خبرگزاری مهر؛ گروه سیاست: در حالی که تنش‌های منطقه‌ای و جهانی رو به افزایش است، سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، و سرلشکر محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه پاسداران، در اظهارات روز گذشته خود بر لزوم تجهیز نیروهای مسلح به قابلیت‌های اقدام پیش‌دستانه تأکید کردند. این رویکرد، که ریشه در تجربیات جنگ‌های اخیر دارد، نشان‌دهنده گذار از دفاع منفعل به بازدارندگی فعال در برابر تهدیدات ترکیبی و شناختی است و می‌تواند معادلات امنیتی منطقه را تغییر دهد.

در میان تحولات پرشتاب عرصه امنیتی غرب آسیا، جایی که جنگ‌های ترکیبی، سایبری و شناختی به ابزارهای اصلی قدرت‌نمایی تبدیل شده‌اند، فرماندهان ارشد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بر ضرورت تقویت قابلیت‌های پیش‌دستانه تأکید کرده‌اند. سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، روز گذشته در جمع دانشجویان دانشگاه فرماندهی و ستاد سپاه (دافوس) سخنرانی کرد و دانشجویان را به مطالعه و تمرین سناریوهای نوین دفاعی فراخواند. وی تصریح کرد که نیروهای مسلح باید در برابر هر تهدیدی از توانایی‌های اقدام پیش‌دستانه برخوردار شوند تا از عقب‌ماندگی در فناوری‌های پیشرفته روز دنیا جلوگیری شود. این اظهارات، که بخشی از یک نشست صمیمانه با دانشجویان بود، بر پیوند علم، ایمان و جهاد فناورانه تأکید داشت و مراکز آموزشی را به عنوان میعادگاه تربیت فرماندهان آینده توصیف کرد.

دانش روز با ایمان الهی، ستون اصلی اقتدار نیروهای مسلح

سرلشکر موسوی با اشاره به آمادگی کامل اطلاعاتی و عملیاتی نیروهای مسلح، پیشرفت‌های اخیر را نتیجه ترکیب ایمان الهی با دانش روز دانست. وی افزود: «ترکیب دانش روز با ایمان الهی، ستون اصلی اقتدار نیروهای مسلح است» و بر بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، پژوهش‌های راهبردی و هوش مصنوعی تأکید کرد. همچنین، انسجام ملی و امیدآفرینی را به عنوان گزاره‌های راهبردی کلیدی معرفی کرد و دانشجویان را معماران آینده امنیت ملی نامید.

این رویکرد، در تحلیل کارشناسان امنیتی، نشان‌دهنده استراتژی‌ای است که نه تنها بر دفاع تمرکز دارد، بلکه بر پیشگیری از تهدیدات از طریق اقدام پیش‌دستانه اصرار می‌ورزد مفهومی که در دکترین‌های نظامی مدرن، مانند آنچه در ارتش‌های پیشرفته دیده می‌شود، کلیدی است. در زمینه سیاسی، این تأکید می‌تواند پیامی بازدارنده به قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باشد، به ویژه در سایه تنش‌های مداوم با رژیم صهیونیستی و ایالات متحده.

در سوی دیگر، سرلشکر محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه پاسداران، در همایش «سربازان عصر ظهور» به روایت تجربیات جنگ ۱۲ روزه اخیر پرداخت و بر لزوم حفظ آمادگی برای پاسخ‌های کوبنده تأکید کرد. وی اظهار داشت: «دشمن می‌داند که اگر اقدامی علیه جمهوری اسلامی انجام دهد، پاسخی سخت‌تر و کوبنده‌تر دریافت خواهد کرد» و بر آسیب‌شناسی جنگ اخیر تمرکز کرد.

لزوم تجهیز موشک‌ها به فناوری پنهان‌کاری

پاکپور جنگ را «جنگ تکنولوژی و فناوری توأم با ایمان» توصیف کرد و از مراکز علمی سپاه، مانند دانشگاه امام حسین (ع)، خواست تا نیازهای میدانی را با نوآوری‌های فناورانه مانند هوش مصنوعی و فناوری پنهان‌کاری موشک‌ها برآورده کنند. وی افزود که تجهیز موشک‌ها به فناوری پنهان‌کاری می‌تواند ضریب عبور از سپرهای دفاعی دشمن را افزایش دهد، که این خود نوعی اقدام پیش‌دستانه در سطح فنی است.

از منظر تحلیلی، اظهارات این دو فرمانده ارشد کشورمان مکمل یکدیگر هستند: سرلشکر موسوی بر آموزش و تربیت نسل جدید تمرکز دارد، در حالی که سرلشکر پاکپور بر کاربرد عملی فناوری در میدان تأکید می‌کند. این رویکرد، در بستر سیاسی فعلی جایی که ایران با تحریم‌های ناعادلانه روبرو است می‌تواند به عنوان تلاشی برای خودکفایی دفاعی تفسیر شود.

از سوی دیگر تأکید بر اقدام پیش‌دستانه، پاسخی به تهدیدات نامتقارن مانند حملات سایبری یا جنگ‌های شناختی است، که در جنگ ۱۲ روزه اخیر نقش پررنگی داشتند. این استراتژی نه تنها بازدارندگی را تقویت می‌کند، بلکه می‌تواند ایران را به عنوان بازیگری فعال در امنیت منطقه‌ای تثبیت کند، هرچند ریسک تشدید تنش‌ها را نیز به همراه دارد.

در پایان نشست سرلشکر موسوی با دانشجویان، دانشجویان دیدگاه‌های خود را مطرح کردند و این تعامل به عنوان الگویی از امیدآفرینی ثبت شد. سردار پاکپور نیز بر انسجام مردم و رهبری مدبرانه به عنوان عوامل پیروزی تأکید کرد. این اظهارات، در مجموع، تصویری از نیروهای مسلحی پویا و آینده‌نگر ارائه می‌دهند که آماده مقابله با چالش‌های نوین هستند. با این حال، اجرای این راهبردها نیازمند تعامل بیشتر با جامعه علمی کشور است، همان‌طور که سرلشکر موسوی بر آن تاکید ورزید. در نهایت، این تأکید بر اقدام پیش‌دستانه می‌تواند نقطه عطفی در دکترین دفاعی ایران باشد، به شرط آنکه با دیپلماسی هوشمندانه همراه شود تا از تبدیل شدن به عامل تنش جلوگیری کند.