ایسنا: در شرایطی که کاهش بارش‌های پاییز نگرانی‌هایی را درباره تداوم خشکی و کم‌بارشی در کشور ایجاد کرده است، تازه‌ترین تحلیل‌های سازمان هواشناسی از افزایش فعالیت سامانه‌های بارشی در هفته‌های پیش‌رو حکایت دارد اما پیش‌بینی جوی آینده همیشه با عدم‌قطعیت همراه است. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا علت‌های آن را تشریح می‌کند.

صادق ضیاییان با توجه به اهمیت شرایط جوی و توجه ویژه عموم جامعه به مسئله بارش‌ها، درباره پیش‌بینی‌های هواشناسی اظهار کرد: اگرچه نقشه‌های فعلی با عدم‌ قطعیتی نسبتاً بالا همراه‌ است، اما تا حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد قابل اتکا محسوب می‌شوند. بر همین اساس، همان‌طور که در پاییز پیش‌بینی بارش کمتر محقق شد، اکنون نیز بر پایه نقشه‌های موجود انتظار می‌رود طی شش هفته آینده بارش‌ها در حد نرمال یا مناسب رخ دهد.

پیش‌بینی بارش‌ برای شش هفته آینده

ضیاییان توضیح داد: از هفته آینده یک سامانه بارشی وارد کشور می‌شود. جزئیات دقیق‌تر آن البته اوایل هفته آینده قابل اعلام خواهد بود اما بر اساس داده‌های فعلی، این سامانه از دوشنبه (۱۷ آذرماه) تا پایان هفته آینده در کشور فعال می‌ماند و به همین سبب استان‌های متعددی بارش را تجربه می‌کنند.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا  این سامانه را «اولین سامانه فراگیر» مدت اخیر عنوان کرد و افزود: در هفته‌های پس از آن نیز هر هفته ورود یک سامانه بارشی دیگر انتظار می‌رود، به‌گونه‌ای که وضعیت بارش‌ها به حالت طبیعی نزدیک شود البته صحت این پیش‌بینی‌ها حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد برآورد می‌شود.

چرا پیش‌بینی‌های هواشناسی همیشه قطعی نیست؟

ضیاییان درباره دلایل عدم‌ قطعیت پیش‌بینی‌های هواشناسی توضیح داد: جو زمین یک محیط سیال به شمار می‌آید که حرکات آن بر اساس قوانین فیزیکی و دینامیک انجام می‌گیرد. تحلیل و شناخت این جو و پیش‌بینی تغییرات آینده آن به عوامل بسیار زیادی وابسته است؛ نخست اینکه معادلات حاکم بر جو، معادلات دیفرانسیلی هستند و برای حل آن‌ها ناچار به استفاده از تقریب‌های متعدد هستیم بنابراین حل قطعی وجود ندارد و همین تقریب‌ها خود عاملی برای بروز خطا به حساب می‌آیند.

ضعف داده‌های اولیه، یکی از عوامل اصلی بروز خطا

وی دومین عامل خطا را به داده‌های اندازه‌گیری‌شده نسبت داد و گفت: اندازه‌گیری‌های جوی در منطقه ما، چه در سطح زمین و چه در ترازهای بالاتر کامل و دقیق نیست. این موضوع فقط به ایران محدود نمی‌شود و کشورهای همسایه مانند سوریه، عراق و کشورهای شمالی و شرقی نیز دارای پوشش مناسب ایستگاه‌های اندازه‌گیری نیستند. اگرچه ایران نسبت به بسیاری از این کشورها وضعیت بهتری دارد اما همچنان با کیفیت شبکه‌های اندازه‌گیری اروپا و آمریکا فاصله قابل توجهی مشاهده می‌شود. در نتیجه داده‌های اولیه‌ای که وارد مدل‌ها می‌شود، کامل و جامع نیست و این کمبود دقت، خطاهای پیش‌بینی را افزایش می‌دهد.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا خطاهای پیش‌بینی را به دو بخش عمده خطاهای ناشی از تقریب‌های علمی و خطاهای ناشی از داده‌های اولیه تقسیم کرد و افزود: خطای پیش‌بینی هواشناسی مربوط به خطاهای ناشی از تقریب‌های علمی که در سراسر دنیا وجود دارد و حتی در کشورهای توسعه‌یافته نیز حذف‌شدنی نیست و عامل دیگر خطاهای ناشی از داده‌های اولیه است.

ضیاییان در پایان تاکید کرد: با وجود این موارد، هواشناسی نسبت به بسیاری از علوم پیش‌بینی‌محور خطای بسیار کمتری دارد چرا که مبتنی بر قوانین فیزیکی است. با این حال همان‌طور که پیش‌بینی در علوم دیگری مانند اقتصاد میسر نیست، پیش‌بینی هواشناسی نیز ممکن با مقادیری از خطا همراه است.