منصور ذبیحی، پژوهشگر حوزه آبزی‌پروری و مدیر عامل شرکت تکثیر و پرورش ماهی آزاد دریای کاسپین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ماهی آزاد دریای کاسپین گونه‌ای بومی، سردآبی و بسیار ارزشمند است که به‌عنوان باارزش‌ترین گونه سردآبی منابع آب‌های داخلی کشور شناخته می‌شود و از ذخایر ژنتیکی مهم ایران به شمار می‌رود.

ارزش اقتصادی و ژنتیکی ماهی آزاد دریای کاسپین

وی افزود: ماهی آزاد دریای کاسپین یک گونه کاملاً وحشی است که در بازار امروز، نمونه طبیعی آن با قیمتی بیش از دو میلیون تومان عرضه می‌شود. با وجود این ارزش بالا تا پیش از این، فعالیت جدی و هدفمندی در زمینه آبزی‌پروری این گونه انجام نشده بود؛ چرا که برای پرورش یک گونه وحشی، نخست باید فرآیند اصلاح نژاد و اهلی‌سازی آن انجام شود.

مدیر عامل شرکت تکثیر و پرورش دریای کاسپین ادامه داد: ما طی حدود ۱۸ سال کار مستمر و شبانه‌روزی، موفق شدیم این گونه بومی و وطنی را وارد چرخه آبزی‌پروری کنیم و امروز به نسل ششم پرورشی آن دست یافته‌ایم. انتقال یک موجود زنده از نسل وحشی به نسل پرورشی، فرآیندی بسیار دشوار و همراه با چالش‌های فراوان است که نیازمند صبر، دانش و تلاش مداوم است.

حرکت به‌سوی اقتصاد دریامحور و پرورش در قفس

این پژوهشگر حوزه شیلات تصریح کرد: هدف‌گذاری اصلی ما از ابتدا، پرورش این گونه در دریا و در چارچوب اقتصاد دریامحور بود؛ به‌ویژه با استفاده از ظرفیت‌های داخلی کشور و روش پرورش در قفس. بر همین اساس، امسال و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، برای نخستین بار این گونه بومی را به دریا منتقل خواهیم کرد.

پرورش ماهی آزاد دریای کاسپین در دریای آزاد برای نخستین بار در کشور

وی گفت: برای اولین بار در کشور و حتی در سطح جهان، قصد داریم ماهی آزاد دریای کاسپین را به‌صورت مونوکالچر در دریا پرورش دهیم و در گام نخست، به تولید بیش از ۲۰ تن دست یابیم؛ رقمی که تاکنون سابقه نداشته است. این اقدام می‌تواند نقطه شروعی برای جهش تولید و رسیدن به اهدافی مانند ۵۰ و حتی ۱۰۰ تن تولید در سال‌های آینده باشد.

مدیر عامل شرکت تکثیر و پرورش دریای کاسپین با اشاره به اهمیت این دستاورد افزود: همیشه این مثال را می‌زنم که یک چرخ و فلک برای شروع حرکت، ابتدا به‌سختی و با سرعت کم حرکت می‌کند، اما وقتی به جریان افتاد، شتاب می‌گیرد. ما نیز امیدواریم با این شروع، به تولید انبوه برسیم و در اقتصاد دریامحور، با تکیه بر گونه بومی و ظرفیت‌های داخلی، به یک افتخار ملی دست پیدا کنیم.

وی درباره نوآوری فناورانه این طرح توضیح داد: زمانی که یک گونه وحشی برای پرورش انتخاب می‌شود، معمولاً شاخص‌های رشد و بازدهی آن در مقایسه با گونه‌های پرورشی ضعیف است. برخی در گذشته، با پرورش محدود این ماهی در استخرها، به‌اشتباه نتیجه‌گیری کردند که این گونه از نظر رشد، نسبت به ماهی قزل‌آلا ضعیف‌تر است.

ذبیح خاطرنشان کرد: اما ما با بهبود شاخص‌های پرورشی و اصلاح نژاد، موفق شدیم به یک ذخیره ژنتیکی ارزشمند دست پیدا کنیم. این دستاورد، نتیجه داوری علمی و حاصل سال‌ها تلاش پژوهشی است و امروز به‌عنوان یک محصول علمی قابل ارائه محسوب می‌شود.

پرهیز از پرورش گونه‌های غیر بومی در دریای کاسپین

وی در پایان تأکید کرد: برای نخستین بار، یک گونه کاملاً بومی را به‌صورت مونوکالچر در دریای کاسپین پرورش می‌دهیم. این در حالی است که پرورش گونه‌های مهاجم و غیر بومی در قفس‌های دریایی، می‌تواند آسیب‌های جدی زیست‌محیطی به همراه داشته باشد. توصیه ما این است که به جای استفاده از گونه‌های غیربومی، از ظرفیت گونه‌های وطنی بهره گرفته شود تا هم به محیط زیست آسیب نرسد و هم منافع ملی حفظ شود.