شناسایی نقاط ضعف خودروها در مراکز آزمون تصادف

کشورهای توسعه‌یافته جهان خودروهای تولیدی یا وارداتی را بر اساس سنجش استحکام و مقاومت بدنه خودروها در آزمون‌های واقعی درجه‌بندی و ارزیابی می‌کنند. برای دستیابی به استحکام بدنه معمولا کشورها نسبت به ایجاد مراکز آزمون تصادف یا به‌عبارتی مرکز «شبیه‌سازی تصادف» اقدام می‌کنند. این مراکز که تقریبا در بسیاری از کشورهای دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند، با انجام آزمایش‌های مختلف روی خودروها، نقاط ضعف آن‌ها را در تصادفات شناسایی می‌کنند. این اطلاعات به شرکت‌های خودروسازی کمک می‌کند طراحی خودروها را بهبود بخشند و ایمنی آن‌ها را افزایش دهند.

علاوه‌بر این ارزیابی به مجموعه‌های نظارتی مانند پلیس و سازمان استاندار اجازه خواهد داد وضعیت استحکام وسایل‌نقلیه تولیدی و وارداتی را رصد کنند. مراکز آزمون تصادف، عملکرد ایمنی خودروها را در شرایط مختلف تصادف ارزیابی می‌کنند. این ارزیابی شامل بررسی مواردی مانند میزان آسیب وارده به‌سرنشینان، عملکرد کیسه‌های هوا و کمربندهای ایمنی و استحکام ساختار خودرو است.

در کشور ما نبود مرکز آزمون تصادف، سبب گمانه‌زنی و اختلاف نظر گسترده بر سر کیفیت خودروهای تولیدی، مونتاژی و وارداتی شده که تا به امروز هم این مناقشه پابرجاست. اطلاع‌رسانی به مصرف‌کنندگان در راستای حقوق شهروندی از دیگر ویژگی‌های مراکز آزمون تصادف است. نتایج آزمون‌های تصادف به اطلاع عموم می‌رسد و به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند هنگام خرید خودرو، انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشند. به‌طور خلاصه، مراکز آزمون تصادف نقش کلیدی در حفظ ایمنی سرنشینان و کاهش آسیب‌های ناشی از تصادفات رانندگی ایفا می‌کنند.

راه‌اندازی نخستین مرکز آزمون تصادف کشور

در ایران نیز این مرکز، برای نخستین‌بار با همکاری پلیس راهور فراجا و چند دستگاه دیگر، قرار بود تابستان سال گذشته افتتاح و وارد مدار شود. اواخر سال گذشته، رئیس‌پلیس راهور فراجا از طولانی شدن زمان راه‌اندازی این مرکز انتقاد کرد. سردار حسینی بهمن‌ماه گذشته از راه‌اندازی نخستین مرکز آزمون تصادف در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: «7 ماه از موعد مقرر بهره‌برداری مرکز آزمون استاندارد گذشته و ما از این وضعیت راضی نیستیم.»

رئیس‌پلیس راهور فراجا در پاسخ به‌چرایی تعویق راه‌اندازی مجموعه فوق گفت: «متاسفانه ما نیز هنوز از چرایی آن بی‌خبر هستیم و منتظر بهره‌برداری هستیم.»

وی در پاسخ به‌سوالی درمورد موانع مالی و تجهیزاتی تاکید کرد: «به‌هیچ‌وجه مشکل تامین اعتبار وجود ندارد و حتی ارز مورد نیاز نیز برای خرید تجهیزات تخصیص یافته و تجهیزات نیز از یک کشور اروپایی خریداری شده است.» سردار حسینی این تجهیزات را به‌روزترین تجهیزات در حوزه آزمون تصادف و ارزیابی ایمنی خودروها در ابعاد مختلف دانست و گفت: «بهره‌برداری از این مرکز، کمک بزرگی در جهت حفظ ایمنی مردم و کاهش جان‌باختگان خواهد بود.» وی تاکید کرد: «این مرکز هنوز راه‌اندازی نشده و به‌همین دلیل، استاندارد استحکام بدنه همچنان جزو شاخص‌های ایمنی خودرو محسوب نمی‌شود.»

طبق آخرین آمار از تصادفات در نوروز ۱۴۰۴، در ۲۱ روز ۸۸۰ نفر در سراسر کشور بر اثر تصادف و سوانح رانندگی جان باخته‌اند. همچنین در بازه اجرای طرح نورورزی یعنی از 25 اسفند تا 15 فروردین امسال، ۱۵ هزار و ۸۳۳ فقره تصادف جرحی در سراسر کشور ثبت شده که طی آن ۲۰ هزار و ۱۰۹ نفر مجروح شده‌اند.

رئیس‌پلیس راهور در همین رابطه بر ضرورت ارتقای ایمنی خودروهای تولید داخل تاکید کرد و گفت: «سال‌هاست درباره ضعف بدنه خودروها هشدار می‌دهیم.» سردار حسینی به برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی مرکز تست تصادف اشاره کرد و افزود: «در صورت راه‌اندازی این مرکز، خودروها پیش از ورود به‌بازار مورد آزمون‌های ایمنی قرار خواهند گرفت که این اقدام می‌تواند گامی بزرگ در کاهش تلفات جاده‌ای باشد.»

آشنایی با موسسات تست ایمنی خودرو در جهان

با توجه به اختلاف در قوانین و استانداردهای خودروسازی در نقاط مختلف جهان، جای تعجب نداشت که هر کشور یا منطقه خودروساز برای خود یک موسسه تست ایمنی راه‌اندازی کند. در ادامه با مطرح‌ترین موسسات تست ایمنی خودروها در جهان آشنا می‌شوید. آمریکا در سال ۱۹۵۹ میلادی با موسسه ایمنی به‌نام IIHS (مخفف واژگان سازمان بیمه برای ایمنی بزرگراه‌ها) به‌میدان آمد تا به عنوان نخستین موسسه ایمنی، سکان کار را در دست گیرد.

این موسسه در تست‌های مختلفی که تا به امروز انجام داده است، برای توصیف نتایج خروجی خود از واژه‌های خوب، قابل قبول، لب مرز و ضعیف استفاده می‌کند. اما قاره اروپا با وجود همه ادعاها در زمینه تکنولوژی و اختراعات علمی، بیش از سه دهه بعد از ایالات‌متحده آمریکا و با موسسه Euro-NCAP، به‌معنای «برنامه ارزیابی خودروهای جدید قاره اروپا» و در سال ۱۹۹۶ میلادی به‌جمع شرکت‌ها و سازمان‌های بررسی‌کننده ایمنی خودروها در جهان پیوست. سیستم ارزیابی این موسسه برخلاف IIHS، رتبه‌بندی بر اساس تعداد ستاره‌ها و نیم‌ستاره‌ها از مجموع حداکثر پنج ستاره ایمنی است.

موسسه A-NCAP، (مخفف برنامه ارزیابی خودروهای جدید قاره استرالِزی) در سال ۱۹۹۳ و کمی زودتر از Euro-NCAP بنا شد. وظیفه این سازمان ارزیابی خودروهای ویژه منطقه استرالیا، نیوزیلند و شرق آسیاست. همچنین کشورهای آمریکای لاتین (آمریکای مرکزی)، آمریکای جنوبی و منطقه کاراییب به‌مرکز تست ایمنی انحصاری تجهیز شده‌اند که با نام Latin-NCAP شناخته می‌شود. موسسه تست ایمنی صنعت‌خودرو چین نیز با نام C-NCAP یا China-NCAP شناخته می‌شود.