به گزارش خبرنگار مهر، از قطعی برق در تابستان‌های داغ تا طوفان‌های ریزگرد که آسمان را تیره می‌کنند؛ همگی کلان مسئله‌هایی هستند که در سال‌های اخیر کشور با آن‌ها دست و پنجه نرم کرده است. در کنار اقدامات در حوزه سیاست‌گذاری، مدیریتی و اقتصادی؛ راهکارهای فناورانه می‌تواند زمینه را برای رفع این چالش‌ها فراهم کند.

در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار امسال، ۲۱ دستاورد دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علمی و فناوری کشور رونمایی شد. این دستاوردها طیف وسیعی از مراحل توسعه را در بر می‌گیرند؛ از فناوری‌هایی که فاز آزمایشگاهی را پشت سر گذاشته و به نمونه مهندسی رسیده‌اند تا محصولاتی که مسیر تولید نیمه‌صنعتی و صنعتی را با موفقیت طی کرده‌اند تا پاسخی به رفع نیازهای کشور باشند.

این فناوری‌ها نشان می‌دهند که کلید عبور از بحران‌های ملی، در دستان نوآوران، فناوران و پژوهشگران کشور است.

در این گزارش تحلیلی، با دسته‌بندی موضوعی، عمق کارکرد، اهمیت استراتژیک و مسیر تجاری‌سازی این فناوری‌های کلیدی را بررسی می‌کنیم.

۱. بهینه‌سازی انرژی؛ راهکارهایی برای چالشی ملی

در سال‌های اخیر؛ چالش «ناترازی انرژی» به یکی از دغدغه‌های اصلی کشور تبدیل شده است. برای حل این معضل بهره‌گیری از علم و فناوری می‌تواند نقشی استراتژیک ایفا کند. فناوری‌های جدید با تمرکز بر مدیریت هوشمند مصرف و افزایش بهره‌وری در ساختمان‌های بزرگ و شبکه توزیع برق، راهکارهایی عملی برای عبور از این بحران ارائه می‌دهند. این دستاوردها نشان می‌دهند که چگونه می‌توان با تکیه بر دانش بومی، مصرف انرژی را بهینه و شبکه را پایدار کرد.

راهکاری هوشمند برای تابستان‌های داغ

«سیستم نظارت و کنترل هوشمند انرژی مصرفی بارهای فیدر فشار ضعیف شبکه توزیع» که با همکاری دانشگاه ارومیه و یک شرکت خصوصی توسعه یافته، راهکاری مبتنی بر اینترنت اشیا (IoT) برای مدیریت بار شبکه در ساعات اوج مصرف و به‌ویژه در فصل تابستان است.

این سامانه به شرکت توزیع برق امکان می‌دهد تا از راه دور، مصرف برق کولرهای گازی را پایش کرده و با تنظیم دما یا قطع و وصل آن‌ها، بار اضافی شبکه را کنترل کند. این رویکرد هوشمند، به جای اعمال خاموشی‌های گسترده، به مدیریت دقیق مصرف منجر می‌شود. این فناوری که به مرحله نمونه مهندسی رسیده، در فاز اول بخش‌های آموزشی، شهرداری‌ها و بانک‌ها را هدف قرار داده و در فاز بعدی برای ورود به بخش خانگی برنامه‌ریزی شده است.

فرماندهی هوشمند در قلب تأسیسات ساختمان‌های بزرگ

ساختمان‌های بزرگ تجاری، اداری و درمانی در خط مقدم مصرف انرژی قرار دارند و هوشمندسازی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی این ساختمان‌ها می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف برق و گاز کمک کند.

فناوران پارک علم و فناوری آذربایجان غربی با طراحی «تجهیز کنترلر برنامه‌پذیر»، راهکاری برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی بزرگ مانند چیلر، هواساز و ایرواشر ارائه کرده‌اند. این سامانه با تحلیل داده‌هایی نظیر دمای بیرون، رطوبت مورد نیاز و ساعات کاری ساختمان، به صورت هوشمند به تجهیزات فرمان می‌دهد تا با بازدهی حداکثری فعالیت کنند. این محصول که نمونه مهندسی آن تولید شده، بازار هدف گسترده‌ای شامل ساختمان‌های تجاری، بیمارستان‌ها، صنایع، هتل‌ها و دانشگاه‌ها را پیش روی خود دارد.

