خبر، زودتر از باران خودش را به کوچه و خیابان‌های مشهد، نیشابور و سبزوار رسانده بود و مردمی که این بار بدون چتر به زیر باران رفتند؛ بیشتر از همه کودکان با شوق دست‌های کوچک خود را به سوی آسمان گرفتند و کشاورزان در مزارع، با نگاهی آمیخته از شکر و حسرت، به آسمان نگریستند. این باران، تنها آب نبود؛ رحمتی بود که پس از ماه‌ها کم‌بارشی و در میانه یک خشکسالی چندین ساله، چون اشکی شادی‌بخش بر چهره زمین جاری شد.

گویی آسمان به انتظار نشسته بود تا با اشک شوق خود، زمین‌های تشنه را سیراب کند و روح خسته انسان‌ها را جانی دوباره بخشد.

اولین بارش پاییزی و درس شکرگزاری

بارش نخستین باران‌های پاییزی بر سرزمینی که عطش آن در ماه‌های گرم تابستان به اوج رسیده بود، تنها یک رویداد هواشناسی نبود؛ بلکه یک جشن ملی کوچک و فرصتی برای تأمل در باب نعمت‌های فراموش‌شده بود.

در این روز بارانی گشتی در شهر زدیم و با تعدادی از مردمی که مشغول فعالیت روزمره خود بودند حس‌شان را از اولین بارش باران جویا شدیم.

جعفر نوری، راننده تاکسی درباره عکس‌العمل مسافرانش در برابر اولین باران پائیزی گفت: روزهای قبل از باران واقعاً سخت بود. حتی برخی روزها با اینکه در پائیز بودیم مسافران شیشه‌ها را به دلیل گرما پائین می‌دادند و از سویی هوای آلوده مشکل‌ساز شده بود.

وی افزود: صبح که شروع به کار کردم، شور و نشاط عجیبی در مسافران حس می‌کردم. همه یک نفس عمیق می‌کشیدند و شکرگزار این بارش بودند.

نوری اظهار کرد: البته همه می‌دانیم که این باران‌ها موقتی هستند. من به عنوان کسی که هر روز در شهر تردد می‌کنم، می‌بینم که هنوز هم افراد زیادی بدون توجه شیر آب را باز می‌گذارند.

درس اصلی این باران این است که باید قدر دانستن را با عمل نشان دهیم؛ یعنی از فردا که هوا آفتابی شد، مصرف‌مان را مدیریت کنیم تا این نعمت برای فصل‌های آینده هم باقی بماند.

سارا رستگار، دانشجوی دانشگاه پیام نور با بیان اینکه این باران برای من هیجان‌انگیزترین اتفاق هفته بود، گفت: هم‌زمان با شروع باران به همراه چند نفر از دوستانم زیر باران در خیابان‌ها قدم زدیم.

وی با اشاره به اینکه این اولین بارش پاییزی واقعاً به من حس امید داد، تصریح کرد: باران خیلی شدید نبود، ولی همین ‌که هوا عوض شد جای شکر دارد.

این دانشجو با اشاره به کمبود منابع آبی گفت: امیدوارم این بارش‌ها ادامه داشته باشد.

شادی که واگیردار بود

این شادی، واگیردار بود. در شبکه‌های اجتماعی، تصاویری از خیابان‌های خیس، باغ‌های باران‌خورده در شهرهای مختلف و چهره‌های خندان مردم زیر باران، پیام امید را از شهری به شهر دیگر می‌برد. باران، موسیقی متن این روز شد؛ از صدای ریزش آرام آن بر حوض‌های خشک حیاط مرکزی خانه‌های قدیمی گرفته تا آواز بلند و شاداب آن در جویبارهایی که ناگهان در گوشه‌ و کنار شهر جاری شده بودند.

شادی این دو روز، شادی یک مهمانی ناگهانی بود، در حالی که همه می‌دانستند مهمان، فردا می‌رود و روزهای سخت کم‌آبی، همچنان باقی است؛ اما در همین لحظه، مردم خراسان انتخاب کردند که از این موهبت زودگذر، نهایت شادی را برگیرند و رحمت الهی را در هر قطره جست‌وجو کنند.

مجید بیجندی، کارشناس هواشناسی، در گفت‌وگو با ایسنا گفت: در شادی این باران، باید به خاطر داشت که این بارش، یک رویداد کوتاه‌ مدت در میانه یک خشکسالی شدید و بلندمدت است.

وی تأکید کرد: بخش عمده استان درگیر خشکسالی «شدید تا بسیار شدید» است و این الگو در دهه اخیر غالب بوده است. بارش‌های اخیر گرچه برای مردم شاداب‌ کننده و روح‌افزا بوده، اما واقعیت این است که این بارش‌ها به هیچ ‌وجه نمی‌تواند جبران ‌کننده چالش‌های آبی باشد که در سال‌های گذشته با آن مواجه بوده‌ایم.

