به گزارش خبرنگار مهر، «هوش مصنوعی و زیست‌شناسی مصنوعی در همه ساحت‌های زندگی ما وارد شده است؛ حد و حدود و طول و عرض و خوب و بد مصارف آن هنوز در پرده ابهام یا ناشناختگی است. ولی به نظر می‌رسد تا دو سه سال دیگر دفتر تاریخ بشر از آغاز تا امروز به تدریج اما پرسرعت بسته شود و دوره جدیدی با تعریف اساساً متفاوتی از دارایی، ماشین‌آلات، نیروی انسانی، خلقت، قانون، آزادی، استبداد، امنیت، حقوق بشر، مناسک دموکراسی، قدرت استقلال، مرز جغرافیایی و.... آغاز شود.» آنچه خواندید متنی است که پشت جلد سه کتاب با ترجمه هوش مصنوعی نقش بسته است.

کمی پیش از نمایشگاه کتاب امسال _سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران_ انتشارات هرمس از سه کتاب خود که با هوش مصنوعی ترجمه شده بودند رو نمایی کرد. این سه کتاب که همگی تحت عنوان لبه دانش منتشر شده‌اند، روانشناسی هوش مصنوعی نوشته تونی پرسکات؛ مدیریت منابع انسانی: یک مقدمه کوتاه نوشته آدریان ویلکینسون؛ و علمی تخیلی (از مجموعه دانش ضروری) نوشته شریل وینت نام دارند. هر سه این کتاب‌ها هرچند توسط هوش مصنوعی ترجمه شده‌اند، اما مجموعه این ترجمه‌ها زیر نظر محمود قلی‌پور انجام گرفته است. ترجمه با هوش مصنوعی کار جسورانه‌ای است، او هم در پیشگفتار سر ویراستار این سه کتاب و هم در جلسه رونمایی از این سه کتاب اذعان کرد که به باور او، هوش مصنوعی تنها یک ابزار کمکی برای مترجم است نه بیشتر؛ و البته راهنمایی است که نمی‌توان چشم و گوش بسته به آن اعتماد کرد.

البته این موضوع هم جالب توجه است که هر سه این کتاب‌ها را می‌توان کتب علمی در نظر گرفت، آنچه قابل محاسبه و اندازه‌ گیری و سنجش است و لاجرم قطعیتی دارد. استفاده از هوش مصنوعی در ترجمه آثار ادبی و متون منظوم و منثور، با وجود لایه‌های داستانی و روایی، ایهام‌ها و استعاره‌ها و کنایه‌ها، تشبیهات و تمثیل‌ها و نمادها، ورود به عالم خیال یا اساطیر، تداعی‌های متفاوت و… احتمالاً میدان شکست هوش مصنوعی است. بگذریم از اینکه قبل از پیدایش هوش مصنوعی هم ترجمه‌پذیر بودن آثار ادبی همیشه محل اختلاف بوده است.

واقعیت حضور هوش مصنوعی در روزگار ما و تأثیرات عمیق و گسترده آن بر شاخه‌های مختلف علوم پایه و تجربی قابل انکار نیست، دستاوردهای این فناوری _که می‌تواند خود را به روز کرده و ارتقا بدهد_ روز به روز مرزهایی را در دانش جابجا می‌کند و نتایجی که بدون این فناوری شاید نیاز به سال‌ها زمان داشت را به سرعت و دقت در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد. اما آیا هوش مصنوعی در عرصه علوم انسانی و ساحتی که مربوط به احساسات، اخلاق، معرفت و باورهاست هم می‌تواند با همین دقت و سرعت عمل کند؟ باید صبر کرد و دید.