۲. پیشران‌های صنعت حمل و نقل؛ حرکت از ریل تا فضا

افزایش ایمنی، کارایی و خودکفایی در بخش‌های استراتژیک حمل و نقل ریلی، جاده‌ای، هوایی و صنعت فضایی، مستلزم توسعه فناوری‌های بومی پیشرفته است. دستاوردهای این حوزه نشان‌دهنده تلاشی متمرکز برای ارتقای زیرساخت‌های حیاتی کشور، از قطعات بنیادین در صنعت ریلی تا سامانه‌های پیچیده ناوبری هوایی و ماهواره‌های تحقیقاتی است.

چرخ یکپارچه قطار؛ گامی به سوی ایمنی ریلی

یکی از محصولاتی که توسط فناوران پارک علم و فناوری خراسان شمالی ساخته شده و در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار ارائه شده است، «چرخ یکپارچه قطار» یا (مونوبلوک) است. امروز در بسیاری از سامانه‌های ریلی جهان چرخ‌های یکپارچه جایگزین چرخ‌های چندتکه شده‌اند.

این محصول که به نمونه اولیه و مهندسی رسیده، از یک توده فولادی یکپارچه با وزن ۳۱۰ کیلوگرم و قطر ۹۲۰ میلی‌متر تولید می‌شود. مزیت اصلی آن در استحکام فوق‌العاده، عمر مفید بالا و مقاومت حداکثری در برابر سایش است که به طور مستقیم به افزایش ایمنی، امکان دستیابی به سرعت‌های بالاتر و صرفه اقتصادی قابل توجه در صنایع ریلی منجر می‌شود. بازار هدف این محصول شامل قطارهای مسافری، باری، مترو و لوکوموتیوها است.

سامانه‌ای هوشمند برای افزایش ایمنی شیشه‌بالابر خودرو

سامانه هوشمند «ضدگیر (Anti-Pinch) برای شیشه بالابر خودرو» که توسط پژوهشگران دانشگاه حکیم سبزواری توسعه یافته، یک نوآوری مهم در افزایش ایمنی سرنشینان خودرو است.

این سیستم با پایش مستمر نیروی وارد شده به شیشه هنگام بسته شدن، هرگونه مانع مانند دست را تشخیص داده و با توقف یا بازگرداندن شیشه، از بروز آسیب جلوگیری می‌کند. این فناوری با موفقیت به مرحله تولید صنعتی رسیده، استانداردهای ملی خودرویی را کسب کرده و هم‌اکنون بر روی خودروهای «تارا» و «ری‌را» نصب شده است.

تضمین امنیت ناوبری هوایی کشور با رادار ثانویه مونوپالس

در مدیریت ترافیک هوایی، ایمنی و دقت؛ دو محور کلیدی است. برای هر کنترل‌کننده پرواز دانستن موقعیت دقیق هواپیماها در هر لحظه حیاتی است. بر همین اساس طرح ملی طراحی و ساخت رادار فرودگاهی MSSR به سفارش شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران و با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مصوب و توسط دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شده است.

این محصول که تاکنون به مرحله تولید صنعتی رسیده است، از یک معماری پیشرفته با واسط کاربری مدرن بهره می‌برد و به گونه‌ای طراحی شده که سرویس و نگهداری راحت، قابلیت پیکربندی مجدد و اطمینان‌پذیری بالا را تضمین می‌کند. این رادار نقشی حیاتی در تضمین امنیت و دقت پروازها در آسمان ایران ایفا می‌کند.

ماهواره تحقیقاتی چمران ۱؛ آزمون فناوری‌های کلیدی در مدار

ماهواره چمران یک محصول استراتژیک ساخته شده در پژوهشگاه هوافضا است که با مأموریت اصلی تست عملکرد زیرسیستم‌ها برای اصلاح و تغییر مدار در فضا قرار گرفته است.

