به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، بیشتر ما هر روز، ساعت‌ها در اینستاگرام و یوتیوب می‌چرخیم و پای ویدئوهای کوتاه می‌نشینیم؛ از ریلزهای اینستاگرام تا یوتیوب شورتز (YouTube Shorts) و کلیپ‌های چندثانیه‌ای که سرگرم‌کننده‌اند و گاهی نکات آموزشی هم دارند. اما پشت این اسکرول‌کردن‌های بی‌وقفه، هشداری هست که این روزها حسابی ترند شده: اینکه تماشای مداوم ویدئوهای کوتاه می‌تواند به مغز آسیب بزند و باعث افت عملکرد شناختی شود.
اینستاگرام باعث زوال عقل می‌شود؟

دکتر احسان شریفی‌پور، متخصص مغز و اعصاب و دبیر انجمن سکته مغزی ایران در این‌باره می‌گوید: «در زمینه ارتباط استفاده مدام از اسکرین‌ها و زوال عقل مطالعات بسیار محدودند و هنوز نتیجه‌ای استوار و قاطع ارائه نشده است. با این حال، اکثر نوروساینتیست‌ها و پژوهشگران حوزه علوم اعصاب در کشورهای مختلف ازجمله چین، ژاپن، اروپای شمالی و آمریکا بر این باورند که افرادی که زیاد در معرض صفحه‌نمایش و محتوای کوتاه متعدد فضای مجازی قرار دارند، عملکرد ذهنی ضعیف‌تری دارند.»

آسیب‌هایی که از آنها خبر ندارید

به‌گفته این متخصص مغز و اعصاب، «یکی از ضعف‌های عملکرد ذهنی، اختلال در شیمی مغز یا همان نوروتراسمیترهاست. موقع فعالیت مغز، یک‌سری نوروترانسمیترهایی در انتهای پایانه‌های عصبی ترشح می‌شوند که کار انتقال عصبی را تسهیل می‌کنند. در افرادی که به فضای مجازی اعتیاد دارند، تعادل این نوروترانسمیترها به هم می‌خورد و از حالت نرمال خارج می‌شود و درنتیجه، عملکرد حافظه فعال دچار اختلال می‌شود. در مطالعات اثبات شده که این افراد دچار فراموشی‌های مکرر می‌شوند، احتمال تصمیم‌گیری‌های نادرست و غلط در آنها بیشتر است و آرامش ذهنی، تحمل و قدرت محاسبه‌شان افت داشته است.» دکتر شریفی‌پور، علت این مسئله را «بمباران اطلاعاتی و درگیری بیش از حد با محرک‌های دیجیتال» عنوان می‌کند و می‌گوید: «تماس بیش از حد با اسکرین‌ها، فرصت بازتوانی مغز را محدود می‌کند و مغز فرصت پیدا نمی‌کند که فرایند فکری، ثبت و یادآوری خاطرات را به خوبی انجام دهد. این باعث می‌شود که لحظه‌ای که می‌خواهد تصمیم بگیرد، این فرایند با کندی مواجه می‌شود و درنتیجه فرد تصمیم‌های اشتباه می‌گیرد و اصطلاحا مغزش یاری لازم را نمی‌کند. این مسئله در کودکان هم صدق می‌کند و می‌تواند فرایند یادگیری، تمرکز و شخصیت آنها را دچار اختلال کند.»

استفاده‌ ما ایرانی‌ها بی‌رویه است

دکتر شریفی‌پور می‌گوید: «متأسفانه کشور ما در این زمینه یک حالت افسارگسیخته دارد. کشورهای اروپایی، این بی‌محابا بودن در استفاده از شبکه‌های اجتماعی را ندارند و در محیط کار و خانه، خود را مدام در معرض فضای مجازی قرار نمی‌دهند. اما در کشور ما استفاده‌ها بی‌رویه و مثل این است که شما در رودخانه‌ای افتاده‌اید و خودتان خبر ندارید. این رودخانه، هم آرامش شما را می‌گیرد و هم مسیر را خودش برای شما تعیین می‌کند و به شما اجازه انتخاب نمی‌دهد.»

عوارض احتمالی
تماشای زیاد ویدئوهای کوتاه
  کاهش توجه و تمرکز
  ضعیف‌شدن حافظه بلندمدت
  تجربه اضطراب
  افسردگی
  زوال عقل

عوارض تماشای 
ویدئوهای کوتاه در کودکان
  اختلال در فرایند یادگیری
  اختلال در تمرکز
  اختلال در شخصیت