به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،آسم، این بیماری مزمن و التهابی دستگاه تنفس، حالا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های حوزه سلامت در کودکان و نوجوانان ایران شده است. بر اساس آخرین گزارش‌ها از وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۲۶۲ میلیون نفر در جهان به آسم مبتلا هستند. در ایران نیز طبق یک مطالعه ملی گسترده، حدود ۱۱ درصد کودکان و نوجوانان کشور علائم این بیماری را دارند.

آسم چیست؟

دکتر مهدی نجمی، رئیس اداره بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت، درباره این بیماری می‌گوید: آسم نوعی بیماری التهابی مزمن است که با انسداد برگشت‌پذیر مجاری تنفسی همراه است. این بدان معناست که راه‌های هوایی در اثر تحریک یا التهاب، تنگ می‌شوند و فرد دچار علائمی نظیر سرفه، تنگی نفس، خس‌خس سینه و احساس فشار در قفسه سینه می‌شود.

برخلاف بیماری‌هایی مثل COPD که انسداد مجاری تنفسی در آن‌ها پیش‌رونده و دائمی است، در آسم این انسداد قابل بازگشت با مصرف دارو است. به همین دلیل، کنترل آسم ممکن و حتی آسان است اگر بیمار به توصیه‌های درمانی پایبند باشد.

آسم، مهمان ناخوانده دوران کودکی

آسم در بسیاری از موارد از سنین کودکی آغاز می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. در اغلب موارد، ریشه ژنتیکی دارد و با بیماری‌های آلرژیک دیگر مانند رینیت آلرژیک و اگزما هم‌خانواده است. طبق آمار، آسم شایع‌ترین علت بستری کودکان در مراکز درمانی و غیبت از مدرسه است.

دو دوره سنی پرخطر برای بروز علائم این بیماری، ۶ تا ۷ سالگی و ۱۳ تا ۱۴ سالگی عنوان شده‌اند که در آن‌ها احتمال شروع یا اوج‌گیری بیماری بیشتر است.

چرا این آمار مهم است؟

مطالعه جدید وزارت بهداشت که با پرسش‌نامه‌های استاندارد بین‌المللی انجام شده، نشان می‌دهد شیوع علائم آسم در کودکان ایرانی به حدود ۱۱ درصد رسیده است. البته این صرفاً نشانگر علائم احتمالی آسم است و برای تأیید قطعی، نیاز به انجام آزمایش‌های تخصصی مانند اسپیرومتری وجود دارد.

با این حال، همین عدد برای سیاست‌گذاران حوزه سلامت هشداری جدی است. چون افزایش این آمار در سال‌های آتی می‌تواند به معنای رشد واقعی شیوع آسم در کشور باشد.

اسپری‌های استنشاقی؛ سنگ‌بنای درمان آسم

درمان اصلی آسم، استفاده از اسپری‌های استنشاقی به‌ویژه انواع حاوی کورتون است. برخلاف تصورات اشتباه قدیمی، این داروها نه‌تنها برای کودکان خطرناک نیستند، بلکه استفاده صحیح از آن‌ها باعث پیشگیری از حملات آسمی و بهبود کیفیت زندگی بیماران می‌شود.

نجمی تأکید می‌کند که باورهای نادرستی درباره عوارض کورتون‌های استنشاقی مانند پوکی استخوان یا کندی رشد کودکان وجود داشته، اما اکنون مشخص شده است که دوز این داروها به اندازه‌ای نیست که چنین آسیب‌هایی ایجاد کند.

همچنین استفاده از دمیارها (Spacer)، به بیماران کمک می‌کند دارو بهتر وارد ریه‌ها شود و اثربخشی درمان افزایش یابد.

خطر حملات آسمی و مرگ‌ومیر جهانی

گرچه آسم به‌تنهایی کشنده نیست، اما حملات شدید آن در صورت عدم رسیدگی به‌موقع می‌توانند مرگ‌آور باشند. سالانه حدود ۴۵۰ هزار نفر در دنیا به دلیل حمله آسم جان خود را از دست می‌دهند. این در حالی است که بیماری‌هایی مانند COPD سالانه بیش از ۳ میلیون قربانی می‌گیرند.

عوامل تشدیدکننده آسم: از دود سیگار تا گرده گل‌ها

نجمی هشدار می‌دهد که عوامل متعددی می‌توانند باعث شعله‌ور شدن علائم آسم شوند؛ از جمله:

• گرده‌های گل و گیاه

• مو و پوست حیوانات خانگی

• گرد و غبار خانه (مایت‌ها)

• دود سیگار و قلیان

• دود اسفند، آتش یا هر نوع ماده سوختنی

• بوهای تند مانند عطر، مواد شوینده و حشره‌کش‌ها

• استرس، گریه و خنده شدید

• آلودگی هوا در کلان‌شهرها

همچنین مصرف فست‌فودها، چاقی و کم‌تحرکی از دیگر عوامل تشدید علائم آسم در کودکان هستند.

آسم، مانعی برای ورزش نیست

باور اشتباهی که اغلب خانواده‌ها دارند این است که ورزش برای کودکان مبتلا به آسم مضر است، در حالی که بسیاری از قهرمانان المپیک نیز مبتلا به آسم هستند. با انجام ورزش اصولی و گرم‌کردن پیش از آن، کودکان آسمی می‌توانند فعالیت بدنی مناسب داشته باشند و از چاقی که خود عامل تشدید آسم است، جلوگیری کنند.

آسم یک بیماری قابل کنترل است، به‌ویژه اگر در کودکی تشخیص داده شود و درمان به‌موقع آغاز گردد. خانواده‌ها با رعایت نکاتی مانند جلوگیری از تماس با دود و گرد و خاک، مصرف صحیح دارو و پرهیز از عوامل تحریک‌کننده، می‌توانند نقش مهمی در پیشگیری از تشدید علائم آسم ایفا کنند.

آسم شاید درمان قطعی نداشته باشد، اما با آگاهی و مراقبت، مانعی برای یک زندگی سالم و فعال نیست.