این کارشناس هواشناسی اظهار کرد: این بارش، بهبود کیفیت هوا را به دنبال داشته و به شهرهای بزرگ که مدت‌ها با آلودگی دست و پنجه نرم می‌کردند، امیدی دوباره بخشیده است؛ اما واقعیت این است که بارش‌های اخیر به‌ ویژه با توجه به کاهش مستمر بارش‌ها و برف‌ها در سال‌های گذشته، به عنوان یک موهبت زودگذر شناخته می‌شود. این بارش‌ها نمی‌تواند به تنهایی بحران کم‌آبی را حل کند.

بیجندی همچنین خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود بارندگی‌های نرمال از نیمه دوم آذر آغاز شوند، اما بارش‌های فصل زمستان به‌ طور کلی در محدوده متوسط پیش‌بینی شده و شمال استان ممکن است همچنان کاهش بارش را تجربه کند.

این مسئله نگران‌کننده‌ای است که نشان می‌دهد باید به مدیریت منابع آبی توجه بیشتری داشت. این بارش‌ها در حدی نیستند که تأثیر چشمگیری بر وضعیت سدها بگذارند. استان هنوز درگیر یک خشکسالی ساختاری است و بارش‌های پراکنده اخیر، گرچه روح‌افزا و کیفیت‌بخش هواست، اما درمان ‌کننده بحران آب نیست.

بیجندی، در ادامه در خصوص وضعیت تغییر اقلیم و خشکسالی گفت: خشکسالی به یکی از معضلات جدی این منطقه تبدیل شده است. در سال‌های اخیر، دمای هوا در این استان به طور متوسط افزایش یافته و بارش‌ها نیز به شدت کاهش پیدا کرده است. این وضعیت تبعات سنگینی برای بخش کشاورزی و تأمین منابع آب شرب به همراه داشته است.

وی اظهار کرد: این کاهش بارش‌ها موجب کاهش توان آبی خاک و به تبع آن، کاهش تولیدات کشاورزی شده است. محصولاتی مانند گندم و جو که به عنوان اصلی‌ترین محصولات زراعی در این استان شناخته می‌شوند، به شدت تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفته‌اند.

این کارشناس هواشناسی همچنین به تأثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی اشاره کرد و گفت: به دلیل کاهش بارش‌ها، سطح آب‌های زیرزمینی به شدت کاهش یافته و می‌تواند به بحران آب در آینده منجر شود. بسیاری از چاه‌های آب کشاورزی در حال خشک شدن هستند و این موضوع به شدت بر کشاورزان تأثیر گذاشته است.

بیجندی با بیان اینکه تغییر اقلیم یک تهدید جهانی است، تصریح کرد: استان خراسان رضوی نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ بنابراین، نیاز به سیاست‌گذاری‌های مناسب و همکاری‌های بین بخشی برای مقابله با این بحران احساس می‌شود. باید برنامه‌های جامع و بلندمدتی برای مدیریت منابع آب و بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی تدوین شود.

ضرورت استفاده از فناوری‌های نوین در مقابله با چالش‌های ناشی از خشکسالی 

وی همچنین به ضرورت استفاده از فناوری‌های نوین در کشاورزی اشاره کرد و افزود: استفاده از سیستم‌های آبیاری هوشمند، انتخاب محصولات مقاوم به خشکی و تدوین الگوهای کشت مناسب می‌تواند به کشاورزان در مقابله با چالش‌های ناشی از خشکسالی کمک کند. همچنین، آموزش کشاورزان و افزایش آگاهی عمومی درباره تغییرات اقلیمی و روش‌های مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است.

با توجه به این شرایط، ضرورت صرفه‌جویی در مصرف آب بیش از پیش احساس می‌شود. در این راستا، باید به مردم آموزش داده شود که هر قطره آب یک نعمت ارزشمند است و باید از آن به خوبی محافظت شود.

شاید بارش باران در این فصل، فرصتی باشد تا مردم بیشتر به مفهوم صرفه‌جویی در مصرف آب پی ببرند. به همین دلیل، لازم است که در کنار شادی ناشی از بارش، توجه جدی به مدیریت منابع آبی و استفاده بهینه از آن داشته باشیم. این بارش‌ها باید زنگ خطری برای ما باشد که به اهمیت حفاظت از منابع آبی پی ببریم و برای مدیریت صحیح آن، اقدامات مؤثری انجام دهیم.

بارش روزهای اخیر خراسان رضوی، موهبتی بود برای شاد کردن دل‌ها و زنده کردن امید. این باران به ما یادآوری کرد که طبیعت همچنان می‌تواند بخشنده باشد. با این حال، هشدار صریح متخصصان منابع آب نیز گوشزد می‌کند که باید با درایت و برنامه‌ریزی، هر قطعه از این نعمت را حفظ کنیم و با صرفه‌جویی و مدیریت صحیح، خود را برای چالش‌های بلندمدت کم‌آبی آماده سازیم. شادی امروز ما از باران، باید با مسئولیت‌پذیری فردا برای حفظ آب همراه باشد.

انتهای پیام