خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: معدن بوکسیت تاش در شاهوار با تخریب‌های خود مهمترین کانون آب ساز شهرستان شاهرود و تأمین کننده آب نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر مردم استان سمنان، را به نابودی کشانده است ماجرایی که در نهایت با ورود رسانه‌ها، مردم، سازمان‌های مردم نهاد و دوست داران محیط زیست موقتاً متوقف شد.

فقط در یک مورد نامه‌ای به تاریخ ۲۷ تیرماه ۹۷ با امضای رئیس منابع طبیعی وقت شاهرود وجود دارد که اذعان می‌کند شرکت بهره بردار معدن جاده‌ای به عرض ۱۰ متر و به طول هفت هزار و ۲۹۰ متر و سوله ای را احداث کرده که طبق متن صریح نامه غیرقانونی است. همچنین در همین نامه عنوان شده که شرکت بهره بردار ۲۲۵ هزار و ۳۰۰ متر مکعب خاکبرداری و جابجایی خاک را صورت داده است.

نابودی منابع آبی و طبیعت

در این نامه اعلام می‌شود که شرکت بهره بردار سابقه تخریب و تصرف ۹۰۰ متر مربع اراضی ملی در شاهوار را داشته و کار این شرکت جرم تلقی می‌شود و تکرار تخریب و تصرف عدوانی محیط زیست و منابع طبیعی و قطع و ریشه کنی هزاران درختچه و درخت به خصوص درخت ممنوع القطع اورس و بوته کنی باید مورد پیگیری قضائی قرار گیرد.

این در حالی است که اگر کسی در باغ خود ۲۰ متر مربع خانه اضافه بسازد با لودر و بولدوزر و حکم قضائی در اسرع وقت به سراغ آن خواهند رفت اما چطور یک معدن نزدیک به یک دهه این چنین تخریب و پاک تراشی‌هایی را در مهمترین منبع تأمین کننده آب شاهرود که به گفته علی خانی نماینده سابق شاهرود و میامی در مجلس، ۷۰ الی ۸۰ درصد آب شهرستان شاهرود را تأمین می‌کند، انجام داده و هنوز هم عده‌ای به دنبال بازگشایی آن هستند.

از سوی دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در گزارشی که در بازدید از این معدن منتشر کرده می‌نویسد: «ازجمله دلایل مهم ایجاد ریزگرد و گردوغبار در این منطقه می‌توان به از بین رفتن پوشش گیاهی، مراتع و فرسایش خاک‌، تردد کامیون‌ها، جابه‌جایی خاک و باطله، قراردادن سرند در معدن توسط شرکت آلومینا، انفجار، فعالیت ماشین‌آلات معدنی و عدم‌مدیریت صحیح باطله اشاره کرد. ایجاد ریزگرد و گردوغبار نه‌تنها موجب آلوده‌شدن آب‌وهوا شده، بلکه به‌مرور موجب بسته‌شدن راه تنفس گیاهان منطقه می‌شود. ادامه فعالیت‌های معدنی در این منطقه و ایجاد ریزگرد به‌همراه تخریب مراتع و پوشش گیاهی، ممکن است در بلندمدت شهرهای اطراف را با مشکلات جدی در خصوص گردوغبار و ریزگرد مواجه کند.»

انصاری میهمان مردم استان سمنان

شینا انصاری رئیس سازمان محیط زیست کشورمان مهمان مردم استان خواهد بود و قرار است که دیداری هم با سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی داشته باشد، مدیری که مردم شاهرود چشم امید به سفر او بسته‌اند که مطالبه شأن در خصوص شاهوار را جامه عمل بپوشاند و یاورشان باشد.

امیر حسین ولیان دبیر دیده بان طبیعت در آستانه سفر شینا انصاری به استان سمنان و در واکنش به برخی صحبت‌های مسئولان استان سمنان طی هفته اخیر که دلسوزی‌های محیط زیستی را مزاحمی برای امور کشاورزی، عمرانی و معدنی و… دانسته بود، گفت: همانطور که امام جمعه شاهرود اعلام کردند اگر معدن بوکسیت تاش طلا هم باشد نمی‌خواهیم؛ مطالبه نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی در این خطه‌، فعالان محیط زیستی و مردم شهرستان حفظ منابع بزرگ آبی است.

وی اضافه کرد: فعالیت معدن بوکسیت شاهوار که منافع منطقه‌ای و ملی را به مخاطره انداخته بود نمی‌تواند ادامه یابد، معدنی که تنش آبی یک شهرستان بزرگ را تشدید و بخشی از سرچشمه‌های آب شهر را نابود و در صورت شروع به کار مجدداً آن را آلوده خواهد ساخت.

