در آستانه‌ی روز جهانی معلولان دلم می‌خواست چند لحظه‌ای مهمان یکی از مراکز توان‌بخشی باشم، جایی که بتوان از نزدیک قدم در جهان آدم‌هایی گذاشت که هر روز با عزم و عشق، جهان کوچک خود را بزرگ می‌کنند. 

به کمک روابط عمومی اداره کل بهزیستی استان، با یکی از مراکز توانستم هماهنگی لازم را انجام دهم. درست است که مرکز به دلیل آلودگی هوا نیمه‌تعطیل بود و بسیاری از چهره‌ها غایب، اما این مانع از دیدار با چهره‌هایی نشد که حضورشان برای من کافی بود تا معنای امید را دوباره بفهمم.

جوهر و رنگ در دستانی که زندگی را بازمی‌نویسند

در کارگاه تولیدی- حمایتی تکامل، دست‌هایی که روزگاری ناتوان خوانده شده‌اند، حال با جوهر و رنگ، «امید» چاپ می‌کنند.

از حیاط با صفای مرکز که می‌گذشتم، نسیم آرام پاییز، برگ‌ها را روی زمین می‌رقصاند، چهره‌هایی با خنده‌های بی‌ریا، آن‌قدر صمیمی و پرشور بودند که انگار زمان در آنجا معنای خود را از دست داده بود. هرکدام غرق کار و تلاش، با چنان شوقی فعالیت می‌کردند که گویی ثانیه‌ها را فراموش کرده‌اند و تنها چیزی که می‌شناسند «خلق کردن» است.

هر کدام از آن‌ها کاری را بر عهده می‌گیرند و با عشق و دقتی مثال‌زدنی انجامش می‌دهند.

جواد، یکی از جوانان معلولی که در این کارگاه مشغول به کار است، از ظرافت‌های ساخت یک جا کارتی می‌گوید: این‌که چگونه هر سفارش را دقیقاً مطابق دلخواه مشتری می‌سازد.

محمدعلی در قاب مهربانی

با محمدعلی، مردی ۵۷ ساله که تازه شیرینی پدربزرگ شدن را چشیده، حرف می‌زنم. کلاه بافتنی سفیدرنگی بر سر دارد و چهره‌اش پر از مهربانی است با شور و علاقه از نحوه ساخت جاکلیدی‌ها می‌گوید، از هر جزئیات کوچک و ظرافتی که در کارش به کار می‌برد.

او با اشتیاق حرف می‌زند و سپس با لبخندی آرام اضافه می‌کند: این کار هیچ سختی‌ای ندارد، کافی است دلت با آن باشد و به آن علاقه داشته باشی.

 کنارش می‌نشینم و با شوق کودکانه‌ای از کارش می‌گوید مرحله به مرحله توضیح می‌دهد.

با مهربانی از همه‌ی مربی‌ها یاد می‌کند و می‌گوید: همه کسانی که در اینجا به ما حرفه یاد می‌دهند عزیز دل ما هستند بعد مکثی می‌کند و ادامه می‌دهد: خوب شد این مرکز تأسیس شد خانه ماندن برایمان سخت بود.

یک سال است که آمده اینجا، اما طوری حرف می‌زند که انگار همیشه اینجا بوده است. او ادامه می‌دهد: اگر روزی نتوام بیایم، حتماً زنگ می‌زنم تا نگرانم نباشند.

با چشمانی پر از مهر از دوستانش می‌گوید: همه‌ی آن‌ها را دوست دارم همه باهم مهربانیم. با لبخندی خاص به گوشه‌ای اشاره می‌کند: مخصوصاً این امیر، خیلی دوستش دارم مهربان، خودی و آقا به تمام معناست.

در میان گفت‌وگو با یکی از توان‌خواهان، ناگهان نگاهم به گوشه‌ای از سالن می‌افتد، جایی که او آرام و بی‌صدا، به دیوار تکیه داده است نه حرفی می‌زند، نه حرکتی می‌کند. فقط نگاه می‌کند نگاهی که چیزی میان خستگی و سکوت را در خود دارد، گویی جهان را از پشت شیشه‌ای مات تماشا می‌کند.

عکاس، بی‌خبر از حال درونش، دوربین را بالا می‌آورد تا لحظه‌ای را ثبت کند یک شاتر فشرده بود مدیر مرکز با صدایی آرام می‌گوید لطفاً از او عکس نگیرید، حالش خوب نیست. امروز دلش نمی‌خواهد کسی کاری به کارش داشته باشد.

وقتی با بابک،۶۰ ساله گفت‌وگو می‌کنم، با نگاه پرمحبت و پدرانه می‌گوید: اگر مدیر مرکز نباشد، ما هیچ‌کدام به اینجا نمی‌آییم. وجود اوست که ما را به اینجا می‌کشاند، او بسیار مهربان است و همه‌مان دوستش داریم.

سپس با شور و دقت نحوه‌ی جلد کردن دفترچه‌ها را توضیح می‌دهد و ادامه می‌دهد: ما هر سایزی که مشتری بخواهد آماده می‌کنیم، اما دقت و کیفیت هرگز نباید از بین برود.

