خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها - همزمان با فرارسیدن رسیدن شهادت پنجمین امام شیعیان امام محمدباقر (ع) از شامگاه دوشنبه دسته‌ها و هیئت‌های مذهبی با حرکت به سمت حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س)، ضمن عرض تسلیت به ساحت این بانوی بزرگوار، در صحن‌ها و شبستان‌های بارگاه نورانی آن حضرت به برپایی مراسم سینه‌زنی، مرثیه‌سرایی و عزاداری پرداختند.

حرم حضرت معصومه (س) نیز همزمان با این مناسبت، میزبان برنامه‌های ویژه عزاداری با حضور سخنرانان برجسته و مداحان اهل‌بیت (ع) بود.

بیوت مراجع عظام تقلید در قم نیز با برگزاری مجالس سوگواری، پذیرای طلاب، علما و عموم مردم سوگوار بودند.

در این محافل، ابعاد مختلف شخصیتی و سیره علمی، عبادی و اخلاقی امام باقر (ع) برای حاضران تبیین شد.

همچنین، سراسر شهر قم از جمله معابر اصلی، میدان‌ها، مساجد و اماکن مذهبی با نصب بیرق‌ها، پرچم‌ها و پارچه‌نوشته‌های سیاه، رنگ عزا به خود گرفت.

سر در مغازه‌ها، تکایا و حسینیه‌ها نیز مزین به نشانه‌های سوگواری بود و فضای عمومی شهر حال و هوای عزاداری داشت.

در این ایام، زائران ایرانی و غیرایرانی مقیم قم از جمله شیعیان پاکستانی و افغانستانی نیز با حضور در مراسم عزاداری به شیوه‌های سنتی خود، عشق و ارادت خویش را به ساحت امام محمد باقر (ع) ابراز کردند.

آئین‌های سوگواری در مسجد مقدس جمکران، بقاع متبرکه امامزادگان، دفتر مقام معظم رهبری در قم و دیگر نهادهای دینی و مذهبی نیز برگزار شد.

ایستگاه‌های صلواتی در نقاط مختلف شهر به خصوص در اطراف حرم مطهر بانوی کرامت با توزیع نذورات از عزاداران پذیرایی کردند.

پیش‌تر، عصر روز گذشته، همزمان با فرارسیدن شب شهادت باقر العلوم (ع)، پرچم گنبد حرم حضرت معصومه (س) نیز به نشانه سوگ، به رنگ سیاه درآمد و شبستان امام خمینی (ره) در این حرم، میزبان اجتماع گسترده زائران و مجاوران در محفل باشکوه عزاداری بود.

قم، این شهر مذهبی و قلب تپنده تشیع، در سالروز شهادت امام باقر (ع) یکپارچه در سوگ نشست و با برگزاری آئین‌های معنوی، یاد و نام آن امام همام را گرامی داشت.

شرحی بر زندگانی و جایگاه علمی امام محمد باقر (ع)

امام محمد باقر (ع)، پنجمین پیشوای شیعیان، از چهره‌های شاخص علمی و معنوی جهان اسلام است که با بهره‌گیری از شرایط ویژه زمان خود، نقش بی‌بدیلی در تبیین معارف دینی، احیای سنت نبوی و مبارزه با انحرافات فکری ایفا کرد.

آن حضرت در روز سوم صفر سال ۵۷ هجری قمری – و بنابر نقلی در اول رجب – در شهر مدینه چشم به جهان گشود. پدر بزرگوار ایشان، امام سجاد (ع)، فرزند امام حسین (ع) و مادر گرامی‌شان، فاطمه بنت حسن (س)، دختر امام حسن مجتبی (ع) بودند؛ بدین ترتیب ایشان از طرف پدر و مادر به خاندان پیامبر اکرم (ص) و نسل امامت منتسب‌اند.

کنیه آن حضرت «ابوجعفر» و مشهورترین لقب ایشان «باقر» است؛ لقبی که پیامبر اکرم (ص) پیش‌تر به‌کار برده و به معنای «شکافنده علوم» شناخته می‌شود. همچنین القابی چون شاکر، هادی و امین نیز برای ایشان در منابع معتبر نقل شده است.

دوران کودکی امام محمد باقر (ع) با حوادثی تلخ از جمله واقعه کربلا و حکومت یزید بن معاویه همزمان بود. آن حضرت شاهد شهادت مظلومانه پدربزرگ خویش، امام حسین (ع)، و اسارت اهل بیت (ع) بود. این تجربه تلخ و جانکاه در شکل‌گیری شخصیت مقاوم و صبور ایشان نقش‌آفرین بود.

دوره امامت باقرالعلوم (ع) نقطه عطفی در تاریخ تشیع

امامت امام محمد باقر (ع) از سال ۹۵ هجری قمری، پس از شهادت پدر گرامی‌شان امام زین العابدین (ع)، آغاز شد و قریب به ۱۹ سال ادامه یافت. این دوران، مصادف با تزلزل و سقوط تدریجی حکومت بنی‌امیه و آغاز پایه‌گذاری حکومت عباسی بود؛ دوره‌ای پرتنش که با تکاپوی فکری و منازعات سیاسی همراه بود.

امام محمد باقر (ع) با درک عمیق از شرایط عصر خود، از این فضا برای پایه‌گذاری نهضت علمی شیعه بهره گرفت و ایشان با تربیت شاگردان متعدد و پاسخگویی به شبهات عقیدتی و فقهی روزگار، به مقابله با بدعت‌ها، انحرافات عقیدتی و جعل حدیث پرداخت و صدها روایت و گفتار حکیمانه در منابع معتبر از ایشان به یادگار مانده که محور بسیاری از آموزه‌های فقهی، کلامی و اخلاقی مذهب تشیع محسوب می‌شود.

در مکتب امام باقر (ع)، علم با معنویت و دانش با اخلاق پیوندی ناگسستنی داشت و آن حضرت ضمن گسترش آموزه‌های قرآن و سنت نبوی، مردمان را با اخلاق نبوی، کرامت انسانی، عدالت اجتماعی و فرهنگ اصیل اسلامی آشنا کرد.

همچنین ایشان علاوه بر فعالیت‌های علمی، در عرصه‌های اقتصادی و کشاورزی نیز حضوری فعال داشت و با رفتار و گفتار خود مردم را به کار، تلاش و خوداتکایی تشویق می‌کرد و بخشش، بردباری، مهربانی و یاری مستمندان از جلوه‌های بارز شخصیت اخلاقی آن امام همام بود.

در هفتم ذی‌الحجه سال ۱۱۴ هجری قمری، امام محمد باقر (ع) در سن ۵۷ سالگی و در دوران خلافت هشام بن عبدالملک، توسط عوامل دستگاه اموی مسموم و به شهادت رسید.

پیکر مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع، در جوار پدر و اجداد مطهرشان به خاک سپرده شد و نام امام باقر (ع) همواره در تاریخ اسلام به‌عنوان الگویی جامع از علم، حکمت، مقاومت و هدایت باقی مانده است و اندیشه‌های عمیق، سخنان پرمغز و اقدامات ماندگار آن حضرت، پایه‌گذار تمدنی دینی در جهان تشیع بود که تا امروز نیز الهام‌بخش میلیون‌ها مسلمان در سراسر جهان است.