خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – صمیم ارزانی: از اتفاقات بندر شهید رجایی و چون و چرا و ضعف و قوت مدیریت بحران و روش مواجهه با حادثه در این رخداد تلخ که بگذریم، آتش‌سوزی در ارتفاعات هماگ از بخش مرکزی شهرستان بندرعباس و قله تشگر حاوی درس‌های روشن‌تری در حوزه مقابله با بحران بود.این آتش سوزی صبح روز پنج‌شنبه یک خرداد آغاز شد و سه شنبه ۶ خرداد اولین خبر در رابطه با اطفای حریق منتشر شد؛ یعنی ۶ روز شاهد سوختن یکی از بکرترین زیستگاه‌های محیط زیستی کشور بودیم و این اتفاق بار دیگر پرده از ضعف‌ها و کمبودهای اساسی در زیرساخت‌های مدیریت بحران در استان هرمزگان برداشت. این حادثه در حالی رخ داد که تا رسیدن نخستین گروه‌های امدادی، یک گروه ۲۰ نفره تقریباً ۲۴ ساعت زمان صرف شد؛ تأخیری که در یک بحران زیست‌محیطی می‌تواند مرز میان کنترل آتش و فاجعه‌ای گسترده باشد.

هرمزگان، استانی با موقعیتی استراتژیک، نه تنها قطب مهم حمل و نقل دریایی و اقتصادی کشور است بلکه به دلیل اقلیم گرم و خشک، پوشش گیاهی خاص و وزش بادهای گرم، مستعد آتش‌سوزی‌های ناگهانی و گسترده در مناطق کوهستانی و جنگلی است از این رو این استان نمی‌تواند با ابزارها و امکانات حداقلی به استقبال چنین بحران‌هایی برود.

سوال بنیادینی که این رویداد پیش می‌کشد، این است که چرا استانی با این میزان از اهمیت اقتصادی، امنیتی و زیست‌محیطی، همچنان از دسترسی به تجهیزات پایه‌ای مدیریت بحران مانند بالگرد محروم است؟ در شرایطی که هر ساعت تأخیر در اطفای حریق می‌تواند ده‌ها هکتار از طبیعت را نابود کند، اتکا به کمک‌های استانی از بوشهر و کرمان که خود نیز از منابع محدودی برخوردارند –نوعی آزمون پرهزینه برای طبیعت و مردم محلی است.

جای خالی بالگردهای امدادی، نبود تیم‌های آماده‌باش با تجهیزات کامل، و فقدان زیرساخت‌های فرماندهی و پشتیبانی در چنین شرایطی موجب از دست رفتن مولفه‌ای تأثیرگذار به نام زمان می‌شود.

لازم است که مسئولان استانی و ملی، نگاه خود به مدیریت بحران را از یک فرآیند واکنشی به یک سامانه پیش‌گیرانه تغییر دهند. تجهیز استان هرمزگان به امکاناتی چون بالگردهای اختصاصی، تیم‌های آموزش‌دیده و تجهیزات سریع‌الاستفاده، باید نه یک امتیاز، بلکه یک ضرورت ملی تلقی شود.

بحران‌های متمادی در هرمزگان، از سیل و زلزله گرفته تا آتش‌سوزی‌های کوهستانی، نشان داده‌اند که نمی‌توان با دست‌های خالی در برابر خشم طبیعت ایستاد. طبیعت با هیچ‌کس مصالحه نمی‌کند و تنها راه، آمادگی مداوم و پاسخگویی سریع است. اگر از این حادثه درس نگیریم، بحران بعدی ممکن است هزینه‌های جبران‌ناپذیری بر دوش ما بگذارد.

نیاز حیاتی استان به بالگرد ویژه عملیات کوهستان

مسعود محمدی، کارشناس امداد و سوانح، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استان هرمزگان به دلیل وسعت مناطق کوهستانی، به بالگردهای ویژه عملیات در کوهستان نیاز مبرم دارد.

وی با اشاره به نبود چنین بالگردهایی در استان، گفت: ما در استان بالگردی که بتواند عملیات کوهستانی انجام دهد نداریم و در مواقع حادثه باید از استان‌های همجوار کمک بگیریم.

محمدی تأکید کرد: استان دارای ماشین‌آلات و تجهیزات ویژه برای امداد و نجات است اما مشکل اصلی فقدان بالگردهای تخصصی است؛ وسایل خاص و ماشین‌های ویژه در استان موجود است، اما بالگرد تخصصی برای کوهستان در استان نداریم. بالگردهای نظامی نیز برای عملیات کوهستان مناسب نیستند و تجهیزات خاصی نیاز است.

استان با ۷۰ درصد مساحت کوهستانی بدون پوشش بالگردی

این کارشناس امداد و سوانح با بیان اینکه استان برخلاف تصور، ۷۰ درصد مساحتش کوهستانی است، افزود: با وجود این حجم از مناطق کوهستانی، استان ما فاقد بالگرد ویژه است و این بزرگترین چالش ما در امدادهای کوهستانی است.

ضرورت حضور بالگردهای مشابه استان‌های دیگر در هرمزگان

محمدی اشاره کرد: محدودیت‌های کشوری باعث شده است که بالگردهای کوهستانی تخصصی در استان مستقر نباشند: نباید انتظار غیرواقعی داشته باشیم اما باید هلیکوپتری که در استان‌های دیگر است، در استان ما نیز مستقر شود تا بتواند حوادث کوهستانی را پوشش دهد.

معرفی انواع بالگردهای امدادی موجود در کشور

وی در پایان گفت: بالگردهای موجود شامل هلیکوپترهای بل و میل ۱۷ (هلیکوپتر روسی) هستند که توانایی‌های بالایی دارند و می‌توانند عملیات پشتیبانی و امداد را انجام دهند، اما باید مدل و تجهیزات مناسب برای کوهستان فراهم شود.