمند آزاری، خشونت خانوادگی و سایر آسیب‌های اجتماعی به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است و نیروهای متخصص در صورت نیاز به محل اعزام می‌شوند.

خلیقی‌نسب با اشاره به راه‌اندازی تیم‌های «محب» (مداخله در بحران‌های حاد روانی) نیز گفت: این تیم‌ها در محلات کم‌برخوردار مستقر شده‌اند و از گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله سالمندان، زنان سرپرست خانوار، کودکان بی‌سرپرست و افراد دارای معلولیت در زمان بحران حمایت می‌کنند.

وی همچنین به اقدامات بهزیستی در حوزه حمایت از کودکان کار و خیابانی اشاره کرد و گفت: این گروه‌ها به عنوان یکی از اولویت‌های خدمات اورژانس اجتماعی، تحت حمایت و توانمندسازی مستمر قرار دارند و در تمامی شهرستان‌های استان پوشش داده شده‌اند.

رئیس اورژانس اجتماعی استان بوشهر از اجرای سه طرح توانبخشی نیز خبر داد و افزود: مراکز ویزیت در منزل، حرفه‌آموزی دختران دارای معلولیت و کاردرمانی در شهرستان‌های بوشهر و دشتی فعال شده‌اند و خدمات متنوعی را به گروه‌های هدف ارائه می‌دهند.

همراهی همدلانه نهادها، گام مؤثر آینده

پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، نیازمند همکاری مجموعه‌ای از نهادها از جمله بهزیستی، آموزش و پرورش، نیروی انتظامی، دادگستری و رسانه‌هاست. با هم‌افزایی و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان آینده‌ای امن‌تر برای فرزندان، خانواده‌ها و جامعه استان ترسیم کرد.

خدمات فوریت اجتماعی، نه نشانه ضعف جامعه، بلکه جلوه‌ای از بلوغ اجتماعی و انسانی آن است. توسعه این خدمات در استان بوشهر، اقدامی است که باید با دقت، آرامش و آینده‌نگری دنبال شود؛ زیرا حفظ کرامت و سلامت روانی انسان‌ها، مهم‌ترین سرمایه‌ای‌ست که هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد.