به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، مصطفی اسدی‌فر، مدیرعامل شرکت «ژرف دریا زیست»، با اشاره به تمرکز این شرکت بر «پایش زیست‌محیطی با بهره‌گیری از نشانگرهای زیستی»، اظهار داشت: موجودات مورد استفاده در این روش، نوعی از روزن‌داران کفزی دریایی به نام “فورامینیفرها” (Foraminifera) هستند که به‌شدت نسبت به کاهش اکسیژن و شرایط نامساعد محیطی واکنش نشان می‌دهند.

اسدی‌فر تفاوت اصلی این روش را در “در دسترس بودن گسترده” این موجودات در سرتاسر دریا دانست و افزود: نمونه‌برداری از رسوبات کف دریا با استفاده از تله‌های رسوبی و در فواصل زمانی و مکانی مشخص از قفس‌های پرورش ماهی و یا محل مورد مطالعه انجام می‌شود. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه و تفکیک، موجودات زنده و مرده با روشی خاص ترکیب و درصد زنده‌مانی آنها به عنوان شاخص اصلی میزان آلودگی منطقه محاسبه می‌شود.

به گفته وی، این نمونه‌برداری‌ها در بازه‌های زمانی و مکانی مختلف و با در نظر گرفتن جهت و سرعت جریان آب انجام می‌شود تا الگوی پراکندگی آلودگی به‌دقت برآورد شود.

مدیرعامل این شرکت فناور، کاربرد عملی این روش را “مکان‌یابی بهینه برای استقرار قفس‌های پرورش ماهی در خلیج فارس” عنوان کرد و توضیح داد: این پایش نه‌تنها از آسیب‌های بلندمدت زیست‌محیطی جلوگیری می‌کند، بلکه به پرورش‌دهندگان کمک می‌کند تا نقاطی را انتخاب کنند که در بلندمدت بازدهی اقتصادی قابل قبول و سودده داشته باشند. قرارگیری قفس‌ها در مکان نامناسب، علاوه بر آسیب به محیط‌زیست، پس از مدتی باعث افت کیفی و کمی محصول خواهد شد.

همچنین دریاها همواره در معرض آلودگی با مواد نفتی و فاضلاب‌های صنعتی و شهری بوده‌اند که پهنه‌های آبی کشورمان نیز از این امر مستثنی نیستند. با استفاده از این روش پایش و به کمک مدلسازی و شبیه‌سازی جریان می‌توان جهت و سرعت انتشار آلاینده و منشأ آن را پیش‌بینی کرد و راهکارهای لازم به منظور پیشگیری از عواقب بعدی را ارائه کرد.

اسدی‌فر با مقایسه این روش با روش‌های متداول ارزیابی و پایش، خاطرنشان کرد: مزیت اصلی این روش، “مقرون‌به‌صرفه بودن، سرعت و سهولت نمونه‌برداری و همچنین دردسترس بودن نمونه‌های موردنیاز جهت آزمایش” است. روش‌های دیگر غالباً زمان‌بر و پرهزینه هستند، در حالی که نشانگرهای زیستی مورد استفاده ما به وفور در دریا یافت شده و آزمایش‌های هزینه‌بری نیاز ندارند.

وی با اشاره به نوپا بودن شرکت «ژرف دریا زیست»، مهم‌ترین چالش پیش‌رو را “ورود به بازار و جلب اعتماد نهادها و سازمان‌های بزرگ دولتی و خصوصی” دانست و گفت: برای شرکت‌های کوچک و نوپا، فرآیند معرفی و عقد قرارداد با ارگان‌ها و سازمان‌هایی مانند: وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، سازمان شیلات کشور و استان‌ها یا شرکت‌های مطرح در زمینه پرورش ماهی، زمان‌بر و دشوار است. هرگونه حمایت یا تسهیل فرآیندهای ارتباطی و معرفی به این نهادها، می‌تواند به سرعت بخشیدن به توسعه این فناوری و حفظ محیط‌زیست کمک شایانی کند.

فناوری ارائه‌شده توسط این شرکت فناور، نمونه‌ای کاربردی از استفاده از زیست‌شاخص‌های بومی برای حل یک معضل محیط‌زیستی و اقتصادی در خلیج فارس است. موفقیت این روش می‌تواند الگویی برای پایش سایر اکوسیستم‌های آبی کشور باشد.