به گزارش سلامت نیوز به نقل از پیام ما، بعد از حصارکشی در بوستان‌های بزرگ تهران و پیشنهاد ساخت مسجد و مخزن آب و… حالا پیشنهاد ساخت مدرسه در بوستان‌های کم‌وسعت‌تر مطرح شده است. اسفند پارسال بود که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، از شهرداری‌ها خواست به حل مشکل کمبود مدرسه کمک کنند. امسال در دیدار رئیس‌جمهوری با شهرداران کلانشهرها این حرف‌ها تکرار شد و از نهضت مدرسه‌سازی صحبت به میان آمد. چند روز بعد از این دیدار «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران، خبر همکاری دولت و شهرداری تهران برای ساخت مدرسه را تأیید کرد. به‌گفته او، لایحه احداث ۸۰ مجتمع آموزشی به شورای شهر تهران ارائه می‌شود. چند هفته‌ گذشته جلسه‌ای درباره تبادل‌نظر برای ساخت مجتمع‌های آموزشی برگزار شد و در آن، حدود ۸۷ پلاک برای ساخت ۵۶ مدرسه در چند منطقه تهران پیشنهاد شد؛ پلاک‌هایی که با همگی آنها در جلسه استانداری موافقت شده است. یافته‌های «پیام‌ ما» نشان می‌دهد حدود ۶۶ درصد از این پلاک‌ها براساس پهنه‌بندی طرح تفصیلی در پارک‌های عمومی و پارک‌های ویژه قرار دارند.

هرچند که «ناصر امانی»، عضو شورای شهر تهران، هفته گذشته به شهرداری تهران برای احداث این مدارس در پارک‌ها تذکر داد، اما «مجید پارسا»، مدیرکل آموزش پرورش شهر تهران، ۶ خرداد تأکید کرد عملیات اجرایی ساخت این مدارس دو تا سه هفته دیگر آغاز می‌شود. در همین حال، یک پژوهشگر توسعه و محیط‌زیست در گفت‌وگو با «پیام ما» مدرسه‌سازی در پارک‌ها را کاستن از فضای عمومی معنی می‌کند؛ آن‌هم در شهری که سرانه فضای سبز کم و جزیره‌های گرمایی دارد.

فضای آموزشی در تهران کم است. این عصاره صحبت‌های مسعود پزشکیان در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ بود. هیچ‌کس تصورش را نمی‌کرد که این صحبت درنهایت به همکاری دولت و شهرداری برای ساخت مدرسه در بوستان‌های تهران ختم شود. پزشکیان اسفند پارسال در نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تهران گفته بود شهرداری‌ها می‌توانند با تأمین زمین از محل تغییر کاربری‌ها در ساخت مدرسه نقشی کلیدی بازی کنند: «زمین تأمین شود، با مشارکت مردم می‌توان زمینه ساخت مدرسه را برای کودکان محله فراهم کرد.» او تأکید کرده بود: «متأسفانه، زمین‌هایی که برای کاربری‌های آموزشی در نظر گرفته شده بودند، تغییر کاربری داده شده‌اند.

باید این زمین‌ها را به حالت قبل برگرداند تا بتوان نیازهای مردم را در این مناطق برآورده کرد. تغییر کاربری‌ها توسط شوراها و استانداری‌ها و از طریق کمیسیون ماده ۵ انجام شده است. اکنون باید این تغییرات را لغو کرد. انتظار ما از مدیران کل آموزش‌وپرورش این است که در هر کجا که به مدرسه نیاز است، تیم تشکیل دهند و با مطالبه‌گری از شورا، شهرداری، دولت، استانداری و مجلس، برای ایجاد مدرسه در آن منطقه تلاش کنند.» اردیبهشت امسال، پزشکیان صحبت‌های خود درباره کمبود مدارس را این‌بار در جمع شهرداران کلانشهرها تکرار کرد و از نهضت مدرسه‌سازی صحبت کرد: «دولت مصمم است کیفیت و کمیت فضاهای آموزشی کشور را ارتقا دهد. نهضت مدرسه‌سازی با مشارکت مردم و خیرین آغاز شده است.» او همچنین تأکید کرد: «شهرداری‌ها می‌توانند در نهضت مدرسه‌سازی به کمک دولت بیایند تا مدارسی باکیفیت بسازیم. در ساخت این مدارس باید در انتخاب مکان آنها دقت شود. این مدارس همچنین باید به فناوری‌های نوین تجهیز شوند. سیستم سرمایش و گرمایش مدارس هم باید به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شود که دانش‌آموزان در ضمن استفاده از آن، یاد بگیرند چگونه در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند.»