این فناوری به ماهواره‌ها امکان می‌دهد تا موقعیت خود را برای انجام مأموریت‌های دقیق بهینه‌سازی کنند. اهمیت این دستاورد در کاربردهای گسترده آن در حوزه‌هایی چون مخابرات فضایی، سامانه‌های ناوبری، پایش‌های محیطی و به‌ویژه پایش زباله‌های فضایی نهفته است؛ چالشی جهانی که پایداری فعالیت‌های مداری را تهدید می‌کند و این ماهواره گامی مهم در جهت توسعه توانمندی‌های کشور برای مواجهه با آن است.

۳. سلامت و پزشکی؛ فناوری در خدمت درمان

نوآوری در حوزه تجهیزات پزشکی و روش‌های دارورسانی، تأثیری مستقیم بر کیفیت زندگی بیماران دارد. فناوری‌های رونمایی‌شده در این بخش با هدف افزایش دقت تشخیص، بهبود اثربخشی درمان‌ها و تسهیل فرآیندهای درمانی برای بیماران طراحی شده‌اند و نشانگر توانمندی متخصصان داخلی در توسعه راهکارهای پیشرفته سلامت هستند.

پچ ریزسوزن متوترکسات؛ درمانی هدفمند برای آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی مزمن است که درمان آن با «متوترکسات» خوراکی یا تزریقی، همواره با عوارض جانبی سیستمیک ناخواسته (مانند مسمومیت گوارشی) همراه بوده است. در جستجوی یک مسیر دارورسانی ایمن‌تر و مؤثرتر، فناوران دانشگاه تهران موفق به توسعه یک محصول به نام «پچ ریزسوزن مبتنی بر هیدروژل حاوی متوترکسات» شده‌اند.

این محصول که تاکنون نمونه مهندسی آن ساخته شده‌است، با نفوذ ملایم به لایه بیرونی پوست، دارو را به‌طور مستقیم و هدفمند به بافت مفصلی آسیب‌دیده می‌رساند و بدین ترتیب، عوارض جانبی داروهای سنتی را به‌طور قابل توجهی کاهش داده و بر مشکلات جذب محدود فرمولاسیون‌های موضعی قدیمی غلبه می‌کند.

قلم تزریق تیرزاپاتاید؛ دقت درمان در دستان بیمار

مدیریت بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و کنترل وزن و تزریق‌های هفتگی داروهای جدیدی چون تیرزاپاتاید، نیازمند ابزاری است که دقت و آسایش را همزمان فراهم کند. فناوران دانشگاه تهران با توسعه «قلم تزریق چند دوز از پیش پر شده داروی تیرزپاتاید»، یک ابزار حیاتی برای این حوزه را به مرحله تولید صنعتی رسانده‌اند.

این قلم تزریق، که با مجموعه‌ای از قطعات پلیمری و فلزی ساخته شده، مجهز به یک مکانیزم گیربکسی یک طرفه است که امکان تنظیم و تحویل بسیار دقیق دوز دارو را فراهم می‌کند. طراحی ارگونومیک، وزن کم و رابط کاربری ساده، سهولت استفاده را برای بیماران تضمین می‌کند.

این سیستم که به طور اختصاصی برای داروی تیرزاپاتاید طراحی شده، با فراهم کردن امکان تنظیم دقیق دوز، اتلاف و هزینه دارو را نسبت به سامانه‌های تک دوز کاهش می‌دهد. در عین حال، ایمنی بالا و سادگی کاربری، پایبندی بیمار به برنامه درمانی را به شکل چشمگیری بهبود می‌بخشد؛ اهمیتی که در بخش مدیریت بیماری‌های مزمن، به همان اندازه کلیدی است.

نسل جدید دوز کالیبراتور؛ دقت بالا در پزشکی هسته‌ای

در پرتو درمانی و پزشکی هسته‌ای، اندازه‌گیری دقیق دوز داروها حیاتی است. دستگاه دوز کالیبراتور RMS-100 که به مرحله تولید صنعتی رسیده، پرچمدار این دقت است.

این دستگاه که توسط فناوران پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای توسعه یافته، سرعت و دقت بالایی دارد و می‌تواند با بهترین نمونه‌های جهان رقابت کند.

این دستگاه پیشرفته برای کالیبراسیون دقیق دز رادیوداروها در مراکز پزشکی هسته‌ای، مراکز تولید رادیودارو و مراکز تحقیقات هسته‌ای طراحی شده است.

اره‌ها و دریل‌های جراحی بومی؛ ابزارهایی تیز در دست جراحان

در جراحی‌های ارتوپدی، برش‌های دقیق و قدرتمند استخوانی نیازمند ابزارهای با کیفیتی است که بتوان آن‌ها را به صورت کامل استریل کرد. اره‌ها و دریل‌هایی که توسط یک شرکت حاضر در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس طراحی شده‌اند، این نیاز حیاتی را برطرف می‌کنند.

این هندپیس‌ها انعطاف‌پذیری زیادی دارند و می‌توانند به تیغه‌هایی با سایزهای مختلف متصل شوند و جراح قادر خواهد بود بسته به نوع و وسعت بیماری، از تیغه مناسب استفاده کند.

۴. محیط زیست و کشاورزی پایدار؛ از مهار ریزگردها تا امنیت غذایی

نوآوری‌های این حوزه به طور مستقیم با چالش‌های کلان ملی مانند خشکسالی، آلودگی‌های صنعتی و ضرورت تأمین امنیت غذایی در ارتباط هستند. این دستاوردها نشان می‌دهند که چگونه می‌توان با رویکردهای فناورانه و پایدار، از منابع طبیعی حفاظت کرد، آلاینده‌های خطرناک را مهار نمود و بهره‌وری در بخش کشاورزی را افزایش داد.

سپر پلیمری در برابر طوفان؛ خاکپوشی برای مقابله با ریزگردها

مشکل خشکسالی و فرسایش خاک، امروز به یک دغدغه ملی تبدیل شده و ریزگردها و گرد و غبار، شهرهای مختلف ایران را با مشکل مواجه کرده‌اند. در میان راهکارهای مختلف برای مقابله با این پدیده، استفاده از خاکپوش‌ها (Mulches) به عنوان یک روش ارزان، سریع و مؤثر شناخته می‌شود. در این میان، دانش بومی با ارائه یک نوآوری کلیدی، به این چالش پاسخ داده است.

پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران یک خاکپوش پلیمری با پایه آب و زیست‌سازگار، توسعه داده که به مرحله تولید صنعتی رسیده است. این پلیمر هوشمند، با قرارگیری روی بستر خاک، یک لایه محافظ ایجاد می‌کند که از جابه‌جایی و بلند شدن ذرات خاک در اثر فرسایش بادی جلوگیری کرده و در نتیجه، بستر خاک را تثبیت می‌کند و مانع از تولید گرد و غبار می‌شود. اهمیت این خاکپوش در آن است که از میان تمام مسائل محیط زیستی، این محصول با موفقیت تاییدیه سازمان حفاظت محیط زیست را کسب کند.

غلبه بر آلاینده‌های نفت و گاز؛ تصفیه کاستیک با فناوری غشایی بومی

پساب کاستیک مستعمل، یک آلاینده بسیار خطرناک در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی محسوب می‌شود که تصفیه آن، همواره یکی از معضلات زیست‌محیطی و فنی بوده است. فناوران دانشگاه تهران با توسعه یک سیستم نیمه‌صنعتی تصفیه، راه‌حلی نوین و کاملاً بومی برای حل این چالش ارائه داده‌اند که اکنون به مرحله تولید صنعتی رسیده است.

این سیستم با استفاده از غشاهای کامپوزیتی الیاف توخالی پتنت شده، بر خلاف روش‌های جهانی که نیاز به دما و فشار بالا دارند، در دما و فشار محیط کار می‌کند. این نوآوری، هزینه‌های سرمایه‌گذاری را تا یک چهارم کاهش داده و ایمنی فرآیند را افزایش می‌دهد.

اولین پلنت صنعتی آن با حمایت شرکت ملی گاز ایران برای پالایشگاه گاز پارس جنوبی در سال ۱۴۰۴ عملیاتی شده است، که ضمن حل یک معضل زیست‌محیطی، پتانسیل بالای صادراتی دارد.

از آزمایشگاه تا مزرعه؛ تولید بذرهای هیبرید خیار، فلفل و گوجه فرنگی

در صنعت کشاورزی مدرن، بذرهای هیبرید با عملکرد بالا، مقاوم به آفات و سازگار با شرایط محیطی، اهمیت زیادی دارند. یک شرکت مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان اکنون در مرحله تولید نیمه‌صنعتی، موفق به ثبت و تجاری‌سازی ارقام متنوعی از صیفی‌جات گلخانه‌ای و فضای باز شده است. این محصولات شامل خیار، گوجه فرنگی، انواع فلفل دلمه‌ای، ملون و هندوانه می‌شود. این دستاورد بومی علاوه بر این‌که وابستگی کشاورزی کشور به واردات بذور گران‌قیمت را کاهش می‌دهد، کیفیت و کمیت محصولات را نیز برای کشاورزان تضمین می‌کند.

در کنار تولید ارقام تجاری، فعالیت‌های تحقیق و توسعه شرکت همچنان ادامه دارد و ارقامی چون بادمجان، پیاز، ذرت و کنجد نیز در دست بررسی و اصلاح هستند. این تلاش مستمر در اصلاح نباتات، تضمین‌کننده امنیت غذایی و بهره‌وری بالاتر در بخش کشاورزی کشور است.

ساخت «ویندرو ترنر» بومی؛ قلب عملیات کمپوست‌سازی

در کارخانه‌های کمپوست، بخش عمده پسماند (حدود ۷۰ درصد) شامل پسماند تر یا مواد آلی است که نیازمند فرآوری دقیق برای تبدیل به کود مفید است. برای این کار، عملیات همزنی و هوادهی است که باید به طور منظم انجام شود تا میکروارگانیسم‌ها فعالیت بهینه داشته و تجزیه مواد آلی سرعت گیرد. ابزار اصلی انجام این مهم، دستگاه‌های خودرویی ویندرو ترنر (Windrow Turner) هستند.

این تجهیزات، که معمولاً تولید کشورهای تراز اول صنعتی نظیر آمریکا، آلمان و اتریش هستند، اکنون توسط یک شرکت مستقر در پارک علم و فناوری مازندران بومی‌سازی شده و به مرحله تولید نیمه‌صنعتی رسیده است. تولید بومی این دستگاه‌های استراتژیک، هزینه‌های هنگفت واردات را حذف می‌کند و تضمین‌کننده کیفیت و خدمات پس از فروش در مدیریت پسماندهای شهری است و گامی مهم در ارتقای کارایی و سرعت تبدیل زباله به منابع قابل استفاده در کشور محسوب می‌شود.

۵. مواد پیشرفته و زیرساخت‌های نوین صنعتی

نوآوری در علم مواد و تجهیزات تخصصی، ستون فقرات پیشرفت در سایر بخش‌های صنعت است. این دستاوردها با بهبود خواص مواد و فراهم آوردن ابزارهای دقیق برای صنایع، به افزایش دوام، کارایی و کیفیت محصولات نهایی کمک کرده و زیربنای توسعه پایدار صنعتی را فراهم می‌سازند.

دستگاه تمام‌مکانیزه آزمایش خواص دینامیکی مواد

این دستگاه برای تست خواص مکانیکی و میزان جذب انرژی در مواد مختلفی چون آلیاژها، کامپوزیت‌ها، پلیمرها و بتن طراحی شده است. عملکرد کاملاً الکترونیکی و بهره‌گیری از سر ضربه‌زننده‌های متنوع، آن را به ابزاری دقیق برای صنایع نفت و گاز، خودروسازی و دفاعی تبدیل کرده است تا از کیفیت و ایمنی مواد مورد استفاده در محصولات خود اطمینان حاصل کنند.

این محصول که توسط فناوران دانشگاه لرستان توسعه یافته و به مرحله تولید صنعتی رسیده در تست انواع مواد، آلیاژها، کامپوزیت‌ها، بتن، پلیمر و لوله‌ها برای صنایع نفت و گاز و خودروسازی و صنایع دفاعی کاربرد دارد.

مقابله با فرسودگی لوله‌ها در صنعت نفت و گاز

شبکه‌های انتقال نفت، گاز و آب همواره در معرض خوردگی قرار دارند. این مشکل علاوه بر هزینه‌های سنگین تعمیر، سبب نشت نیز می‌شود.

