به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، متن سخنرانی شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در نشست تغییرات اقلیمی، بحران خزر و ضرورت فوری همبستگی منطقه‌ای به شرح زیر است:

همکاران ارجمند، نمایندگان محترم و هیئت‌های حاضر از کشورهای همسایه دریای خزر،  امروز مفتخرم که از سوی سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در این گردهمایی مهم حضور یافته‌ام.

پیش از هر چیز، اجازه دهید صمیمانه از جناب آقای دکتر کوزلوف، وزیر منابع طبیعی و محیط زیست فدراسیون روسیه، برای میزبانی این نشست حیاتی و تلاش‌های تحسین‌برانگیزشان به‌ویژه در توجه به مسئله فوری کاهش سطح آب دریای خزر قدردانی کنم.

امروز ما اینجا گرد هم آمده‌ایم تا به یکی از فوری‌ترین چالش‌های محیط زیستی عصر حاضر بپردازیم: پسروی دریای خزر. این گنجینه طبیعی کهن و مشترک نماد میراث اکولوژیک و فرهنگی منطقه اکنون با تهدیدی چندبعدی روبه‌روست. تهدیدی که نه‌تنها اکوسیستم‌های ساحلی و تنوع زیستی را به خطر انداخته، بلکه امنیت اقتصادی، اجتماعی و سلامت عمومی میلیون‌ها انسان را نیز تهدید می‌کند.

1. ریشه‌ها: تغییرات اقلیمی و مداخلات انسانی

کاهش سطح آب دریای خزر حاصل ترکیب خطرناک تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های ناپایدار انسانی است:

- تغییرات اقلیمی با کاهش بارندگی‌ها، افزایش دما و تشدید تبخیر، سطح دریا را با سرعتی بی‌سابقه پایین می‌برند.

- ساخت‌وساز گسترده سدها بر رودخانه‌های تغذیه‌کننده خزر، چرخه هیدرولوژیک طبیعی آن را مختل و نیازهای آبی محیط زیستی آن را نادیده گرفته است.

این عوامل با هم، خزر را به سوی فاجعه‌ای اکولوژیک سوق می‌دهند.

2. پیامدهای ویرانگر: از اقتصاد تا اکوسیستم‌ها

این فقط یک بحران آبی نیست بلکه زنجیره‌ای از آسیب‌ها را به همراه داشته است:

- کاهش سطح آب، ظرفیت کشتیرانی و تجارت در بنادر شمالی را محدود کرده و ضربه‌ای سنگین به صنایع ماهیگیری، گردشگری و حمل‌ونقل وارد کرده است.

- گونه‌های منحصربه‌فردی مانند ماهیان خاویاری و فک خزری در آستانه انقراض قرار دارند. از بین رفتن آب، زیستگاه‌های ساحلی و محل‌های تخم‌ریزی ماهی‌ها را نابود می‌کند.

- با خشک‌شدن بستر دریا و تبدیل آن به کانون‌های گردوغبار، تهدیدات جدیدی برای سلامت انسان، حاصلخیزی خاک و کشاورزی پدید آمده است.

- تالاب‌های بین‌المللی مانند انزلی و میانکاله در حال ناپدید شدن هستند امری که به از بین رفتن پرندگان مهاجر و افزایش خطر سیل‌ها منجر شده است.

3. راه پیش‌رو: اتحاد منطقه‌ای و کنوانسیون تهران

خزر دریایی مشترک است و نجات آن مستلزم همکاری کامل و هماهنگ منطقه‌ای است.
کنوانسیون تهران چارچوب همکاری محیط زیستی منطقه باید به بستری برای برنامه‌های فوری و عمل‌گرا تبدیل شود:

- تشکیل یک کارگروه منطقه‌ای برای مدیریت کاهش سطح آب خزر و هماهنگی اقدامات فوری سازگاری و کاهش خسارت.

- تدوین برنامه اقدام سطح آب دریای خزر.

- راه‌اندازی برنامه‌های مشترک برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ردپای کربن منطقه.

- ایجاد سیستم پایش مشترک تغییرات آب و خاک.

- اولویت‌دهی به مدیریت پایدار آب، از جمله توقف پروژه‌های سدسازی با تأثیرات بالا.

- احیای حق‌آبه محیط زیستی خزر از طریق مذاکرات فنی و دیپلماتیک با کشورهای بالادست.

- ترویج معیشت‌های پایدار مانند اکوتوریسم و احیای ذخایر ماهی به جای روش‌های مخرب.

- اجرای پروژه‌های احیای تالاب‌ها و کاشت گیاهان بومی در امتداد سواحل خشک‌شده.

4. فراخوانی برای اقدام فوری

همکاران عزیز،

دریای خزر فریاد می‌زند فریادی که در وجدان جمعی ما طنین‌انداز است:

- آیا سکوت و بی‌عملی ما، نسل‌های آینده را از این دریای گران‌بها محروم خواهد کرد؟

- یا آن‌که با همبستگی برخواهیم خاست و کنوانسیون تهران را از سندی تشریفاتی به ابزاری قدرتمند برای نجات خزر تبدیل خواهیم کرد؟

بیایید کارگروه منطقه‌ای پیشنهادی را بدون تأخیر تشکیل دهیم و هرگونه اختلاف را به نام اولویتی مشترک نجات خزر کنار بگذاریم.

پیشنهاد می‌کنم که هفتمین نشست کنفرانس اعضای کنوانسیون تهران (COP7) تابستان آینده با میزبانی جمهوری اسلامی ایران و با حضور وزرای محیط زیست تمام کشورهای ساحلی برگزار شود تا تصمیمات فوری درباره بحران آب خزر اتخاذ گردد.

سخن پایانی

خزر فقط یک دریا نیست سنگ بنای هویت اکولوژیکی، اقتصادی و تاریخی ماست.

اکنون زمان آن است که بی‌عملی را با شجاعت و رضایت به وضع موجود را با مسئولیت‌پذیری جایگزین کنیم. بیایید آینده‌ای پایدار برای این میراث مشترک رقم بزنیم.

به یاد داشته باشید مرزهای سیاسی در پهنه آب‌های مشترک معنای چندانی ندارند. نجات خزر، نجات خودمان است.

جمهوری اسلامی ایران با احترام به اولویت‌ها و ظرفیت‌های ملی، باور دارد که همکاری منطقه‌ای می‌تواند تلاش‌های هر کشور را در حفاظت از این اکوسیستم منحصربه‌فرد دریایی تقویت و هماهنگ کند.

از توجه شما سپاسگزارم.

انتهای پیام/