خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر: عید غدیر، نه صرفاً یک جشن مذهبی، که یکی از اساسی‌ترین و سرنوشت‌سازترین نقاط عطف در تاریخ اسلام است. واقعه‌ای که در آن پیامبر اسلام(ص)، در آخرین حج خود و در جمعی بزرگ از مسلمانان، رسماً حضرت علی(ع) را به‌عنوان جانشین خود معرفی کرد. این واقعه، بنیان اندیشه تشیع و تداوم راه نبوت در قالب امامت است؛ اما با همه عظمتش، هنوز سهمی درخور در روایت‌های سینمایی و تلویزیونی ایران پیدا نکرده است.

جای خالی یک اثر مستقل، فاخر و متمرکز درباره غدیر به‌شدت در میان انبوه تولیدات مذهبی و تاریخی احساس می‌شود. در حالی‌که واقعه غدیر سرشار از ظرفیت‌های نمایشی، دراماتیک، حماسی و عرفانی است، سینمای ما هنوز جرأت و اراده‌ لازم برای تبدیل آن به یک اثر ماندگار و تأثیرگذار را به میدان نیاورده است.

در دهه‌های گذشته، فیلمسازان متعهدی چون داود میرباقری، فرج‌الله سلحشور، محمدرضا ورزی و مجتبی یاسینی، تلاش کرده‌اند گوشه‌هایی از تاریخ انبیا و اهل‌بیت(ع) را در قالب سریال‌هایی مانند «امام علی(ع)»، «مختارنامه»، «یوسف پیامبر» و «ابراهیم خلیل‌الله» بازگو کنند. این آثار نشان دادند که زبان تصویر، می‌تواند ابزاری نیرومند برای رساندن پیام‌های بلند دینی باشد؛ البته اگر با تحقیق، تعهد و دقت ساخته شود.

در این میان، آثار داود میرباقری بیش از دیگران با مفهوم ولایت و امامت گره خورده‌اند. حتی اگر مستقیماً به واقعه غدیر نپرداخته، نشانه‌های روشن و نمادینی از ارادت به ساحت امیرالمؤمنین(ع) در آثار او دیده می‌شود. در سریال «امام علی(ع)»، ماجرای ولایت بارها به شیوه‌های مختلف روایت می‌شود. در «مختارنامه»، آن سکانس نمادین که مختار در خواب مورد هجوم قرار می‌گیرد و تنها با گفتن نام «علی» دهانش باز می‌شود، به‌نوعی اعتراف هنرمندانه به نقش کلیدی ولایت در رهایی و هدایت انسان است.

در «مسافر ری»، شخصیت عبدالعظیم حسنی – که از پیروان راستین ولایت است – به‌عنوان یک ایرانی عاشق اهل‌بیت(ع)، نمادی از پیوند دیرینه مردم ایران با این فرهنگ است. در «معصومیت از دست رفته»، علاقه شوذب به علی(ع) در دل کشمکش‌های درونی و دنیاطلبی، بازتابی از چالش همیشگی میان حقیقت و قدرت است. همه این‌ها نشانه‌هایی است از اینکه میرباقری دغدغه ولایت را همواره در آثارش حمل کرده، حتی اگر مستقیماً از غدیر نگفته باشد.

اما حالا، او با پروژه عظیم «سلمان فارسی»، بار دیگر به نقطه‌ای رسیده که می‌تواند یک روایت بزرگ را رقم بزند؛ روایتی که گفته می‌شود در فصل اول خود با صحنه غدیر خم به پایان می‌رسد. اگر این خبر قطعی شود، باید گفت که برای نخستین بار، غدیر نه در حاشیه، که در متن یک اثر بزرگ تاریخی و تصویری خواهد نشست.

اهمیت این روایت آن‌جاست که از نگاه سلمان فارسی – صحابی خاص پیامبر، چهره‌ای محبوب در فرهنگ ایرانی، و یکی از نخستین پذیرندگان ولایت علی(ع) – ارائه خواهد شد. این زاویه دید، می‌تواند پیوندی عمیق بین فرهنگ ایرانی و حقیقت غدیر برقرار کند و به مخاطب امروز بفهماند که غدیر، تنها یک مناسبت مذهبی نیست؛ بلکه لحظه‌ای است که مسیر هدایت امت اسلام برای همیشه تعیین شده است.

در چنین شرایطی، ضرورت تولید یک اثر کاملاً مستقل درباره غدیر دوچندان می‌شود. این واقعه شایسته فیلمی سینمایی یا سریالی است که تماماً به آن اختصاص یابد؛ با بهره‌گیری از زبان روز سینما، قدرت جلوه‌های ویژه، طراحی دقیق صحنه و لباس، و پرداخت روان‌شناختی به شخصیت‌ها.

همان‌طور که محمدرضا ورزی، کارگردان باتجربه آثار تاریخی، در گفت‌وگویی اشاره کرد، امروز خطر تحریف بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. غرب سال‌هاست با تولید آثار تحریف‌شده از زندگی پیامبران – مانند نسخه‌های هالیوودی حضرت موسی و حضرت نوح – در پی تغییر چهره دین در اذهان عمومی است. در مقابل این هجمه، بهترین پاسخ، تولید آثاری فاخر، مستند و اعتقادی است؛ آثاری که هم باورهای مخاطب را تقویت کند و هم تصویری باشکوه از اسلام و تشیع به جهان ارائه دهد.

بنابراین، غدیر صرفاً نقطه‌ای از تاریخ نیست که هر سال در خطبه‌ها مرور شود؛ غدیر یک حقیقت زنده است، که اگر با زبان تصویر روایت نشود، نسل آینده آن را تنها در کتاب‌ها خواهد یافت – بی‌آن‌که عمق، شکوه و معنایش را درک کند.

امروز، سریال «سلمان فارسی» می‌تواند سرآغاز فصل تازه‌ای در بازنمایی تصویری مفاهیم بنیادین دین باشد. اگر این راه به‌درستی طی شود، می‌توان امیدوار بود که گام‌های بعدی، به سمت تولید یک اثر مستقل درباره غدیر برداشته شود. اثری که نه‌فقط شیعه، که تمام مسلمانان را با حقیقت ولایت آشنا سازد.

ورزی و دیگر دغدغه‌مندان تولیدات دینی بارها تأکید کرده‌اند که باید از لاک تکرار بیرون آمد و به تاریخ اسلام و تشیع، به‌ویژه مسائلی چون غدیر، عاشورا، و مهدویت توجه کرد. حمایت از این تولیدات، تنها یک سرمایه‌گذاری فرهنگی نیست؛ بلکه صیانت از هویت اعتقادی یک ملت است. باید باور داشت که غدیر، صرفاً یک واقعه برای خطبه‌خوانی نیست؛ یک حقیقت زنده است که اگر در قالب روایت‌های تصویری جان بگیرد، می‌تواند نسل‌های آینده را در برابر شبهه‌ها و تحریف‌ها بیمه کند.

البته ناگفته نماند که حمایت از این مسیر، تنها وظیفه نهادهای فرهنگی نیست؛ یک ضرورت تمدنی است برای حفظ هویت، اعتقاد و آینده فرهنگی این سرزمین.

حالا که سریال سلمان فارسی نوید ثبت تصویری از غدیر را می‌دهد، امید آن می‌رود که این گام مهم، آغاز مسیری تازه در بازگشت روایت تصویری به مفاهیم بنیادین دینی باشد؛ مفاهیمی که بیش از هر زمان، نیازمند بازگو شدن با زبان هنر هستند.

انتهای پیام/