خبرگزاری مهر-گروه استان‌ها؛ چهارمحال و بختیاری منطقه‌ای شیعی‌نشین با مردمانی مؤمن و ارادتمند به ساحت نورانی اهل بیت (ع) است که پایگاه علوی بوده و عشق و علاقه مردم به امیرالمومنین (ع) را در عید ولادت حضرت و خاصه عید غدیر می‌توان مشاهده کرد.

از آنجا که عید غدیر را عید سادات می‌دانند و سادات در شهرها و روستاها و مناطق عشایری استان چهارمحال و بختیاری فراوانند، سنت‌هایی نیز برای پاسداشت این قشر در عید غدیر شکل گرفته که از جمله به عیادت از سادات در منازل، تکایا و مساجد و عیدی تبرکی گرفتن از سادات می‌توان اشاره داشت. مردم این منطقه در عید سعید به دیدار سادات رفته و با تکریم آنان با امیرالمومنین علی (ع) تجدید عهد دارند.

باور عامه مردم به رحمت و عنایت الهی و گرامیداشت اعیاد و جشن‌های اهل بیت (ع) از مهم‌ترین بهانه‌های شادی معنوی مؤمنان و برپایی برنامه‌ها و جشن‌ها بوده است. عید سعید غدیر از بزرگ‌ترین اعیاد مذهبی مسلمانان است و اجرای برنامه‌های شاد و فرح بخش مؤمنانه می‌تواند نقش مهمی در نشاط آفرینی اجتماعی و تقلیب بسیاری از آسیب‌ها در خانواده‌ها و جامعه باشد.

ارادت دیرین مردم چهارمحال و بختیاری به ساحت اهل بیت (ع)

عباس قنبری عُدیوی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه منطقه زاگرس از مناطق شیعه‌پرور کشور محسوب می‌شود و عشق و ارادت به ساحت اهل بیت (ع) خاصه امیرالمومنین (ع) در گوشه گوشه این منطقه در طول تاریخ مشهود است، اظهار کرد: مردمان زاگرس‌نشین در استان‌های چهارمحال و بختیاری، خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و مناطق لرنشین فارس و بوشهر همه شیعه هستند.

رئیس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه توجه به باورها، آئین‌ها و شعائر مذهب تشیع خاصه واقعه غدیر در ابعاد مختلف زندگی و فرهنگ عامه در این مناطق کاملاً آشکار است، ادامه داد: مردم از دیرباز نام‌های مقدس پیامبر (ص) و امام علی (ع) و همسر و فرزندان ایشان را برای فرزندان خود انتخاب می‌کنند. در نام مناطق و شهرها و روستاها نیز نام‌های معصومین (ع) را می‌توان دید که حاکی از ارادت و علاقه‌مندی مردم به این بزرگواران است.

قنبری تصریح کرد: وجود زیارتگاه‌ها، قدم‌گاه‌ها، چشمه‌ها و درخت‌ها، کوه‌ها و صخره‌های مقدس منصوب به اهل بیت (ع) و فرزندان ایشان در باور مردمان بومی و محلی نیز نشان از عشق و علاقه مردم زاگرس نشین به ساحت نورانی این حضرات است.

شکل‌گیری آئین‌ها و سنت‌ها در اعیاد دینی

این نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه با بیان اینکه جایگاه و اهمیت آئین‌ها و جشن‌های بومی محلی در اعیاد ائمه اطهار (ع) از دیگر مصادیق عشق و علاقه مردم به این بزرگواران است، توضیح داد: در جای‌جای مناطق شهری و روستایی و البته عشایری استان چهارمحال و بختیاری می‌توان سنت‌های پسندیده‌ای یافت که در ولادت هر یک از حضرات معصومین (ع) و اعیادی چون غدیر و قربان یا نیمه شعبان باعث اجتماع مردمی در زیارتگاه‌ها، مساجد و حسینیه‌ها می‌شود.

