سجاد صادقی جمعه۲۱ آذر، در حاشیه همایش سلامت روان در جنوب خراسان رضوی در گفت و گو با ایسنا در خصوص چالش‌های نشخوار فکری و تأثیر آن بر سلامت روان گفت: نشخوار فکری، وضعیتی است که بسیاری از افراد در دنیای امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و می‌تواند به طور جدی بر کیفیت زندگی و سلامت روان تأثیر بگذارد.

وی با تأکید بر اهمیت توجه به این موضوع افزود: در شرایطی که بحران‌ها و اختلالات روانی به یک چالش جدی تبدیل شده‌اند، شناخت و کنترل نشخوار فکری به عنوان یک نیاز ضروری مطرح می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت سلامت روان در زندگی امروز، اظهار کرد: این موضوع در شرایط کنونی که با بحران‌ها و اختلالات متعدد روبرو هستیم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

این روانشناس، به مسئله تاب‌آوری اجتماعی به یکی از مسائل کلیدی مرتبط با سلامت روان، یعنی نشخوار فکری پرداخت و توضیح داد: نشخوار فکری به وضعیتی اطلاق می‌شود که افراد در آن، درگیر افکار مزاحم و تکراری می‌شوند و این موضوع می‌تواند کیفیت خواب آنها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

وی با ارائه مثالی توضیح داد: نشخوار فکری مشابه این است که در یک روز بارانی و طوفانی در جاده‌ای گلی حرکت کنیم. این شرایط می‌تواند باعث ایجاد گودالی در مسیر ما شود و خروج از آن بحران را دشوار کند. در چنین حالتی، اگر ما پدال گاز را فشار دهیم اما ماشین حرکت نکند، دلیلی جز درگیر بودن دنده و کلاچ ندارد. این مثال نشان می‌دهد که نشخوار فکری باعث اتلاف انرژی می‌شود، بدون اینکه حرکتی واقعی انجام گیرد.

برای بهبود وضعیت سلامت روان، باید به مدیریت افکار مزاحم توجه کرد

این استاد دانشگاه ادامه داد: این نوع افکار، نه تنها مانع از انجام کارهای روزمره می‌شود، بلکه می‌تواند باعث بروز احساسات منفی و کاهش کیفیت زندگی شود. بسیاری از ما در طول روز با این مسائل درگیر هستیم.

صادقی همچنین به دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: گاهی پیش می‌آید که دانش‌آموزان وقتی کتابی را مطالعه می‌کنند، پس از چند صفحه متوجه می‌شوند که اصلاً چیزی از آن را درک نکرده‌اند. این به دلیل نشخوار فکری است که توجه و تمرکز را مختل می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه برای بهبود وضعیت سلامت روان و کاهش نشخوار فکری، باید به شناخت و مدیریت افکار مزاحم توجه کنیم و راهکارهای مؤثری برای کنترل آن‌ها پیدا کنیم، به یکی از راهکارهای مؤثر در کنترل نشخوار فکری اشاره کرد و افزود: یادداشت کردن افکار و دغدغه‌ها یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش سرعت فکر کردن و مدیریت بهتر آن‌هاست. وقتی که ما افکار و احساسات خود را روی کاغذ می‌آوریم، این کار به ما کمک می‌کند تا از سرعت بالای تفکر خود بکاهیم و به طور معقول‌تری به مسائل نگاه کنیم.

این روانشناس با بیان اینکه افکار ما در کمتر از چند ثانیه می‌توانند مسیر زندگی را در ذهنمان مرور کنند، افزود: نوشتن این افکار، به ما اجازه می‌دهد تا آن‌ها را کنترل کنیم و از خودمان بپرسیم آیا واقعاً این مسائل می‌توانند به عنوان یک مشکل مطرح شوند یا خیر.

وی تأکید کرد: یکی از مسائل مهم این است که ببینیم آیا نشخوار فکری می‌تواند به حل مشکل ما کمک کند یا خیر. اگر راه‌حلی برای مشکل داریم، باید آن را یادداشت کنیم و به خودمان قول بدهیم که آن را به مرحله اجرا درآوریم. در صورتی که راه‌حلی نمی‌دانیم، می‌توانیم از مشاوران یا راهنماهای دیگر، مثل روحانیون در مساجد، کمک بگیریم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در واقع نشخوار فکری حالتی است که در آن فرد به جای حرکت رو به جلو، در چرخه‌ای بی‌پایان از تکرار افکار منفی، خاطرات آزار دهنده یا نگرانی‌های آینده گرفتار می‌شود.

صادقی تصریح کرد: افراد اغلب نشخوار می‌کنند با این تصور که در حال بررسی و حل یک مسئله هستند، اما در حقیقت، این فرایند تنها موتور اضطراب را تقویت می‌کند و به تشدید افسردگی می‌انجامد.

وقتی ذهن آرامش ندارد

وی فهرست علائم اصلی این وضعیت را برشمرد که شامل تکرار مکرر سؤالات منفی(چرا من؟)، دشواری در خروج از افکار مزاحم و در نهایت، بروز مشکلات عملی مانند اختلال در تمرکز، تصمیم‌گیری و خواب است.

این روانشناس افزود: ریشه این معضل می‌تواند از کمال‌گرایی و انتقاد شدید از خود آغاز شود تا تجربیات ترو ماتیک گذشته که فرد قادر به پردازش کامل آن‌ها نیست.

وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در مورد نشخوار فکری، پیوند قوی آن با اختلالات بالینی است. نشخوار فکری نه تنها یک عامل تشدید کننده قوی برای افسردگی است، بلکه استرس مزمن ناشی از آن می‌تواند از طریق سیستم ایمنی و گوارش، آسیب‌های جسمی غیرمستقیمی را نیز به بدن وارد سازد.

نشخوار فکری قابل اصلاح است

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این الگوی فکری قابل اصلاح است، بر لزوم مداخله فعالانه برای غلبه بر این وضعیت تأکید کرد و افزود: در مرحله اول به شناسایی و برچسب‌زنی باید توجه داشت؛ اولین گام این است که فرد بداند چه زمانی وارد مدار نشخوار شده است. این شناسایی می‌تواند به فرد کمک کند تا آگاهانه‌تر با افکار مزاحم خود برخورد کند.

وی همچنین به چالش کشیدن منطق اشاره و بیان کرد: فرد باید به جای پذیرش بی‌چون و چرای افکار، آن‌ها را با شواهد موجود ارزیابی کند. این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا از تله‌های ذهنی خود خارج شوند و به واقعیت‌های موجود توجه کنند.

صادقی همچنین به تکنیک‌های ذهن‌آگاهی اشاره کرد و توضیح داد: تمرکز بر لحظه حال و استفاده از حواس‌پرتی سازنده، مانند انجام یک فعالیت فیزیکی یا رفتن به پیاده‌روی، می‌تواند مانع از فرورفتن عمیق‌تر در چرخه نشخوار فکری شود.

این روانشناس با تأکید بر اهمیت این تکنیک‌ها، ابراز امیدواری کرد: افراد با به‌کارگیری این روش‌ها، بتوانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

انتهای پیام