به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست رونمایی از ذیل دانشنامه زبان و ادب فارسی امروز، 18 اردیبهشت‌ماه، با حضور غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مسعود جعفری جزی و آمنه بیدگلی پژوهشگر در سرای اهل قلم سی و ششمین دوره نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

حدادعادل در این مراسم با بیان اینکه برای ما جای خوشبختی است که این کتاب جای خود را در محافل ادبی باز کرده است و امروز با خوشبختی می‌توانیم پایان این طرح بزرگ را اعلام کنیم، گفت: فرهنگستان به کارهایی می‌پردازد که در سطح ملی و مستلزم مدیریت درازمدت و مستمر و جهت‌گیری‌های اصولی باشد. یکی از تصمیمات شورای فرهنگستان در 30 سال گذشته تألیف دانشنامه‌ای بود برای استادان، پژوهشگران و معلمان زبان و ادب فارسی تا احتیاجات خود را برای تدریس برطرف کنند. 

او با طرح این پرسش که یک معلم شایسته ادبیات، یک استاد مسلط بر زبان و ادب فارسی به چه معلوماتی نیاز دارد؟، ادامه داد: ادبیات فارسی از سه فرهنگ ایرانی، اسلامی و غربی تأثیر پذیرفته است. تاثیرپذیری‌اش از ایران مشخص و برهانش شاهنامه است. شاهنامه هویت ما و به نوعی سرآغاز ادبیات فارسی است. این زبان در بستر ایران رشد کرده و هرجا اسمش ایران بوده، زبانش نیز فارسی بوده است. 

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه از سوی دیگر زبان فارسی مشحون از معارف اسلامی قرآنی و عرفانی است، اضافه کرد: به آثار هر شاعر بزرگ ایران مراجعه کنید، می‌بینید که یک معلم باید با معارف قرآنی آشنا باشد تا آن را به دیگران آموزش دهد؛ از آثارسعدی، حافظ و فردوسی گرفته تا دیگر شاعران نامدار.

حدادعادل به سومین ساحت اشاره و اضافه کرد: آشنایی ایرانیان با علوم غربی سبب شد معارف متعددی مانند سبک‌شناسی، تاریخ ادبیات، نقد ادبی، هرمنوتیک، تأویل متن و خیلی امور دیگر وارد ادبیات فارسی شود که همه این‌ها از احتیاجات معلم و استاد خوب ادبیات است. آشنایی با اساطیر ایرانی، آشنایی با اساطیر یونان، آشنایی با اصطلاحات عرفانی، آشنایی با علومی مانند نجوم، بازی‌ها، جشن‌ها، اصطلاحات منطقی، فلسفی، چهره‌ها و اسامی اعلم سوالاتی است که یک استاد ادبیات باید به آن اشراف داشته باشد.

وی با بیان اینکه همه جا دسترسی به استاد جامع امکان‌پذیر نیست، به ضرورت تدوین دانشنامه اشاره و تصریح کرد: در فرهنگستان تصمیم گرفتیم دانشنامه‌ای برای رفع احتیاجات اساتید، پژوهشگران و دانشجویان ارشد و دکتری تألیف کنیم. نخستین مدیر این دانشنامه مرحوم عبدالمحمد آیتی بود. پس از چندین سال از استاد سعادت درخواست کردیم مدیریت این گروه را برعهده بگیرند. 

استاد سعادت با زبان‌دانی و با آشنایی بر هر سه فرهنگ و تمدن توانستند از نظر علمی این کار را به سرانجام برسانند. مدیریت قاطع در کنار دانش علمی از دیگر ویژگی‌های او بود. او با کمترین همکار تمام وقت و با استفاده از جمع کثیری از دانشمندان کار را پیش برد. او در 90 سالگی با نظارت و مدیریتی که داشت، عاشقانه این طرح را به سرانجام رساندند. 

وی با اشاره به درگذشت استاد سعادت و واگذاری مدیریت گروه به استاد جعفری جزی گفت: در آن زمان از ایشان خواهش کردیم تالیف مقالات به تعویق افتاده و فراموش شده شروع شود و ایشان در چهار سال گذشته با شایستگی‌های علمی توانستند دو جلد ذیل دانشنامه را به سرانجام برسانند. چاپ 12 جلدی در نوبت دوم به 14 جلد افزایش یافت و بار دیگر در اختیار اهل ادب قرار می‌گیرد. که یکی از سرمایه‌های ادبی کشور و از افتخارات فرهنگستان است.

حداد عادل با اشاره به ارزش مجموعه حاضر گفت: کمتر کتابی در نمایشگاه است که به اندازه این مجموعه استاد و مؤلف در تألیف آن سهیم بوده باشند. 

تصور من این است که وجود این کتاب در هر کتابخانه دانشگاهی و گروه‌های ادبیات سراسر کشور لازم است. هر استاد ادبیاتی احتیاج دارد در کتابخانه خودش به این مجموعه دسترسی داشته باشد تا استاد بهتری باشد.

حدادعادل با اشاره به بُعد محتوایی مداخل دانشنامه و اهمیت آن افزود: حدود 14 سال پیش که تألیف دانشنامه تمام نشده بود، هزاره تألیف شاهنامه را جشن گرفتیم. در آن سال، یعنی 1390، تصمیم گرفتیم هرچه مقاله راجع به شاهنامه، فردوسی و شاهناما‌سرایی در دانشنامه نوشته شده استخراج و در قالب کتابی مستقل منتشر کنیم. این کتاب که در قطع پالتویی منتشر شد، هزار و 400 صفحه بود. این نشان می‌دهد که دانشنامه چه منبع گرانبهایی است. 

به گفته او؛ کار دیگری هم همزمان با انتشار دانشنامه آغاز و از دل آن تعدادی کتاب استخراج کردیم که تاکنون هشت مجموعه بلند و هفت مجموعه کوتاه منتشر شده است. این سلسله هنوز هم می‌تواند ادامه پیدا کند تا دانشجویان به راحتی نیاز خود را برطرف کنند.

در ادامه این نشست، جعفری جزی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نیز در ادامه با اشاره به جلد ذیل دوم دانشنامه و ویژگی‌های آن گفت: با درگذشت استاد سعادت، از دی‌ماه این کار را شروع کردم. در آن زمان 50 مقاله از 230 مقاله سفارش داده شده بود. این کار را در اوج کرونا شروع و بعد از آن هم موج‌های کرونا را تجربه کردیم، اما با همکاری گروه، کار به خوبی پیش رفت. این ذیل شامل مدخل‌های متنوعی است و قرار بود کمبودهای مجلدات قبل را پوشش دهد. اهم مدخل‌ها اعلام تاریخی و اسطوره‌ای است. همچنین بخش‌هایی به اعلام معاصران اختصاص دارد؛ از سیمین بهبهانی تا علی اشرف درویشیان و ... . در تمام این مدخل‌ها سعی کردیم متخصص‌ها را به کار بگیریم.

در پایان نیز از ذیل دانشنامه زبان و ادب فارسی با حضور حدادعادل و جمعی از اهالی فرهنگ و ادب، اعضای فرهنگستان و علاقه‌مندان به زبان فارسی رونمایی شد. 

انتهای پیام/