قنبری ادامه داد: مردم کوچه و بازار در جشن غدیر درب منازل یا مغازه‌های خود را به پرچم سبز علوی مزین و معابر و خیابان‌ها را ریسه‌بندی و چراغانی می‌کنند. نذری پختن، قربانی کردن و ولیمه دادن از دیگر رسوم و آئین‌ها در میان مردم در اعیاد است که درواقع تداوم سیره ائمه (ع) در دستگیری از افراد جامعه و با نیت حاجت‌خواهی و سلامتی و شادکامی انجام می‌شود.

وی برپایی آئین‌های شادیانه همچون خواستگاری و عقد و عروسی در اعیاد اهل بیت (ع) را یادآور شد و افزود: از دیرباز بزرگان محلات و اقوام و قبایل به میمنت این اعیاد، محافل حل اختلاف و صلح و سازش را برگزار می‌کنند که برگرفته از فرهنگ ایرانی اسلامی ماست‌.

قنبری با تأکید بر اینکه نشست‌ها و مجالس مردانه و زنانه، سور دادن و ولیمه دادن در فاصله عید قربان تا عید غدیر مرسوم است، گفت: مردم به ویژه حاجیان قدیم و جدید در فاصله این دو عید بزرگ مسلمانان، نذر قربانی و پخت نان و کاکولی و غذاهای مختلف را دارند که به شکرانه این اعیاد بین اهالی کوچه و محله و اقوام توزیع می‌کنند.

اجتماعات مردمی حول محور اهل بیت (ع)

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان تصریح کرد: در فرهنگ عامه رسومی همچون پخش مشکل‌گشا، پخت آش‌هایی مانند شوربا، آش کشک، شیربرنج و خوراکی‌های نذری همچون شعله زرد و … در حیاط یکی از منازل یا در کوچه و با کمک و اجتماع اهالی محله از دیرباز مرسوم بوده و همه اینها برخاسته از باور قلبی مردمان استان صد در صد شیعه چهارمحال و بختیاری است که شادی خودشان را با دور هم جمع شدن و انجام یک کار جمعی مشترک با هم تقسیم می‌کنند.

قنبری با بیان اینکه زیارت بازتابی از فرهنگ مردم است، توضیح داد: از دیرباز بسیاری از مردم و البته بزرگان و چهره‌های شاخص این استان نذر می‌کردند که پیاده تا نجف و کربلا طی طریق کنند و به زیارت امامان معصوم (ع) مشرف می‌شدند. خیلی‌ها هم وصیت می‌کردند که پیکرشان در کربلا و نجف دفن شود در این خصوص می‌توان به عمان سامانی شاعر آئینی چهارمحال و بختیاری اشاره داشت که در عتبات عالیات مدفون است.

وی ادامه داد: کسانی هم که از زیارت کربلا و نجف باز می‌گشتند از جایگاه والایی نزد مردم برخوردار بودند و به اصطلاح فرهنگ عامه «کمر بسته» حرکت‌های خیرخواهانه و نیک‌اندیشانه برای خدمت به مردم بودند.

رئیس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: باور به توحید و یکتاپرستی از زمان پیش از اسلام در جوهره مردمان مناطق زاگرس وجود داشته و ایرانیان در این منطقه سبک زندگی خود را مطابق باور یکتاپرستی چیدند لذا سنت‌های پسندیده این مناطق بعد از اسلام نیز با قوت و قدرت حفظ شد.

قنبری در پایان با تصریح اینکه این باور به توحید و یکتاپرستی بعد از اسلام در قالب زیارت قبور ائمه (ع) و حضور پررنگ در امامزادگان و بقاع متبرکه استان ظهور و بروز داشته است، گفت: اسناد مختلف و فراوانی را در جای‌جای استان از زیارت‌نامه‌ها و اسناد و دست‌نوشته‌ها می‌توان یافت که نشان می‌دهد مردمان این استان از دیرباز به معارف دین و اهل بیت (ع) عشق و ارادت داشته‌اند، امیدواریم این باور قلبی محکم و قوی به نسل‌های آینده ما نیز منتقل شود.