چند روز بعد از این صحبت‌ها بود که علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در نشست خبری خود از داوطلب شدن برای ساخت مدرسه در تهران خبر داد: «تهران دو هزار و ۸۰۰ مدرسه دارد که بخش زیادی از آن فرسوده است. ما خود را متعهد می‌دانیم که با شیوه جدیدی به دولت کمک کنیم و دو سال برای این ایده در حال تلاش هستیم. با ایده رئیس‌جمهور در حمایت از آموزش‌وپرورش، ایده ما تسهیل شد و لایحه‌ای را دراین‌خصوص به شورا ارائه خواهیم کرد.» شهردار تهران تاکید کرد: «در این جلسه بنا شد ۸۰ مجتمع به‌عنوان مقدمه کار ساخته شود که عدد فوق‌العاده بالایی است، ولی به آن قانع نیستیم. ۵۶ نقطه در پنج منطقه لکه‌گذاری شد و ۱۵ نقطه در منطقه ۲۲ نیز اضافه می‌شود. هدف این است که ساخت آنها سریع‌تر انجام شود. براساس لایحه‌ای که به شورا می دهیم، ۸۰ مجتمع آموزشی برای ارائه خدمت به دانش‌آموزان و معلمان احداث می‌شود.»

آدرس مدرسه‌های پیشنهادی

این مدارس در کجا قرار دارند؟ براساس اطلاعاتی که از جلسه «هم‌اندیشی و تبادل‌نظر درباره تأمین سرانه آموزشی در سطح مناطق شهر تهران» به «پیام‌ ما» رسیده است، حدود ۸۷ پلاک برای ساخت مدارس در تهران در نظر گرفته شده است، مساحت کل پلاک‌ها حدود ۳۰۵ هکتار است و درشت‌ترین آن بوستان قائم ۵۰ هکتاری است. حدود ۵۸ پلاک در پهنه G قرار دارد. در توضیحات این ردیف آمده است این تعداد عمدتاً در پهنه G۱۱۱ و G۱۱۲ قرار دارند؛ یعنی بوستان‌های عمومی و بوستان‌های ویژه. ردیف بعدی متعلق به پهنه S۳۲۱ یعنی زمین‌هایی با کاربری کارگاه‌های تولیدی و تجاری، مسکونی و مختلط است. بیشترین تعداد پلاک به‌ترتیب در مناطق ۲۱، ۱۸، ۱۵، ۱۹ و ۱۷ قرار دارد. در این پلاک‌ها قرار است حدود ۵۶ مدرسه ساخته شود که با همگی در جلسه استانداری موافقت شده است. بررسی‌های «پیام‌ ما» نشان می‌دهد دست‌کم‌ در منطقه ۱۵، پیشنهاد احداث دو مدرسه ابتدایی و یک هنرستان جنب بوستان گلسار و کوهسار داده شده است. براساس نقشه تهران بوستان کوهسار جنب خیابان انیسی در منطقه مشیریه تهران قرار دارد. در منطقه ۱۷ شهرداری تهران پیشنهاد ساخت چهار مدرسه در بوستان صالحان و بهاران داده شده است که به‌نظر می‌رسد یکی از آنها مجتمعی آموزشی شامل ابتدایی، متوسطه اول، نظری-فنی، کارودانش پسرانه و دیگری ابتدایی، متوسطه اول-نظری دخترانه است. بوستان صالحان در محله زهتابی و بوستان بهاران هم در خیابان سعیدی قرار دارد.
یکی از بزرگترین پلاک‌ها در منطقه ۱۸ و بوستان قائم قرار دارد. در این محدوده قرار است حدود سه مدرسه ساخته شود. ابتدایی دخترانه-پسرانه و متوسطه اول پسرانه. بوستان فارابی و بوستان انرژی در منطقه ۱۸ هم از دیگر بوستان‌هایی هستند که پیشنهاد احداث جمعاً چهار مدرسه در آنها مطرح شده است. برخی از کاربران اپلیکیشن‌های ورزشی بوستان انرژی در محله نوروزآباد تهران را از جمله پارک‌های مناسب برای دویدن و ورزش‌های صبح‌گاهی معرفی کرده‌اند. پارک جوانه و پارک شقایق در منطقه ۱۹ تهران نیز از دیگر پیشنهادها برای احداث مدارس هستند.

تذکر پارلمان شهری

هرچند که زاکانی از ارائه لایحه مدرسه‌سازی به شورای شهر تهران خبر داد، ششم خرداد، «ناصر امانی» در تذکر پیش از دستور، به کمک شهرداری تهران برای ساخت مدارس گلایه کرد: «در گزارشات از محلات کم‌برخوردار همواره بیان می‌کنم که یکی از گلایه‌های مردم نبود و یا فرسوده بودن فضاهای آموزشی است که همگان از این کمبود باخبر هستیم؛ اما نگرانی من از این بابت است که فرمودند در بوستان‌ها قرار است مدرسه‌سازی کنیم که به‌نظرم سهوی است؛ چراکه ما به فضای سبز حساس هستیم و مدرسه‌سازی اگر در فضای سبز باب شود، حرکت غیرقابل‌کنترلی می‌شود.