از آموزش تا اشتغال، مسیر توانمندسازی در کارگاه تکامل

مریم زبردست، مدیر و مؤسس کارگاه تولیدی حمایتی با بیان اینکه این مرکز با مجوز رسمی سازمان بهزیستی و زیر نظر بهزیستی استان فعالیت می‌کند، می‌گوید: فعالیت این مجموعه از سال ۱۳۹۳ با ظرفیت ۵۰ نفر آغاز شده و تاکنون خدمات توانبخشی و حرفه‌آموزی به افراد دارای معلولیت ارائه می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: افرادی که در این کارگاه مشغول فعالیت هستند، دارای معلولیت‌های اعصاب و روان، گفتاری و ذهنی‌اند، اما امکان پذیرش طیف متنوعی از معلولیت‌ها نیز در این مرکز وجود دارد. افراد پس از معرفی از سوی بهزیستی استان و در بدو ورود، از آموزش‌های پایه و همچنین آموزش‌های تخصصی حرفه‌ای بهره‌مند می‌شوند.

زبردست با اشاره به ارائه خدمات درمانی و روان‌شناختی می‌افزاید: در این مرکز خدمات روان‌شناسی، روان‌پزشکی، خانواده‌درمانی، گروه‌درمانی و آموزش مهارت‌های زندگی و اجتماعی به صورت منظم ارائه می‌شود. مشاوره‌های فردی به صورت هفتگی و مشاوره خانواده و گروه‌درمانی هر دو هفته یک‌بار انجام می‌گیرد.

مدیر این کارگاه تولیدی حمایتی تأکید می‌کند: در توانبخشی حرفه‌ای تلاش ما بر این است که در کنار آموزش یک مهارت، زمینه بازگشت افراد به جامعه و اشتغال در محیط‌های عادی را فراهم کنیم. در این فرآیند، کنترل علائم بیماری و ارائه درمان‌های لازم نیز هم‌زمان دنبال می‌شود.

وی با بیان اینکه در این مرکز هدایای تبلیغاتی، جلد بیمه‌نامه و سایر صنایع چاپ ساخته می‌شود، اظهار می‌کند: بازاریابی محصولات توسط تیم بازاریابی انجام می‌شود و مشتریان ما از سراسر کشور هستند. افراد حاضر در مرکز به صورت مستقیم درگیر بازاریابی نیستند.

زبردست با اشاره به وضعیت توانبخشی و جایگاه حرفه‌ای مجموعه خاطرنشان می‌کند: این مرکز از نظر توانبخشی در رده مراکز درجه یک بهزیستی قرار دارد و در حوزه بازار کار، به عنوان کارآفرین نمونه کشوری از سوی سازمان تأمین اجتماعی معرفی شده‌ایم کیفیت تولیدات ما در حدی است که توان رقابت در بازار آزاد را داریم.

وی می‌افزاید: تمام افرادی که در این مرکز فعالیت می‌کنند، از طریق سازمان بهزیستی استان حمایت می‌شوند و بخش دیگری از هزینه‌های آنان از محل فروش محصولات تأمین می‌شود. بیشتر این افراد متأهل و دارای فرزند یا نوه هستند و امرار معاش آنان از طریق همین فعالیت‌ها صورت می‌گیرد.

اقتصاد ژتونی، انگیزه‌ای برای حضور، دقت و رشد فردی

زبردست می‌گوید: به دلیل ماهیت توانبخشی حرفه‌ای، تلاش می‌کنیم افرادی که حضور مستمر دارند، دریافتی بیشتری داشته باشند. در این زمینه از روش اقتصاد ژتونی استفاده کرده‌ایم، کارت‌های اقتصادی برای افراد در نظر گرفته شده که روزانه مهر می‌خورد و براساس آن حقوق ماهانه پرداخت می‌شود. این طرح موجب تقویت رفتارهای مثبت و ایجاد رقابت سالم میان مددجویان شده است.

وی با اشاره به برنامه‌های فرهنگی و حمایتی می‌افزاید: هر ماه جشن‌ها و مناسبت‌هایی برگزار می‌کنیم تا روحیه افراد تقویت شود و این مرکز را نه‌تنها محل کار بلکه خانه دوم خود بدانند. تمامی خدمات ارائه‌شده در مرکز رایگان بوده و کمک‌های معیشتی و دارویی نیز برای آنها در نظر گرفته‌ایم.

مدیر مرکز با بیان اینکه ساعت کاری مرکز مطابق دستورالعمل سازمان بهزیستی از ساعت ۸ صبح تا ۱۳ است، یادآور می‌شود: مددجویان پس از سه ماه آموزش، وارد چرخه تولید می‌شوند. اکنون که مجموعه به دلیل شرایط آلودگی هوا نیمه‌تعطیل است، برخی از آموزش‌ها توسط مربیان به‌صورت مجازی ارائه می‌شود.

وی اظهار امیدواری می‌کند: با کاهش آلودگی هوا، فعالیت مراکز از سر گرفته شود تا بتوانیم خدمات توانبخشی خود را به‌صورت کامل به جامعه هدف ارائه دهیم. امیدوارم روزی از نظر معیشتی، شغلی و اجتماعی حقوق این عزیزان همانند سایر افراد جامعه تأمین شود.

زبردست می‌گوید: ازدواج مددجویان نیز با مشاوره ژنتیک و از طریق سازمان بهزیستی صورت می‌گیرد. خوشبختانه برخی از این افراد اکنون در کارخانه‌ها و کارگاه‌های دیگر به‌صورت رسمی و مطابق قانون کار مشغول‌ به‌ کار هستند.

آن روز فهمیدم که گاهی حتی در دل روزهای نیمه‌تعطیل و هوای آلوده، می‌توان پاک‌ترین نفس‌ها و روشن‌ترین نگاه‌ها را پیدا کرد، کافی است قدم در جایی بگذاری که امید، هر روز در آن از نو متولد می‌شود.

انتهای پیام