‌خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - مهدی بخشی سورکی: در آستانه ششمین سالگرد شهادت سرداری که نام او از مرزهای جغرافیایی عبور کرد و به نمادی فراگیر از اخلاص، شجاعت و تواضع بدل شد، بازخوانی چرایی محبوبیت سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی همچنان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های محافل دینی، اجتماعی و رسانه‌ای کشور است.

شخصیتی که نه صرفاً به‌واسطه جایگاه نظامی یا نقش‌آفرینی در معادلات منطقه‌ای، بلکه به دلیل پیوند عمیق میان ایمان، عمل و صداقت، توانست جایگاهی ماندگار در دل‌های مردم پیدا کند و سرمایه‌ای اجتماعی بی‌بدیل برای نظام اسلامی رقم بزند.

حضور میلیونی و خودجوش مردم در آئین‌های وداع با پیکر این شهید والامقام، رخدادی بود که تحلیل‌گران آن را فراتر از یک مراسم رسمی ارزیابی کردند، حضوری که بدون فراخوان‌های اداری و سازمانی شکل گرفت و اقشار مختلف جامعه را، با سلایق، نگرش‌ها و حتی تفاوت‌های فکری و ظاهری، در کنار یکدیگر قرار داد.

این اجتماع کم‌نظیر بار دیگر این پرسش بنیادین را پیش روی جامعه قرار داد که چه عواملی می‌تواند اعتماد عمومی را تا این اندازه برانگیزد و دل‌ها را به یک شخصیت پیوند بزند.

در این میان، نگاه دینی به سیره و منش شهید سلیمانی، افق تازه‌ای برای فهم این محبوبیت می‌گشاید و تحلیل شخصیت او بر پایه آموزه‌های اهل‌بیت علیهم‌السلام و متون معتبر دینی، نشان می‌دهد که محبوبیت پایدار نه حاصل شعار، تبلیغ و جنجال رسانه‌ای، بلکه نتیجه زیست مؤمنانه، فروتنی در رفتار، صداقت در گفتار و تقدم عمل بر ادعاست، مؤلفه‌هایی که در شرایط پیچیده اجتماعی و سیاسی امروز، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است.

بازخوانی این مؤلفه‌ها، تنها روایت گذشته نیست، بلکه تلاشی برای استخراج الگویی عملی برای جامعه و مسئولان به شمار می‌رود، الگویی که می‌تواند نسبت میان دینداری حقیقی، مسئولیت اجتماعی و اعتماد مردم را بازتعریف کند.

از همین منظر، گفتگویی با حجت الاسلام و المسلمین ناصر رفیعی از اساتید حوزه و دانشگاه پیرامون راز و مرز محبوبیت شخصیت شهید سلیمانی داشته‌ایم که در زیر آمده است.

حجت الاسلام و المسلمین ناصر رفیعی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: رمز محبوبیت شهید حاج قاسم سلیمانی را در حدیث امام صادق علیه‌السلام می‌توان دید که سه ویژگی انسان‌ها را محبوب می‌کند.

وی افزود: نخستین ویژگی دینداری حقیقی است، نه ظاهر دین‌داری و ریاکاری و کسی که واقعاً متدین باشد، دروغ نمی‌گوید، بدقول نیست، خیانت به امانت نمی‌کند، اهل اختلاس و تکبر نیست و منظور از دینداری نیز تنها اقامه نماز نیست، هرچند نماز ستون دین است، بلکه رعایت حقوق دیگران، مهربانی با همسر، رسیدگی به یتیم و مسکین، و مراعات حقوق همسایه نیز بخشی از دینداری حقیقی محسوب می‌شود.

استاد حوزه شاخص دوم محبوبیت شهید سلیمانی را تواضع و فروتنی عنوان کرد و افزود: شهیدان بزرگ، همانند شهید سلیمانی نمونه‌ای بارز از فروتنی هستند و ارتباط آنان با مردم ساده و بی‌تکلف بود، چه در برخورد با خانواده شهدا و ایتام و چه حتی با کسانی که حجاب مناسبی نداشتند.

وی سومین ویژگی محبوبیت شهید سلیمانی را سخاوت و بذل عنوان کرد و گفت: بذل و بخشش می‌تواند به شکل‌های مختلف باشد از جمله بذل جان، آبرو و حتی مال برای حفظ دین و شهیدان جان خود را فدای دین کردند، برخی مانند جانبازان اعضای بدن خود را فدا کردند و برخی نیز برای اعتلای دین، آبرو و سرمایه خود را صرف نمودند و این سخاوت و فداکاری، بخشی از راز محبوبیت آنان در میان مردم است.

