خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: به گواه معتمدین محلی، «قلعه دهبارز» قدیمی‌ترین سنگ‌بنا و نخستین سکونتگاه منطقه‌ای است که امروزه به نام «رودان» (رودکان تاریخی) شناخته می‌شود. این محله قدمتی چندصدساله دارد و دروازه ورود به ده‌بارز و رودان امروزی در گذشته از همین نقطه گشوده می‌شده است.

همان‌طور که از نام آن پیداست، در این منطقه قلعه‌ای بزرگ در قرون گذشته بنا شده بود که هر مسافر و تازه‌واردی ناگزیر از گذر از آن بود. حتی معتمدین معاصر نیز همگی تا دهه‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ شمسی آثار این قلعه را به چشم دیده‌اند و نسل‌های بعد نیز هنوز خندق اطراف آن را به خاطر دارند که مانعی در برابر متجاوزان برای ورود به حریم ده‌بارز بود.

این محله، علاوه بر جایگاه تجاری و اقتصادی، خاستگاه نخستین حکومت محلی ده‌بارز نیز به‌شمار می‌رود.

این منطقه، کانون مقاومت مردم ده‌بارز در برابر قوام‌السلطنه نیز بوده است.
بر پایه گفته‌های برخی معتمدین، قلعه‌دهبارز محل گردآمدن و قیام مردم علیه قوام در دوران قاجار و پهلوی اول بوده است؛ زمانی که او دامنه مالکیت خود را از شیراز تا این منطقه گسترده می‌دانست.
این محله برای بیش از پنجاه سال میزبان مسجد جامع شهر رودان بود؛ مسجدی که به همت مردم محل وقف شده بود و جایگاهی برای برگزاری آئین‌های مذهبی و فرهنگی به شمار می‌رفت. دیوارهای این مسجد در سال‌های پیش از انقلاب و در دوران دفاع مقدس، شاهد صحنه‌های به‌یادماندنی اعزام گروه‌گروه جوانان این دیار به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل بود.

متأسفانه این مسجد چند سال پیش برای بازسازی از سوی متولیان اوقاف و هیئت امنای وقت تخریب شد که تا امروز بازسازی آن به خواسته‌ای جدی مردم تبدیل شده است. با این حال، هیئت امنای جدید اخیراً برای احیای این خاستگاه مذهبی و فرهنگی قلعه‌ده‌بارز اقدامات اولیه را آغاز کرده است.