لوله‌های ترموپلاستیک تقویت شده یا RTP راه‌حلی برای این چالش هستند. این محصول که برای انتقال سیالات تحت فشار در محیط‌های خوردنده و مسیرهای پیچیده طراحی‌شده‌اند، قابلیت عرضه در کلاف‌های طولانی را دارد و امکان نصب سریع، پیوسته و بدون جوشکاری را فراهم می‌کند. همچنین هزینه نیروی انسانی و توقف عملیات را به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد.

این محصول که در توسط شرکتی در پارک علم و فناوری قزوین توسعه یافته، تا کنون به مرحله تولید نیمه صنعتی رسیده است و در خطوط انتقال نفت، گاز و میعانات؛ شبکه‌های توزیع و انتقال آب صنعتی و کشاورزی، خطوط تزریق شیمیایی و سیالات خورنده در صنایع انرژی و پروژه‌های موقت یا سیار در حفاری و عملیات میدانی کاربرد دارد.

جابه‌جایی لاستیک‌های غول‌پیکر در معادن

در معادن و سایت‌های عمرانی بزرگ که ماشین‌آلات عظیم با تایرهایی با ارتفاعی به اندازه یک انسان حرکت می‌کنند، تعویض تایرها یک عملیات سخت و پرخطر است و ابزاری دقیق و قدرتمند نیاز دارد.

یکی از شرکت‌های حاضر در پارک علم و فناوری یزد، دستگاه «تایر هندلر» را به عنوان یک تجهیز پیشرفته مهندسی برای جابه‌جایی و تعویض ایمن، سریع و دقیق تایرها و رینگ‌های سنگین ارائه کرده است. این دستگاه بر روی وسایل نقلیه موجود در معدن مانند لیفتراک یا لودر نصب می‌شود و با بازوهای گیرنده قدرتمند و چهار درجه آزادی، دوران ۳۶۰ درجه سر، می‌تواند تایرهای عظیم را به دقت بگیرد و بچرخاند و آن‌ها را در موقعیت مناسب برای نصب یا جداسازی قرار دهد. مهم‌تر از همه این‌که کنترل تمام این عملیات را می‌توان از راه‌دور و با استفاده از یک ریموت کنترل صنعتی انجام داد.

استفاده از این دستگاه که تا کنون نمونه صنعتی آن تولید شده است، مزایای ایمنی و اقتصادی دارد. نیازی نیست در نزدیکی بارهای چندتنی قرار گیرد وسبب افزایش ایمنی می‌شود و همچنین جابه‌جایی دقیق، از آسیب دیدن تایرهای گران‌قیمت جلوگیری می‌کند. همچنین با افزایش سرعت و دقت نصب، زمان توقف ماشین‌آلات را به حداقل می‌رساند و بهره‌وری معادن را افزایش می‌دهد.

رمز دوام لوله‌های ساختمانی

مستربچ افزودنی RCT یک نوآوری مهندسی‌شده است که برای بهبود کیفیت لوله‌های پلاستیکی (پلی‌پروپیلن یا PP-R) استفاده می‌شود. این ماده، ساختار داخلی پلی‌پروپیلن را تغییر می‌دهد تا لوله‌ها قوی‌تر شوند.

این محصول که توسط شرکت مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان توسعه یافته و به مرحله تولید صنعتی رسیده است، لوله را در برابر ضربات ناگهانی، به ویژه در دماهای سرد، بسیار مقاوم‌تر می‌کند. همچنین طول عمر و دوام لوله‌ها را در برابر فشار مداوم آب در تأسیسات ساختمانی تضمین کرده و کیفیت و دوام لوله‌های ساختمانی را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد و آن‌ها را برای استفاده طولانی‌مدت ایمن‌تر می‌سازد.

سپر نانویی؛ فیلتراسیون زئولیتی، جداسازی دقیق آلاینده‌ها

فناوری جاذب‌های نانوساختار زئولیتی که توسط متخصصان در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان توسعه یافته و به مرحله تولید نمونه صنعتی رسیده است، می‌تواندانقلابی در فرآیندهای خالص‌سازی ایجاد کند.

