شواهد نشان می‌دهد که شرکت با بحران مدیریت هزینه‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. گزارشات مالی حاکی از رشد لجام‌گسیخته هزینه‌های عملیاتی و اداری است؛ افزایشی که نه تنها حاشیه سود خالص را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داده، بلکه در مقاطعی حتی از نرخ تورم رسمی کشور نیز پیشی گرفته است. علیرغم ادعای تمرکز بر تولید داخلی، میزان واقعی تولید و مونتاژ محصولات اصلی دچار افت محسوس شده است؛ این انحراف، اصل هدف صنعتی‌سازی را زیر سوال برده و شرکت را در معرض ریسک وابستگی بیشتر به درآمد‌های کوتاه‌مدت قرار داده است. به موازات آن، وضعیت نقدینگی نگران‌کننده شده است؛ به طوری که توانایی شرکت برای ایفای تعهدات جاری و تسویه بدهی‌های کوتاه‌مدت را به شدت تحت فشار قرار داده و از سوی دیگر، گردش پایین کالا و طولانی شدن دوره وصول مطالبات معضل دیگریست که گریبان‌گیر شرکت شده است.

وضعیت گلدیران در بازار سرمایه نیز، گویای همین مشکلات بنیادین است. روند مستمر و رو به افول قیمت سهام، نشان‌دهنده بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به چشم‌انداز آتی شرکت است. بازدهی سهام در سال‌های اخیر نه تنها ریسک‌های سرمایه‌گذاری را پوشش نداده، بلکه هزینه فرصت‌های از دست رفته سرمایه‌گذاران را نیز به دنبال داشته است. در نهایت، گلدیران امروز در تقاطع یک میراث ارزشمند و یک عملیات جاری پرفشار قرار گرفته است؛ جایی که ضرورت اصلاحات ساختاری و بازیابی کارایی مالی برای حفظ جایگاه خود در صنعت، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

حاشیه سود خالص در آستانه فروپاشی!

فروش شرکت از ۵۳۴۵ میلیارد تومان در سال مالی ۱۴۰۲ به ۸۳۳۷ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته و سود ناخالص نیز در همین مدت، از ۲۰۸۸ میلیارد تومان با رشد ۳۵ درصدی به ۲۸۲۰ میلیارد تومان رسیده است. مشکل در نرخ رشد فروش و یا سود ناخالص نیست، بلکه رشد بی‌رحمانه هزینه‌های اداری، مالی و سایر هزینه‌ها در تقابل تضعیف درآمد‌ها منجر به کاهش شدید حاشیه سود خالص شده است. هزینه‌های اداری و عمومی صنایع گلدیران در سال ۱۴۰۳ به محدوده ۱۶۱۰ میلیارد تومان رسیده که طی یک سال اخیر به میزان ۵۹ درصد، سه سال ۱۹۷ درصد و پنج سال ۲۳۰۳ درصد افزایش یافته است که در مقابل نرخ تورم، کم نیاوردند!

باید خاطر نشان کرد که مقدار تولید و مونتاژ صنایع گلدیران در سال ۱۴۰۲ به تعداد ۲۴۹ هزار و ۵۲۱ دستگاه محصولات صوتی و تصویری بود که با کاهش ۲۲ درصدی به ۱۹۵ هزار و ۵۵۱ دستگاه رسیده است و این نرخ افت تولید، فاصله گرفتن شرکت از رشد و توسعه واقعی را نشان می‌دهد! در واقع، محصولات صوتی و تصویری ۴۹ درصد از پرتفوی تولید و فروش شرکت را به خود اختصاص داده‌اند و کاهش ۵۳ هزار و ۹۷۰ دستگاه از تولیدات، تضعیف تولید و کاهش حجم فعالیت‌ها را به نمایش می‌گذارد. نکته غم انگیز‌تر این است که نرخ فروش محصولات صوتی و تصویری در سه سال اخیر، تنها ۷۴ درصد رشد کرده و برای سال گذشته، ۲۰ درصد برآورد می‌شود که در مقابل نرخ تورم و رشد بهای تمام شده، چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد.

لغزش گلدیران با افت سود و فشار نقدینگی

سود خالص گلدیران، شرکتی که تنها ۲۰ درصد از سهام آن را به صورت مرحله‌ای و به مقدار کم در بازار بورس عرضه کردند، از ۵۱۲ میلیارد تومان در سال مالی ۱۴۰۲ با سقوط ۵۲ درصدی به ۲۴۶ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است که در ۹ ماهه ۱۴۰۴ نیز، شاهد افت ۲۷ درصدی سود نسبت به دوره مشابه سال قبل هستیم. گلدیرانی که با ۱۱۹۲ نفر پرسنل و ۲.۲ همت ارزش ویژه تا پایان سال گذشته، سقوط ۵۴ درصدی شاخص بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) را تجربه کرده و نسبت نقدینگی جاری آن در سطح پرریسک ۱.۴ واحد قرار دارد.

نسبت گردش مطالبات از ۹.۶ واحد در سال ۱۴۰۱ به سطح ۴ واحد در سال ۱۴۰۲ و سپس، به ۲.۶ واحد در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است که کاهش شدید گردش مطالبات و ناتوانی شرکت در وضول مطالبات تلقی می‌گردد. به عبارت دیگر، مطالبات ناشی از فروش صنایع گلدیران، هر ۱۴۰ روز یک بار وصول می‌شود که نگران کننده است و زنگ خطری برای مدیران است. شرکت در ۹ ماهه ۱۴۰۴ به مبلغ ۴۵۶ میلیارد تومان موجودی نقد دارد که یک سال گذشته، ۱۵۸ درصد و سه سال ۲۰۵ درصد افزایش یافته است، اما با توجه وضعیت تولید، فروش و سودسازی به نظر می‌رسد افزایش قابل ملاحظه موجودی نقد، کمک شایانی به شرکت نکرده است.

چرا مدیران از توسعه فرار می‌کنند؟

ارزش اسمی سرمایه گذاری ها، یکی از ابعاد تاریک دیگر صنایع گلدیران است؛ زیرا تجزیه و تحلیل آمار و ارقام مربوط به بخش سرمایه گذاری در اوراق بهادار و سایر اوراق حاکی از آن است که مدیران شرکت، چندان توجهی به سرمایه گذاری و افزایش سودآوری ندارند. هر شرکتی باید سرمایه گذاری‌های مولد و طرح‌های توسعه‌ای را در برنامه‌های خود بگنجاند؛ هیچ استثنایی بین خدماتی‌ها و تولیدی‌ها وجود ندارد، در کسب و کار‌ها باید به سودآوری هر چه بیشتر فکر کرد! ارزش سرمایه گذاری‌های گلدیران در صورت‌های مالی ۹ ماهه، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان پول خرد که برای چنین شرکتی با آن همه هیاهو مبلغی به حساب نمی‌آید.

اعتقاد بر این است که شرکت‌ها باید تکنولوژی محور باشند و به دارایی‌های نامشهود نیز، توجه کنند، اما در صورتی که ارزش دارایی نامشهود نسبت به کل دارایی‌ها بیش از حد رشد داشته باشد، دارایی و ارزش شرکت را به عنوان پشتوانه با ریسک مواجه خواهد کرد. نسبت دارایی‌های نامشهود به کل دارایی‌های شرکت از یک درصد در پنج سال گذشته (۱۳۹۸) بیش از ۲۵ برابر شده و به ۲۵.۵ درصد رسیده است که افزایش تسلط دارایی‌های نامشهود نسبت به کل دارایی‌ها و ارزش ویژه، نگران کننده به نظر می‌رسد.

هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه