به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، آذرماه سال 1393، سیدعلی حسینی معاون دفتر توسعه روابط علمی و سرمایه انسانی، سازمان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌المللی در مطلبی نوشت:

جمعی از فارغ‌التحصیلان ایرانی دانشگاه‌های برتر جهان، عمدتاً از دانشگاه‌های استنفورد،MIT  و برکلی، گرد هم آمدند تا در مورد پدیده مهاجرت نخبگان ایرانی و راهکارهای بهره‌برداری از این ظرفیت علمی رایزنی کنند. آنان با رویکردی فرصت‌محور، ایده‌ای را مطرح کردند که به‌جای تمرکز بر بازگشت فیزیکی متخصصان، بستری برای تداوم ارتباط علمی، تخصصی و فناورانه آن‌ها با داخل کشور را فراهم می‌کرد.

در پی مطالعات تطبیقی انجام‌شده، بررسی برنامه‌های کشورهای چین، هند، تایوان و کره جنوبی، الگویی پیشنهادی طراحی شد که امکان تعامل اثربخش میان دانشمندان ایرانی خارج از کشور و نهادهای علمی و فناوری داخلی را فراهم می‌کرد. این الگو، پایه‌گذار طراحی سامانه‌ای به نام «کانکت» شد.

ناظر به همین ضرورت و با تکیه به مطالعات گسترده بود که پلتفرم «کانکت» با هدف حفظ و توسعه ارتباط تخصصی ایرانیان متخصص خارج از کشور با زیست‌بوم علم، فناوری و نوآوری ایران در سال 1394 آغاز به کار کرد.

این سامانه در ابتدا با تمرکز بر پنج حوزه اولویت‌دار طراحی شد: علوم شناختی، هوش مصنوعی و ICT پیشرفته، زیست‌فناوری، تجهیزات پزشکی و علوم پایه. در این راستا، ظرفیت‌های موجود در مراکز علمی معتبر داخلی مانند پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشگاه رویان، پارک فناوری پردیس و شرکت‌های فناور شناسایی و در سامانه معرفی شدند.

اطلاعات این مراکز، در قالب پایگاه‌های تخصصی همکار در سامانه کانکت بارگذاری شد و از انجمن‌های تخصصی ایرانی در آمریکای شمالی، اروپا، استرالیا و سایر کشورها درخواست شد که این اطلاعات را در اختیار جامعه علمی ایرانی خارج از کشور قرار دهند.

در ادامه، با تحلیل بازخوردها و نظرات کاربران هدف، هفت مدل همکاری متنوع طراحی شد که طیفی از سطوح تعهد زمانی و نوع ارتباط را پوشش می‌دهد. این مدل‌ها شامل سخنرانی و کارگاه‌های تخصصی (حضوری یا آنلاین)، استاد مدعو و تدریس کوتاه‌مدت در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های ایرانی، انجام فرصت مطالعاتی و پروژه‌های پژوهشی مشترک با مراکز علمی داخل کشور، مشاوره به شرکت‌های فناور و پارک‌های علم و فناوری، راه‌اندازی کسب‌وکار دانش‌بنیان در ایران، پروژه جایگزین خدمت نظام وظیفه ویژه مشمولان مقیم خارج از کشور، جذب در دانشگاه‌ها به عنوان عضو هیئت علمی و ... است.

هر یک از این مسیرها، بر اساس میزان زمان، نوع تخصص، هدف فرد و نوع همکاری طراحی شده است. به‌عنوان نمونه، در مدل سخنرانی تخصصی، فرد متقاضی می‌تواند پیش از سفر کوتاه‌مدت خود به ایران، در سامانه ثبت‌نام کرده و رزومه و موضوع پیشنهادی خود را بارگذاری کند. پس از بررسی و تأیید، کانکت فرد را به یکی از پایگاه‌های تخصصی معرفی می‌کند تا در زمان حضور در کشور، کارگاه یا سخنرانی تخصصی برگزار کند. در این مدل، هزینه‌هایی همچون حق‌السخنرانی و ایاب و ذهاب نیز از سوی کانکت تأمین می‌شود.

از سوی دیگر، برای استادان دانشگاهی یا محققان شناخته‌شده، امکان حضور به‌عنوان استاد مدعو در مراکز علمی کشور فراهم شده است. این همکاری‌ها با پرداخت حقوق، تأمین هزینه‌های اقامت و حمایت از اجرای پروژه‌های پژوهشی همراه است.

در بخش نظام وظیفه نیز، کانکت توانسته است با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح، مدل‌هایی را طراحی و پیاده‌سازی کند که به موجب آن، مشمولان خارج از کشور بتوانند از طریق انجام پروژه‌های تحقیقاتی در مراکز معتبر داخلی، خدمت سربازی خود را به‌صورت جایگزین طی کنند. این پروژه‌ها، با موضوعات اولویت‌دار کشور تعریف می‌شوند و مدت زمان اجرای آن‌ها حداقل 14 ماه است.

پلتفرم کانکت، تاکنون موفق به شناسایی و فعال‌سازی ظرفیت‌های ارزشمندی در میان متخصصان ایرانی خارج از کشور شده است؛ از برگزاری صدها سخنرانی و کارگاه تخصصی گرفته تا اجرای پروژه‌های مشترک با پژوهشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی، این سامانه نقشی مهم در تبادل دانش، شبکه‌سازی علمی و توسعه توانمندی‌های فناورانه کشور ایفا کرده است.

یکی از ویژگی‌های برجسته کانکت، طراحی تعاملی آن با مشارکت مستقیم کاربران هدف است. این سامانه نه‌تنها از طریق بازخوردهای مستمر بهینه‌سازی می‌شود، بلکه تیم اجرایی آن نیز با روحیه‌ای چابک، تعهد بالا و انگیزه خدمت به کشور، به‌صورت شبانه‌روزی در تعامل با مخاطبان هستند.

برنامه کانکت نمونه‌ای موفق از یک الگوی بومی‌شده تعامل با سرمایه انسانی خارج از کشور است که به‌جای تمرکز بر بازگشت، بر پیوند تخصصی و نقش‌آفرینی معنادار مبتنی است. در دنیای امروز که رقابت بر سر جذب و حفظ استعدادها شدیدتر از گذشته است، چنین پلتفرم‌هایی می‌توانند نقشی کلیدی در حفظ هویت علمی و ملی نیروهای متخصص ایفا کنند.

انتهای پیام/