همشهری‌آنلاین: در روستای بورق یزد، هر وجب خاک و سنگ ارزشمند است؛ خاکی که طی فرآیندی سنتی و پیچیده به سفیداب تبدیل می‌شود و قرن‌هاست در مراقبت از پوست ایرانی‌ها نقش دارد.

بورق، روستایی از توابع شهرستان تفت در یزد معدن تولید سفیدآب کشور است؛ روستایی که به واسطه سنگ و خاک مرغوب و ارزشمندش «بورق» (یکی از نمک‌های معدنی) خوانده می‌شود.

در این روستا از سنگ مرمر تا خاک ارزشمند است، زیرا خاک روستا هم طی فرآیندی به سفیداب تبدیل می‌شود. ویدئویی به تازگی از این روستا در فضای مجازی منتشر شده که مراحل تولید سفیدآب را نشان می‌دهد.

سفیدآب یا روشور، پودری معدنی و طبیعی با قدمت تاریخی در ایران است که برای پاک‌سازی عمیق، لایه‌برداری و روشن ‌کردن پوست به کار می‌رود. رئیس میراث فرهنگی روستای بورق درباره چگونگی تولید سفیدآب به همشهری می‌گوید: «در شیوه‌ سنتی سنگ‌ها ابتدا به صورت قلوه از کوه جدا و با دست یا ماشین به محل کارگاه منتقل می‌شوند. سپس با آسیاب‌های سنگی یا دستگاه‌های برقی خرد و چند ساعت با آب مخلوط می‌شوند تا به شن و پودر سنگ تبدیل شوند.»

منصور بورقی ادامه می‌دهد: «رسوب‌ها در چاله‌های ته‌نشینی لایه ‌لایه جدا می‌شوند و بخش نرم و لطیف آن به‌ عنوان ماده‌ اولیه برای تولید سنگ سفید و محصولات بهداشتی مانند روشویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ترکیب نهایی نیز مواد سنتی همچون چربی گوسفند و کوهان شتر اضافه می‌شود تا محصولی با کیفیت و رنگ سفید آبی حاصل شود.»

روستای بورق یکی از مناطق شاخص معدنی ایران است که پیشینه‌ای بیش از ۱۲۰ سال در بهره‌برداری از سنگ‌های مرمر و سنگ‌های معدنی سفید دارد. هرچند این روستا به ‌ویژه به واسطه‌ معدن سبز بورق شناخته می‌شود؛ معدنی که سنگ‌های آن در ساخت و تزئین حرم مطهر امام رضا (ع) نیز به کار رفته و شهرتی ملی یافته است.

رئیس میراث فرهنگی روستای بورق عنوان می‌کند: «بهره‌برداری از این معدن در گذشته به ‌صورت سنتی انجام می‌شد و مردم روستا خودکفا بودند، اما امروز بخش خصوصی نیز وارد عرصه شده و فرآیند استخراج و تولید همچنان با ترکیبی از روش‌های سنتی و صنعتی ادامه دارد.»

به گفته او، بخش عمده‌ محصولات روستا به مهریز، اردکان، ابرکوه و حتی استان فارس ارسال و در آنجا در بخش تبدیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روستای بورق علاوه بر ظرفیت معدنی، میراث فرهنگی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد؛ مسجدی بسیار قدیمی، قلعه‌ای تاریخی، حمام سنتی و آسیاب آبی از آثار این روستا هستند که اکنون در حال بازسازی قرار دارند. همچنین وجود یک غار کوچک و زیبا جذابیت گردشگری منطقه را دو چندان کرده است.

رئیس میراث فرهنگی روستای بورق درباره اینکه تولید سفیدآب سبب اشتغالزایی شده است، تاکید می‌کند: «در سال‌های اخیر تلاش‌هایی در جریان است تا کارگاه‌های صنعتی و سنتی در خود روستا راه‌اندازی شوند و علاوه بر حفظ میراث قدیمی، زمینه‌ اشتغالزایی برای جوانان فراهم شود.»

در گذشته زنان از سفیدآب برای آرایش کردن و به ویژه سفید جلوه دادن پوست استفاده می‌کردند. سفیدآب مانند کرم پودرهای امروزی عمل می‌کرد، اما کارکرد اصلی سفیدآب امروز بیشتر مراقبتی است. از ویژگی‌هایی این ماده می‌توان به روشن شدن پوست، لایه‌برداری، مرطوب‌کنندگی، تسکین‌دهندگی، ضد آکنه، ترمیم‌ پوست، ضدالتهاب، تمیز کنندگی بدون ایجاد حساسیت، کاهش تعریق بدن و ... اشاره کرد.