به گزارش خبرنگار مهر، بهیه جعفری بالانی روز چهارشنبه در آئین اختتامیه نخستین مدرسه فصلی آب در شرکت آب منطقه‌ای اصفهان که با حضور دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری رشته‌های مرتبط با مهندسی عمران و منابع آب سراسر کشور برگزار شد، اظهار کرد: میانگین بارش سالانه ایران در ۵۶ سال گذشته ۲۴۸ میلی‌متر بوده اما در چهار سال اخیر به ۲۰۶ میلی‌متر کاهش یافته که نشان‌دهنده افت ۱۷ درصدی نسبت به متوسط دوره بلندمدت است.

کاهش ۲۷ میلیارد مترمکعبی منابع آب سطحی

وی با بیان اینکه این کاهش بارش همراه با افزایش ۲ درجه‌ای دمای کشور، تبخیر و تعرق را ۱۷۲ میلی‌متر افزایش داده است، افزود: این وضعیت منابع آب تجدیدپذیر را از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب به ۱۰۳ میلیارد مترمکعب رسانده و کشور را در آستانه تنش شدید آبی قرار داده است.

معاون دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: کاهش بارش‌ها و افزایش دما، سرانه آب تجدیدپذیر را از ۶ هزار و ۸۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۳۵ به یک‌هزار و ۲۰۰ مترمکعب در حال حاضر کاهش داده است.

به گفته وی، پراکندگی منابع آب نیز نابرابر است به طوری که در غرب کشور سرانه آب سه هزار مترمکعب و در شرق و مرکز به ۳۰۰ تا ۶۰۰ مترمکعب به ازای هر نفر می‌رسد.

جعفری با اشاره به فشار بر منابع آب زیرزمینی گفت: کاهش آب‌های سطحی باعث برداشت بی‌رویه از آب زیرزمینی شده است.

۴۲۲ دشت کشور ممنوعه شد

معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان شرکت مدیریت منابع آب ایران خاطرنشان کرد: هم اینک از ۶۰۹ محدوده مطالعاتی کشور (دشت) ۴۲۲ محدوده به دلیل برداشت بیش از حد، ممنوعه شده‌اند و تنها برای مصارف شرب قابل استفاده‌اند.

جعفری افزود: این امر به فرونشست بالا در ۳۵۰ محدوده دشتی کشور شامل ۸۴ درصد چاه‌های مجاز کشاورزی منجر شده است و اصفهان و تهران جزو این دشت‌های با فرونشست بالا هستند.

خالی شدن ۱۵۰ میلیارد مترمکعب از منابع آب زیرزمینی

وی تصریح کرد: فرونشست تأسیسات حیاتی را نیز تهدید کرده و احیای مخازن آب زیرزمینی را دشوار می‌کند و این در حالی است که تاکنون ۱۵۰ میلیارد مترمکعب از ذخایر آب زیرزمینی کشور از دست رفته است.

معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به اینکه بهره‌وری و کارایی استفاده از آب در ایران پایین است، ابراز کرد: به ازای هر مترمکعب آب، تولید ناخالص داخلی (GDP) در ایران حدود ۴.۲ دلار است در حالی که این رقم در کشورهای با درآمد متوسط ۱۲.۲ دلار و در سطح جهانی ۲۲.۱ دلار است.

مصرف بیش از ۸۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر در ایران

جعفری اضافه کرد: ایران در حال حاضر در موقعیت تنش شدید آبی قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۴۰ این وضعیت تشدید شود. بیش از ۸۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر کشور مصرف می‌شود که این امر ریسک کمبود آب زیرزمینی را افزایش داده است.

این مقام وزارت نیرو تصریح کرد: کشور با ریسک جدی کمبود آب زیرزمینی مواجه است زیرا تجدیدپذیری این منابع به‌کندی انجام می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: گسترش شهرها و توسعه‌های شهری، تغذیه آبخوان‌ها را مختل کرده و حتی با وجود بارش‌های نرمال میزان تجدید منابع زیرزمینی کاهش یافته است و بر همین اساس منابع و مصارف آب در توازن نیستند.

به گفته معاون دفتر برنامه‌ریزی شرکت مدیریت منابع آب ایران، برای جبران این ناترازی، استفاده از منابع آب نامتعارف و مدیریت به‌هم‌پیوسته در دستور کار قرار گرفته تا تعادل در بهره‌برداری از منابع آب برقرار شود.

وی درباره مدیریت به‌هم‌پیوسته منابع آب توضیح داد: این رویکرد با هماهنگی بین بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی به دنبال استفاده پایدار از منابع آب و جلوگیری از تنازعات اجتماعی است و شورای عالی آب، بعنوان بالاترین نهاد سیاست‌گذار از سال ۱۳۷۹، نقش کلیدی در این زمینه ایفا کرده است.

معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان شرکت مدیریت منابع آب ایران به اقدامات شورای عالی آب از جمله تشکیل شورای هماهنگی حوضه زاینده‌رود در سال ۱۳۸۹، طرح احیا و تعادل‌بخشی در سال ۱۳۹۴ و تصویب سند سازوکار هماهنگی مدیریت حوضه‌ای آب در سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و افزود: این شورا با ایجاد ساختار سلسله‌مراتبی از سطح ملی تا شهرستانی، هماهنگی بین‌بخشی را تقویت کرده است.

جعفری با تأکید بر ضرورت اصلاح حکمرانی آب، پیشنهادهایی از جمله استفاده از ظرفیت‌های پژوهشی، افزایش مشارکت ذی‌نفعان، شفافیت و تقویت اراده سیاسی برای اصلاحات ساختاری ارائه کرد و گفت: از دانشجویان خواست می‌شود در این حوزه‌ها پژوهش کنند.

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین مدرسه فصلی (بهاره) شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با محوریت مدیریت بهم پیوسته منابع آب با حضور دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های مرتبط با حوزه آب از سراسر کشور روز چهارشنبه به کار خود پایان داد. این دوره آموزشی به مدت چهار روز به میزبانی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان برگزار شد.