این سیستم شامل یک کارتریج ماژولار با منافذ در مقیاس نانو است که اندازه آن‌ها با دقت بسیار بالا قابل تنظیم است. عملکرد کلیدی این جاذب‌ها، ایجاد خاصیت «غربال مولکولی» است؛ به این معنی که تنها مولکول‌های مورد نظر با اندازه‌ی مشخص اجازه عبور پیدا می‌کنند و سایر آلاینده‌ها و گازها به‌طور دقیق جدا می‌شوند.

این سطح از فیلتراسیون دقیق، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف برای خالص‌سازی گازها و مایعات دارد و یک ابزار بومی حیاتی برای ارتقا کیفیت و جداسازی مواد در مقیاس نانو محسوب می‌شود.

۶. دیجیتال و آموزش: نوآوری در خدمات و ترویج علم

در دنیای امروز، توسعه خدمات دیجیتال و پلتفرم‌های آموزشی نقشی کلیدی در تسهیل دسترسی به خدمات و ترویج دانش در جامعه ایفا می‌کند. نوآوری‌های این حوزه نشان می‌دهند که چگونه می‌توان از ابزارهای دیجیتال برای ارائه خدمات هوشمند و آموزش نسل جدید بهره گرفت.

سفر اقیانوسی؛ آموزش دریا به دانش‌آموزان

اپلیکیشن «سفر اقیانوسی برای دانش‌آموزان»، دستاورد فناوران پژوهشکده ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی است که با هدف ترویج سواد اقیانوسی تولید شده است.

این ابزار با کاربری آسان و محتوای سه‌زبانه (فارسی، انگلیسی و عربی)، مفاهیم تخصصی علوم دریایی، از جمله زیست‌شناسی دریا، تغییرات اقلیمی و اکوسیستم‌های مرجانی را آموزش می‌دهد. این اپلیکیشن با استفاده از شیوه‌های متنوع آموزشی و آزمون‌های تعاملی، منبعی علمی و کاربردی برای دانش‌آموزان و علاقه‌مندان به حوزه دریا فراهم کرده است.

صاپست؛ شناسه مادام‌العمر برای آدرس‌دهی نوین

ام سنتی آدرس‌دهی، با چالش جابه‌جایی مکرر افراد و کسب‌وکارها، همواره دچار مشکل بوده و نیاز به یک شناسه پستی ثابت و مادام‌العمر احساس می‌شد. در راستای حل این معضل، صاپست (SAPA Post)، توسط یک شرکت مستقر در پارک علم و فناوری سمنان توسعه یافته است.

این سیستم یک شناسه همراه و مادام‌العمر به فرد یا شرکت اختصاص می‌دهد که جایگزین نشانی فیزیکی برای ارسال و دریافت مرسولات می‌شود. مزیت اصلی صاپست این است که با جابه‌جایی فرد، شناسه تغییر نمی‌کند. این ویژگی، صاپست را به ابزاری پایدار برای خدمات پستی و همچنین برخی خدمات شهری مکان‌محور (مانند احراز نشانی سامانه سخا) تبدیل کرده است.

مسیر تحول فناورانه در ایران

مجموعه ۲۱ دستاورد فناورانه رونمایی‌شده در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار تصویر جامعی از پویایی و تنوع در اکوسیستم نوآوری ایران ارائه می‌دهد. تنوع این فناوری‌ها که حوزه‌هایی چون انرژی، صنعت، سلامت، محیط زیست و خدمات دیجیتال را در برمی‌گیرد، بیانگر ظرفیت متخصصان داخلی برای ایجاد راه‌حل‌هایی متناسب با نیازهای کشور است.

بررسی این دستاوردها این نکته را روشن می‌کند که چالش‌های کشور مانند مدیریت ناترازی انرژی و بحران آب، افزایش بهره‌وری و بهبود ایمنی در فرآیندهای صنعتی و خدماتی و … را می‌توان حل کرد؛ اگر نیم‌نگاهی به دانشگاه داشته باشیم.

نکته قابل توجه، حرکت این دستاوردها از فاز تحقیقاتی به سمت تجاری‌سازی و ورود عملیاتی به بازار است. این مجموعه، صرفاً نمونه‌هایی از یک جریان بزرگ‌تر در حال تکوین هستند که پتانسیل تأثیرگذاری بر ساختار اقتصادی و فناورانه ایران را در آینده دارند؛ اگر به علم و دانشگاه اعتماد کنیم.