به‌گزارش خبرگزاری تسنیم، درحالی که به موسم حج نزدیک می‌شویم و حجاج ازگوشه و کنار جهان برای انجام فریضه عبادت در خانه خدا و انجام اعمال مربوطه آماده می‌شود یک نکته همواره مطرح است که اعمال و شیوه انجام این عبادت برای مسلمان چگونه از صدر اسلام تا امروز رسیده است؟

پاسخ این سئوال در واقع اگرچه به سیره پیامبر اکرم (ص) متصل است اما واقعیت اینجاست که حجه‌الوداع اولین آموزش مراسم و احکام حج توسط ایشان بود و به همین خاطر پیامبر(ص) آن را حجه الاسلام نامیده‌اند.

                            ای دل اگر عزم دیار یار داری              قصد حجاز و کعبه دیدار داری

                           شوق شهود حضرت دلدار داری          اوّل ز دل نقش سوی الله پاک گردان

این درحالی است که با توجه به اینکه پیامبر در این حج به پیروانش گفتند که شاید این آخرین حج من باشد به آن حج‌الوداع گفته می‌شود اما واقعیت امر اینجاست که برای این حج نام‌های دیگری نیز مطرح است.

برهمین اساس حجة الوداع، تنها حج پیامبر خدا(ص) بعد از هجرت حضرت به مدینه است و چون در آن با مردم وداع کردند حجة الوداع حج (خداحافظی نام گرفت نام دیگرش حجة البلاغ اشاره به آیه «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» (مانده، 67) دارد.

البته امام صادق (ع) حجه‌الوداع پیامبر اعظم (ص) را روایت فرموده‌اند و آنچه اکنون از جریان این حج می‌دانیم و براساس آن عمل می‌کنیم در واقع روایت ایشان (امام صادق (ع)) است که از چگونگی حج پیامبر (ص) در سال دهم هجرت نقل کرده‌است و در منابع معتبر اهل سنت مانند صحیح مسلم و سنن ابن داوود همچنین نووی در کتاب القواعد ذکر شده و مفصل‌ترین گزارشی است که از آخرین حج رسول اکرم (ص) از طریق شیعه و سنی به ما رسیده است.

به این ترتیب براساس آنچه در روایت ایشان آمده تا سال دهم هجری همه شرایع اسلام توسط پیامبر اکرم (ص) ابلاغ شد غیر از دو مورد اساسی که در طول ایام رسالت به آنها سفارش می‌شد و در این حجة الکمال تمام آن ابلاغ شد و آن دو عبارت بودند از حج و ولایت (امامت على (ع) و ائمه معصومین(ع)) که یکی از اهمیت‌های اصلی حجه‌الوداع شناخته می‌شود.

این درحالی است که نام دیگر این حج؛ حَجَّةُ البَلاغ است؛ زیرا آیه تبلیغ در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شده است.

اعلام برائت از مشرکان

در ذی القعده سال دهم هجری آیه دعوت مردم به حج (حج: 27) نازل شد و پیامبر (ص) بعد از نزول سوره برانت به امر الهی با اعزام علی (ع) در مکه همراه اعلام برائت از مشرکین ابلاغ احکام الهی از جمله پایان حج گزاری مشرکان نمود که بشارت دهنده حج ابراهیمی و محمدی به دور از شرک و بت پرستی و ریا و سُمعه بود.

اینگونه که سال قبل سال نهم هجری سوره برائت از مشرکین و ممنوعیت حج مشرکان در سال آینده، توسط امیرالمؤمنین(ع) در مکه اعلام شد.

در گزارشات تاریخی ثبت شده که برادر عمر بن عبدود سؤال کرد این کیست که با این جسارت اعلام ممنوعیت حج برای غیر مسلمین را می کند؟ گفتند پسر عموی پیامبر، علی(ع). گفت: اوست که جرأت چنین کاری دارد، وگرنه غیر علی (ع) کسی جرأت برائت از مشرکین را نداشت.

به این‌ترتیب اهمیت دیگر حجه‌الوداع رامی‌توان موضوع برائت از مشرکین دانست، نکته‌ای که شاید بعد از اعلام ولایت حضرت‌علی (ع) دومین نکته مهم حجه‌الوداع پیامبر اعظم (ع) شناخته می‌شود.

انتهای پیام/