به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پس از گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی آثار متعددی درباره این واقعه نوشته شده است؛ آثاری که تلاش کرده‌اند هرکدام وجهی از وجوه انقلاب مردمی ایران را به تصویر بکشند. شخصیت امام(ره) و نقش ایشان در تأثیرگذاری در میان اقشار مختلف جامعه، نقطه وحدت و ترجیع‌بند همه آثاری است که با این محتوا منتشر شده‌اند.

با این حال به نظر می‌رسد خلأهایی در زمینه روایت از تاریخ انقلاب وجود دارد که نویسندگان جوان و محقق را بر آن می‌دارد تا به آنها بیشتر بپردازند و شمعی در بخش‌های تاریک این روایت‌ها روشن کنند؛ اما این کار با همه جذابیتی که دارد خالی از چالش نیست. از جمله کارهای پرچالش برای محققین در این حوزه، ارائه روایتی مستند از زندگی رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی(ره) است. 

کتاب «روح‌الله»، نوشته هادی حکیمیان، از جمله کارهای متفاوت سال‌های اخیر در این حوزه است که تلاش کرده با ارائه زبانی متفاوت و در عین حال پایبندی به متن تاریخ، روایتی نو از زندگی و زمانه امام(ره) ارائه دهد. قرار است تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این اثر روز یازدهم خردادماه، در آستانه سالروز رحلت امام راحل(ره) رونمایی شود. خبرگزاری تسنیم، به همین مناسبت با حجت‌الاسلام فاطمی‌پور، معاون فرهنگی نهاد نمایندگی رهبری معظم انقلاب در دانشگاه‌ها، به گفت‌وگو پرداخت که می‌توانید در ادامه بخوانید:

*تسنیم: تاکنون آثار متعددی درباره امام(ره) چه در حوزه داستان و چه در حوزه کارهای پژوهشی و دانشگاهی نوشته شده است، از نظر شما کتاب «روح‌الله» چه وجه تمایزی نسبت به کتاب‌های مشابه پیشین دارد؟

کتاب «روح‌الله» با پیگیری و حمایت بنیاد امام(ره) شکل گرفت. ایده اولیه برای نگارش کتاب این بود که بتوانیم زندگی امام(ره) را نه با مدل تاریخی و با روایت خشک؛ بلکه به صورت داستان‌گونه و در عین حال مستند نوشته شود؛ در واقع هدف نگارش کتابی بود که صرفاً یک متن تاریخی نباشد و با داشتن ادبیات روایی، جذابیت بیشتری برای جوانان داشته باشد و راحت‌تر مطالعه شود.

این کتاب در نهایت با زحمات آقای حکیمیان نوشته و در دو مرحله بازخوانی شد. تلاش شد در مراحل بازخوانی، متنی روان‌تر ارائه شود. در نهایت نیز کتاب از سوی انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسید و شاکر خداوند هستیم که مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفت و تقریظ ایشان قرار است بر این اثر به زودی رونمایی شود.

کتاب «روح‌الله» از چند ویژگی برخوردار است؛ نخست مستند و متقن بودن کتاب است. نویسنده در این اثر کوشیده روایت داستانی، به استناد تاریخی و حقایق تاریخی ضربه نزد. از سوی دیگر، کتاب از زوایای مختلف به زندگی امام(ره) پرداخته و شخصیت‌های مختلفی در این اثر حضور دارند. این موضوع به مخاطب کمک می‌کند که ارتباط بهتری با کتاب برقرار کند و مطالعه، برای او علی‌رغم حجیم بودن، دشوار نباشد.

کتاب «روح‌الله» برهه‌ای از زندگی امام(ره) را می‌پردازد و اگر قرار بود به تمامی جنبه‌های زندگی و شخصیتی ایشان بپردازد، باید در چندین دفتر نوشته می‌شد که البته ظرفیت کار در این حوزه زیاد است.

پیشنهادم این است که قشر جوان، به‌ویژه دانشگاهیان و دانشجویان برای آشنایی بیشتر با زندگی امام(ره) و شناخت بهتر شخصیت ایشان، کتاب «روح‌الله» را مطالعه کنند. نسل جوان امروز به خاطر فاصله زمانی که با امام(ره) دارد و این فاصله دارد کم‌کم بیشتر می‌شود، شناختش از ایشان کمتر است. از سوی دیگر، خیلی وقت‌ها به دلیل فعالیت رسانه‌ها و شبهه‌افکنی‌هایی که رخ می‌دهد و برخی ادعاها، ممکن است حتی تصورات غلطی از امام(ره) در ذهن آنها ایجاد شده باشد؛ از این رو انتشار آثاری مانند «روح‌الله» و همچنین تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این اثر، می‌تواند فرصتی را برای مطالعه درباره زندگی و شخصیت امام(ره) با آن ویژگی‌های شخصی و اجتماعی ممتاز که معمار انقلاب هستند و شخصیت تمدن‌سازی داشتند، ایجاد کند.

امام(ره) با چنین ویژگی‌هایی توانستند به واسطه یک ادبیات، گفتمان و نظریه، به عمر یکی از حکومت‌های پادشاهی با آن عقبه خاتمه دهند و با گفتمان خود انقلاب اسلامی را به پیروزی برسانند، نه با کودتا، عملیات‌های نظامی یا حمایت دیگر کشورها. انقلابی که امام(ره) به پیروزی رساند، همانند دیگر انقلاب‌ها خشن نبود و خیلی زود تغییر رویکرد نداد. سهمی از امتداد این مسیر تمدنی که امام(ره) آغازگر آن بودند، برعهده ماست تا تکلیفمان را با معرفی و مطالعه این دست از آثار نسبت به شهدا و انقلاب ادا کنیم.