مردم امیدوار هستند

مردم شاهرود اما به سفر رئیس سازمان محیط زیست به استان سمنان و مطالبه جدی شاهوار بسیار امیدوار هستند زیرا هادی کیادلیری معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست دو هفته قبل در سفر به استان سمنان در خصوص برداشت معادن به ویژه در بوکسیت تاش حتماً باید بهره برداری به نفع آینده مردم باشد، تصریح کرد: معادن باید در جایی بنا شود که مباحث زیست محیطی چالش برانگیز در آن مطرح نباشد.

وی با تاکید بر اینکه اگر معدنی چنین مشکلاتی ایجاد می‌کند طبق اصل پنجاه قانون اساسی باید جلوی آن گرفته شود، افزود: اگر فعالیت معدن خلاف مسائل زیست محیطی حرکت می‌کند باید اصلاح و پاسخ داده شود.

این واکنش‌ها از معاون رئیس سازمان محیط زیست بسیار مردم شاهرود را خوشحال کرده زیرا آنها حالا می‌دانند که تلاش‌هایشان بی نتیجه نمانده و دولتی‌های تأثیرگذار و مهم در پرونده حفظ شاهوار، از ریز مسائل مرتبط با تخریب این کانون آب ساز و حیات بخش آگاه هستند و در واقع در سفر شینا انصاری به سمنان می‌توانند به راحتی مطالبه شأن را بیان کنند.

اهمیت شاهوار

اهمیت شاهوار برای مردم شاهرود اما در چیست؟ محمد درویش که چندی قبل برای سخنرانی در همایش شاهوار به شاهرود آمده بود معتقد است: شاهوار مهمترین منبع تأمین آب مردم شهرستان شاهرود است و از این بابت دارای اهمیت بسیاری است.

این کنشگر محیط زیست آب را مهمترین رکن شاهوار و زیست در شهرستان شاهرود می‌داند و با بیان اینکه کوهستان‌های ما دماوند، شاهوار، الوند، زردکوه، تفتان و همه آن مناطقی که می‌توانند برف و یخ دائم داشته باشند ارزشمند هستند، می‌گوید: از قبال همین کوهستان‌های پر برف توانستیم ۹۳ رودخانه دائم داشته باشیم و در ۱۰ محصول کشاورزی جز تولید کننده برتر جهان قرار گیریم.

درویش همچنین شاهوار را یکی از استثنایی‌ترین مکان‌های دارای یک اکوتن خاص و بالاترین کیفیت حیات است، ابراز داشت: شاهوار از الماس هم برای استان سمنان ارزشمند تر و به مفهوم واقعی غیر قابل ارزش گذاری است.

تعطیلی کامل معدن بوکسیت تاش

در واقع صحبت درویش نشان می‌دهد که موضوع شاهوار برای شاهرودی‌ها دارای دو رکن مهم است نخست اینکه شاهوار دغدغه عده‌ای قلیل از محیط زیستی ها و جمعیت‌های زیست محیطی و نهایتاً سازمان‌های مردم نهاد نیست بلکه مطالبه و دغدغه آحاد مردم جامعه در شاهرود، رویان، بسطام خرقان و.... است و در ثانی موضوع شاهوار آب و حیات است و حتی پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری نادر که معدنکاری تهدیدشان می‌کند.

محمد حسین خنکال دبیر خانه کشاورزی شاهرود در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه شاهوار، مهم‌ترین منبع تأمین کننده آب شهرستان شاهرود است، گفت: مطالبه و خواست مردم شاهرود تنها یک کلام است آن هم تعطیلی کامل معدن بوکسیت در کوهستان شاهوار؛

مردم نیز نظرات مشابهی در آستانه سفر شینا انصاری به استان سمنان دارند و عمدتاً از سازمان‌های مردم نهادی که در دیدار با وی حضور دارند می‌خواهند تا صدایشان باشند زهره نوری شهروند شاهرودی در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: انتظار داریم که فعالان زیست محیطی که در دیدار با رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست حضور دارند دغدغه اصلی مردم که همانا آب است را به اطلاع مسئولان برسانند.

نوری با بیان اینکه مشخص است که اصلاً تمدن و حیات در شهرستان شاهرود پیرامون همین آبی که از شاهوار تأمین شده شکل گرفته است، تاکید کرد: اگر منابع آبی در شاهوار به خطر بیافتند عملاً حیات در پایین دست به خطر افتاده است و این ضرورت دارد که برای مسئولان ما تبیین شود.