رفیعی تأکید کرد: دینداری، فروتنی و سخاوت سه ویژگی کلیدی است که شخصیت شهید سلیمانی را شکل داده و الگویی برای جامعه امروز کرد و استمرار مسیر این شهیدان نیازمند پیروی از همین اصول و عمل به آن‌ها در زندگی روزمره است.

وی گفت: جریان حضور مردم در مراسم تشییع پیکر شهید سلیمانی دست خود مردم بود و هیچ برنامه رسمی نمی‌توانست چنین شور و حرارتی ایجاد کند و در تهران چهره‌هایی دیده می‌شدند که طی سال‌های گذشته کمتر وارد صحنه شده بودند و کسانی که حتی در جبهه‌های مخالف قرار داشتند در خارج از کشور نیز علاقه خود را نشان دادند.

رفیعی ادامه داد: شاهد بودم که از سراسر ایران، از زاهدان تا بندرعباس و کردستان، مردم آمدند و این حضور شامل همه اقشار شیعه و سنی، جوان و پیر، با حجاب، کم‌حجاب و بدحجاب می‌شد که تنها نمونه مشابه این حضور گسترده در رحلت حضرت امام رخ داده بود، اما حتی آن جمعیت نیز قابل مقایسه با حضور مردم در تشییع شهید سلیمانی نبود.

دلیل محبوبیت واقعی شهید سلیمانی ایمان و عمل صالح بود

رفیعی خاطرنشان کرد: دلیل محبوبیت واقعی شهید سلیمانی ایمان و عمل صالح بود و خدا محبت او را در دل‌ها قرار داد، حتی دل‌هایی که به دین یا حجاب پایبند نبودند و همان‌طور که پیامبر اسلام با خلوص نیت و محبت، حتی کودکان یهودی را جذب خود می‌کرد، سردار سلیمانی نیز با عمل صالح و صمیمیت، دل‌ها را فتح کرد.

وی ادامه داد: در یک مراسم ماه محرم، مقام معظم رهبری سردار سلیمانی را در آغوش گرفتند، بوسیدند و دقایقی در آغوش یکدیگر باقی ماندند و این تعامل نشان می‌دهد محبوبیت او فراتر از جایگاه نظامی یا سیاسی بود و قلب‌ها را تسخیر کرده بود.

رفیعی افزود: شهید سلیمانی اهل جنجال و تخریب نبود و همواره بر عمل به وعده‌ها تأکید داشت و او هیچ‌گاه برای خود سخن نمی‌گفت، بلکه تلاشش صرف مردم، نظام و دین بود و عمل او مطابق آیه قرآن بود که می‌فرماید: «آنچه نمی‌کنید، نگویید.»

استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: زندگی ساده و تواضع او برای همه آشکار بود و خانه و زندگی او بسیار ساده بود و قبرش در کرمان نیز کنار یک شهید معمولی قرار دارد و در شرایطی که اخبار اختلاس، فساد و سوءمدیریت در کشور منتشر می‌شد، مردم به دلیل صداقت و عمل صالح سردار سلیمانی، بدون تردید در صحنه حاضر شدند.

رفیعی تصریح کرد: سردار سلیمانی در میدان جنگ و جبهه شجاع و مقتدر بود و هیچ‌گاه اهل حاشیه‌سازی نبود و او نماد مبارزه با دشمن، تکفیر و تفکر الحادی بود و همواره عمل خود را بر سخن ترجیح می‌داد.

وی ادامه داد: سردار سلیمانی عمل خود را مطابق توانمندی‌های واقعی تنظیم می‌کرد و هر کاری که نمی‌توانست انجام دهد، وعده نمی‌داد و محبوبیت و اعتماد مردم به او ریشه در همین صداقت و خلوص نیت داشت.

رفیعی گفت: اگر بخواهیم شهید سلیمانی را در قالب آموزه‌های تاریخی معرفی کنیم، می‌توان او را با ۱۱ ویژگی ذکر شده در حکمت ۲۸۹ نهج‌البلاغه مقایسه کرد، انسانی که عمل صالح، فروتنی، تواضع، دینداری، وفاداری به مردم و نظام، شجاعت در میدان نبرد و صداقت در زندگی داشت و شناخت او از طریق این ویژگی‌ها می‌تواند الگویی روشن برای مسئولان و مردم امروز باشد.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: شهید سلیمانی اهل دنیا نبود، بلکه زندگی خود را وقف خدمت در جبهه‌های سوریه، عراق و فلسطین کرد و او اهل جنجال و تخریب نبود و هیچ‌گاه نظام را فدای منافع شخصی خود نکرد و حتی در سخنرانی‌ها و مواضعش هیچ‌گاه برای خود یا جناحی منفعت طلبانه سخن نگفت و همیشه بر عمل صالح و مسئولیت‌پذیری تأکید داشت.