*تسنیم: شما با قشر جوان و دانشگاهی مواجه هستید. در سال‌های گذشته با توجه به تغییرات اجتماعی و سلیقه مخاطب، ضرورت فعالیت هنری و عرضه آثار هنری در حوزه انقلاب بیش از پیش احساس می‌شود. به نظر شما چه خلأهایی در این زمینه وجود دارد؟

این موضوع را باید از دو جنبه نگریست. نخست زحماتی است که در حوزه هنر انقلاب، سبک زندگی ایرانی اسلامی و تمدن ایرانی اسلامی انجام شده را نباید نادیده گرفت. تعدادی از هنرمندان در این مسیر زحمت کشیده‌اند. نمونه‌ای از آن کتاب «روح‌الله» آقای حکیمیان است که برای نگارش آن سه سال زمان صرف کرده‌اند. در دیگر حوزه‌ها مانند تجسمی، سینمایی، موسیقی و ... نیز چنین فعالیت‌هایی انجام شده که ارزشمند است. اما از سوی دیگر، باید نیاز جامعه را نیز در نظر گفت.

درست است که کارهای خوبی در طول سال‌های گذشته انجام شده، اما این کارهای خوب پاسخگوی کامل نیازهای جامعه نیست؛ هم از نظر عِده و عُده و هم از نظر ظرفیت‌سازی و گفتمان‌سازی. مثلاً کتاب خوبی نوشته می‌شود، از متن خوبی برخوردار است اما در توزیع آن خوب عمل نمی‌کنیم و این اثر خوب به دست مخاطب نمی‌رسد. زحمت اول، تولید این دست از آثار است، زحمت دوم، رساندن آن به دست مخاطب است که این بخش، متوجه دستگاه‌های فرهنگی و حتی آحاد مردم است. باید مسیری ایجاد کنیم که دیگران نیز از این آثار خوب بهره‌مند شوند. در این بخش(توزیع)، ما نقص داریم و از ظرفیت هنر که ظرفیت بالایی در ضریب دادن به معارف، الزامات، اخلاق و فرهنگ دارد، به خوبی استفاده نمی‌کنیم.

*تسنیم: با توجه به نیاز دانشجویان به مطالعه این قبیل آثار، آیا قرار هست در فضای دانشگاهی اتفاق خاصی برای کتاب «روح‌الله» رخ دهد؟

بله، پویش «خط به خط با روح‌الله» را طراحی کردیم. در ایام سالگرد رحلت امام(ره) و همزمان با تجدید بیعت دانشگاهیان کشور با آرمان‌های امام راحل(ره)، در جماران که با حضور اساتید برگزار می‌شود، قرار است از این پویش رونمایی شود. همچنین اقداماتی صورت گرفته تا با همکاری معاونت فرهنگی وزارتخانه‌های علوم و بهداشت، کتاب «روح‌الله» با تخفیف ویژه به دست دانشجویان برسد.

*تسنیم: امام(ره) شخصیتی بودند که ابعاد مختلفی داشتند و ایشان را نمی‌توان در چند حوزه محدود کرد. کدام بخش از زندگی و شخصیت ایشان برای شما قابل تأمل و جذاب بوده است؟

امام(ره) در حوزه‌های علمی، فکری، اخلاقی، فلسفی، اجتماعی، سیاسی، حکمرانی و دیگر بخش‌ها سرآمد بودند و بخش‌های مختلفی از زندگی ایشان برای ما درس‌آموز است؛ خصوصاً اینکه ایشان در تمام این حوزه‌ها در قله هستند. اینطور نیست که چون شخصیت و فعالیت سیاسی ایشان پررنگ است و جدی به این حوزه ورود کرده‌اند، در دیگر حوزه‌ها مانند حوزه‌های علمی و فقهی موفق نباشند؛ چه اینکه آرای ایشان سالیان سال است که محل بحث دانشگاهیان و حوزویان است و همچنان جای کار دارد. از نظر خودم، شاهکاری که ایشان انجام دادند، اتفاقی بود که در حکمرانی رقم زدند.

ایشان با دست خالی در جلسه درسی که در نجف داشتند، قیام خود را آغاز کرد و نظریه ولایت فقیه را در 13 جلسه بیان کردند. ایشان گام به گام آن ایده‌ای را که از متن دین رسیده بود، محقق کرد. این ایده با وجود مخالفت‌هایی که در کشور از سوی اذناب حاکمیت در سراسر کشور که قدرت مالی داشتند، با وجود مخالفان خارجی در برخی از کشورهای منطقه که دوست نداشتند انقلابی در ایران رخ دهد و با وجود سنگ‌اندازی غرب با توکل به خدا، برداشت عمیق از دین و با تکیه بر مردم اجرا شد. توجه امام(ره) به قدرت مردم پس از انقلاب نیز با سپردن مسئولیت به آنها با راه‌اندازی بسیج، کمیته امداد، جهاد سازندگی و ... ادامه دارد تا با کمک مردم بخشی از مشکلات حل شود. این نگاه در دوران جنگ تحمیلی هم وجود دارد؛ هرچند نیروهای نظامی در میدان حضور داشتند اما اگر حمایت دورن جبهه و پشت جبهه مردم نبود، قطعاً نیروهای نظامی نمی‌توانستند موفق شوند. 

طبعاً امروز هرچه ما داریم، نتیجه طراحی اولیه امام و ایده‌پردازی ایشان و همچنین استقبال مردم از این ایده است. اگر قرار است کشور پیشرفت بیشتری کند و از جایگاه بهتری برخوردار باشد، راهکار همان است که امام طراحی کردند؛ یعنی بهره‌مندی از معارف دین و پای کار آوردن مردم. این جنبه از شخصیت ایشان برای من جذاب و قابل تأمل بود.

انتهای پیام/