درحالی در تهران کمبود سرانه فضای سبز داریم که شاهد آفت‌زدگی درختان نیز هستیم و اگر مدرسه‌سازی در بوستان‌ها اتفاق بیفتد، دو ایراد بزرگ دارد که اولین ایراد این است که طرح تفصیلی تهران را دچار تغییر می‌کند و دومین موضوع نیز که ارائه زمین برای مدرسه‌سازی نیاز به مصوبه شورای شهر تهران دارد.» بعد از او «مهدی چمران»، رئیس شورای شهر تهران، اعلام کرد با ساخت مدرسه در فضای سبز موافق نیست: «به آقای زاکانی اعلام کردم که من با ساخت مدرسه در فضای سبز موافق نیستم. شورا و شهرداری می‌تواند با وزارت آموزش‌وپرورش همکاری کند و نیازی نیست که وسط فضای سبز مدرسه بسازند. البته گفتند در آن قسمت‌ها درخت نیست.

اما کلاً ساخت‌وساز در فضای سبز ممنوع است.» با وجود این تذکرها، مجید پارسا، مدیرکل آموزش‌وپرورش شهر تهران، همان روز به ایرنا گفت مدارس جدید در مناطق مختلف تهران ساخته می‌شود. او گفت: «پروژه‌هایی برای ساخت فضاهای آموزشی در مناطقی از شهر تهران تعریف و ۵۶ پروژه آن با هماهنگی و هم‌فکری استانداری و شهرداری تهران جانمایی شده است و اجرای ۸۰ پروژه برای ساخت مدرسه به‌عهده شهرداری تهران است.» او تأکید کرد عملیات اجرایی ساخت مدارس به‌زودی آغاز می‌شود: «براساس هماهنگی‌های انجام‌شده، شهرداری تهران تأمین زمین و ساخت مدرسه در مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۵ و ۹ پایتخت را متعهد شده که عملیات اجرایی آن دو تا سه هفته آینده آغاز می‌شود.»

کاستن از فضاهای عمومی

«فضاهای عمومی شهر مانند پارک‌ها از دو جنبه اهمیت دارند؛ هم از نظر فضایی برای فعالیت‌های جمعی شهروندان و هم فضای سبز شهری.» این جملات «میترا ابراهیمی»، پژوهشگر توسعه و محیط‌زیست، است.

او تاکید دارد سرانه فضای سبز در تهران پایین است و روزبه‌روز هم کمتر می‌شود و نباید آن را هرروز به‌بهانه‌ای از دست داد: «پارک‌ها و فضاهای عمومی شهر هرروز به‌بهانه‌ای کارکردهای عمومی مانند ایستگاه‌های مترو و مجتمع‌های اداری کم می‌شود و بخش‌هایی از زیباترین پارک‌های تهران مانند لاله و پارک بهجت‌آباد را به همین بهانه‌ها از دست دادیم.»

او می‌گوید بعد از ساخت‌وسازها بخش‌هایی از درختان نابود می‌شوند و از وسعت فضاهای عمومی که فضایی برای تفریح و اوقات فراغت مردم است، کاسته می‌شوند: «این فضاها عمومی است و هرروز به‌بهانه‌ای خصوصی می‌شوند.»

او ساخت مدرسه در پارک‌ها را هم در زمره همین نابودکردن فضاهای عمومی شهر تلقی می‌کند و می‌گوید: بعد از ساخت مدرسه در همین محدوده‌ها فضاهای دیگری مانند ساختمان‌های اداری یا فضاهای درآمدزا ساخته می‌شوند که فضایی تجاری دارند.

او همچنین به تبعات محیط‌زیستی این موضوع اشاره می‌کند: «در تهران آلودگی هوا وحشتناک است، ما جزیره‌های گرمایی داریم و نباید سطوح سبز را به سطوح نفوذناپذیر مانند سطوح آسفالت‌شده تبدیل کنیم. پارک‌ها کارکرد خنک‌کننده شهر و تفریحی دارند و ساخت‌وساز در آنها امکان تفریح مردم را سلب می‌کند. این پژوهشگر توسعه تاکید دارد پیشتر به اسم مولدسازی بخشی از مدارس قدیمی تهران مازاد شناخته شدند و مدارس به این شیوه از دست رفتند: «و حالا می‌خواهیم بخشی از پارک‌ها را به مدارس تبدیل کنیم و این، دیدگاهی متناقض است.»