محمد مدادی، رئیس مرکز آموزش محیط زیست و تربیت محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر درباره آموزش حفاظت از محیط زیست در مدارس گفت: هدف اصلی آموزش، ایجاد نگرش و تغییر رفتار در کودکان و نوجوانان است و این قاعده در تمامی حوزه‌ها از جمله محیط زیست نیز صدق می‌کند.

به گفته وی، رفتارهای صحیح باید از سنین کودکی نهادینه شوند و هرچه آموزش‌های محیط زیستی در سنین پایین‌تر آغاز شود، اثرگذاری بیشتری خواهد داشت. حتی آموزش در مقاطع پیش از دبستان و مهدکودک می‌تواند موجب تربیت انسان‌هایی مسئولیت‌پذیر در حوزه‌های مختلف به‌ویژه محیط زیست شود.

معلمان، حلقه واسط انتقال مفاهیم محیط زیستی هستند

مدادی در ادامه نقش معلمان را در ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست بسیار کلیدی دانست و بیان کرد: در فرآیند آموزش، عوامل مختلفی همچون محتوای آموزشی، کتاب‌ها، رسانه‌های چندرسانه‌ای و… دخیل هستند، اما مهم‌ترین عامل همچنان معلمان هستند. زیرا معلم واسطه‌ای است برای انتقال مفاهیم به ذهن، روح و روان دانش‌آموزان. اگر نقش معلم حذف شود، این مفاهیم به‌درستی منتقل نمی‌شوند. بنابراین، معلمان نقش اساسی در ارائه آموزش‌های محیط زیستی و کلیه آموزش‌ها به دانش‌آموزان دارند.

محتوای محیط زیستی در کتاب‌های درسی کافی نیست

مدادی درباره میزان حضور محتوای محیط زیستی در کتاب‌های درسی اظهار داشت: در حال حاضر، مطالبی در کتب درسی پایه‌های مختلف به محیط زیست اشاره دارند، اما این مطالب پیوستگی و انسجام کافی ندارند و نگرشی جامع به دانش‌آموز پس از فارغ‌التحصیلی ارائه نمی‌دهند.

وی افزود: مطالب موجود در کتاب‌های درسی از نظر کمی و کیفی کافی نیستند و به همین دلیل، در حال تدوین برنامه ملی درس محیط زیست هستیم که با همکاری وزارت آموزش و پرورش به تصویب برسد و اجرایی شود. بر اساس این برنامه، گروه‌های مؤلف موظف خواهند بود محتوای محیط زیستی را بر اساس موضوع هر کتاب درسی در همه پایه‌ها بگنجانند تا زمینه انتقال مناسب این مفاهیم فراهم شود.

اجرای طرح محیط‌یار در مدارس؛ آشنایی عملی دانش‌آموزان با چالش‌های محیط زیستی

رئیس مرکز آموزش محیط زیست به طرح محیط‌یار اشاره کرد و گفت: ما در حال برنامه‌ریزی برای اجرای گسترده طرح محیط‌یار در مدارس هستیم. این طرح در قالب همکاری با معاونت سلامت و تربیت‌بدنی آموزش و پرورش و ذیل طرح سفیران سلامت تدوین شده است و پس از نهایی شدن، به مدارس ابلاغ خواهد شد.

وی افزود: هدف این طرح، آشنا کردن دانش‌آموزان با مفاهیم، چالش‌ها، ظرفیت‌ها و مشکلات محیط زیستی جامعه است و همچنین آموزش روش‌های عملی برای مشارکت در حفاظت از محیط زیست. این آموزش‌ها از طریق مراقبین سلامت در مدارس به دانش‌آموزان منتقل خواهد شد.

نیاز معلمان به آموزش‌های تخصصی در حوزه محیط زیست

مدادی در ادامه تأکید کرد: معلمان برای آموزش محیط زیست نیازمند آموزش‌های تخصصی و منابع کمکی هستند.

وی ادامه داد: با توجه به تخصص‌های متنوع معلمان و عدم تحصیل همه آن‌ها در حوزه محیط زیست، آموزش این مفاهیم به خود معلمان ضروری است. به همین دلیل، سازمان حفاظت محیط زیست برنامه‌هایی برای ارائه آموزش‌های لازم و تولید محتوای آموزشی برای معلمان در نظر دارد.

تأکید بر اهمیت اثر بخشی آموزش‌های غیررسمی و چندرسانه‌ای در حوزه محیط زیست

مدادی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت آموزش‌های غیررسمی نیز پرداخت و گفت: در کنار آموزش‌های رسمی، آموزش‌های غیررسمی به‌ویژه در برخی سنین، حتی اثربخشی بیشتری دارند.

وی افزود: ارتباط کودکان و نوجوانان با فضای مجازی بسیار زیاد است و انتقال مفاهیم آموزشی از طریق تولیدات چندرسانه‌ای مانند پادکست‌ها، تأثیرگذاری زیادی دارد.

به همین منظور، جشنواره‌ها و رویدادهای مختلفی از جمله جشنواره پادکست‌های محیط زیستی برگزار شد. اختتامیه اولین دوره این جشنواره در شیراز برگزار شده و هدف آن، گسترش آموزش‌های محیط زیستی از طریق ابزارهای رسانه‌ای است.

لزوم حمایت از تولید محتوای محیط زیستی در کشور

در پایان، مدادی به فعالیت بخش‌های مختلف کشور در حوزه آموزش محیط زیست اشاره کرد و گفت: تشکل‌های مردم‌نهاد، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، برخی انتشارات و دیگر نهادها در این حوزه فعال هستند، اما این تولیدات کافی نیست و از نظر تنوع نیز پاسخگوی نیاز نیست.

وی بر لزوم حمایت سیاست‌گذاران از تولید محتوا و فراهم کردن بسترهای لازم برای گسترش آموزش‌های محیط زیستی تأکید کرد.