سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی در کارخانه‌های باتری، سیاست‌های حمایتی دولت‌ها و تبلیغات گسترده برندهای بزرگ، تصویری از آینده‌ای پاک و بدون آلایندگی ترسیم کرده بود. اما اکنون نشانه‌هایی آشکار شده که این مسیر به آن سادگی که پیش‌بینی می‌شد، ادامه نخواهد یافت. بازار جهانی خودروهای برقی با واقعیتی تازه روبه‌رو است: سرعت رشد تقاضا کمتر از آن چیزی است که تولیدکنندگان انتظار داشتند. این شکاف میان ظرفیت تولید و نیاز واقعی، نه‌تنها برنامه‌های صنعتی را تحت فشار قرار داده، بلکه سرمایه‌گذاران و سیاست‌گزاران را نیز به بازنگری واداشته است.

در چنین شرایطی، هر تصمیم راهبردی می‌تواند آینده یک برند یا حتی کل صنعت را تغییر دهد. این وضعیت، پرسش‌های مهمی را پیش روی فعالان بازار قرار داده است؛ از جمله این‌که آیا سرمایه‌گذاری‌های عظیم در تولید باتری به نقطه‌ای بحرانی رسیده‌اند؟ آیا سیاست‌های حمایتی دولت‌ها باید بازنگری شوند و مهم‌تر از همه، مسیر گذار به انرژی پاک چگونه می‌تواند با واقعیت‌های اقتصادی و صنعتی هماهنگ شود؟

ابعاد فاجعه باتری‌سازی

تا سال ۲۰۳۰، ظرفیت تولید سه برابر تقاضا خواهد شد و خودروسازان بزرگ پروژه‌های خود را متوقف کرده‌اند. صنعت جهانی خودرو که در سال‌های اخیر میلیاردها دلار برای ساخت کارخانه‌های باتری خودروهای برقی سرمایه‌گذاری کرده بود، اکنون با یک بحران جدی روبه‌رو شده است.

ظرفیت تولید باتری به‌مراتب سریع‌تر از تقاضای واقعی برای خودروهای برقی رشد کرده و این حباب ممکن است به‌زودی بترکد. یک تحلیل جدید از موسسه AlixPartners پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۰، ظرفیت تولید جهانی باتری خودروهای برقی حدود سه برابر بیشتر از تقاضای بازار خواهد بود. این عدم توازن، بسیاری از پروژه‌های بزرگ را در معرض خطر قرار داده و زنگ خطر را برای غول‌های خودروسازی به‌صدا درآورده است.

نشانه‌های این بحران از هم‌اکنون نمایان شده است. فورد که یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ در این حوزه بود، اعلام کرده که ظرفیت تولید باتری برنامه‌ریزی‌شده خود را ۳۵ درصد کاهش می‌دهد. این شرکت همچنین به‌دلیل کاهش تقاضا، تولید پیکاپ F۱۵۰ لایتنینگ را تا اطلاع ثانوی متوقف کرده است.

شرایط برای جنرال‌موتورز نیز چندان متفاوت نیست. این شرکت تایید کرده که به‌دلیل کاهش سرعت پذیرش خودروهای برقی در کوتاه‌مدت، مجبور به اخراج یک‌هزار و ۵۵۰ کارگر در کارخانه‌های باتری مشترک خود با شرکت ال‌جی در اوهایو و تنسی شده است.

پاناسونیک، یکی از تامین‌کنندگان اصلی باتری برای تسلا نیز با چالش‌های مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این شرکت کارخانه جدیدی در کانزاس افتتاح کرده؛ اما به دلیل افت تقاضا برای محصولات تسلا، هنوز تاریخ دقیقی برای رسیدن به تولید در ظرفیت کامل اعلام نکرده است. در مواردی حتی شاهد لغو کامل پروژه‌ها بوده‌ایم؛ مانند شرکت T۱ Energy که برنامه ساخت کارخانه باتری در جورجیا را به‌کلی کنار گذاشت.

کاهش سرعت رشد فروش خودروهای برقی در کنار تغییرات احتمالی در سیاست‌های حمایتی دولت‌ها مانند حذف اعتبار مالیاتی ۷ هزار و ۵۰۰ دلاری در آمریکا، باعث شده خودروسازان بار دیگر به تولید خودروهای با موتور درون‌سوز روی بیاورند. این وضعیت، آینده سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را که برای گذار به عصر خودروهای برقی انجام شده بود، در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

احتمال کنترل شرایط

بحران مازاد تولید باتری خودروهای برقی در جهان، سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی را با خطر نابودی مواجه کرده و آینده صنعت‌خودرو را وارد مرحله‌ای تازه از بازنگری استراتژیک کرده است. صنعت جهانی خودروهای برقی که طی سال‌های اخیر به‌عنوان نماد گذار به انرژی پاک معرفی می‌شد، اکنون با یکی از جدی‌ترین چالش‌های خود روبه‌رو است: مازاد تولید باتری نسبت به تقاضا. گزارش موسسهAlixPartners نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰ ظرفیت تولید جهانی باتری خودروهای برقی حدود سه برابر بیشتر از تقاضای واقعی بازار خواهد بود.

این عدم‌توازن، بسیاری از پروژه‌های بزرگ را در معرض خطر قرار داده و زنگ هشدار را برای غول‌های خودروسازی به‌صدا درآورده است. شرکت‌های بزرگی مانند فورد و جنرال‌موتورز ناچار شده‌اند برنامه‌های توسعه باتری خود را کاهش دهند.

فورد اعلام کرده ظرفیت تولید باتری برنامه‌ریزی‌شده خود را ۳۵ درصد کاهش می‌دهد و حتی تولید پیکاپ برقی F-۱۵۰ Lightning را متوقف کرده است. جنرال‌موتورز نیز به‌دلیل کاهش سرعت پذیرش خودروهای برقی، مجبور به‌اخراج بیش از یک‌هزار و ۵۵۰ کارگر در کارخانه‌های مشترک باتری با ال‌جی شد. این اقدامات نشان می‌دهد که خوش‌بینی‌های اولیه نسبت به‌رشد سریع بازار خودروهای برقی، جای خود را به‌واقع‌گرایی محتاطانه داده است. از سوی دیگر، پاناسونیک به‌عنوان تامین‌کننده اصلی باتری برای تسلا، با چالش مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

کارخانه جدید این شرکت در کانزاس هنوز نتوانسته به ظرفیت کامل برسد؛ زیرا تقاضا برای محصولات تسلا کاهش یافته است. حتی برخی پروژه‌ها مانند کارخانه T۱ Energy در جورجیا به‌طور کامل لغو شده‌اند. این نشانه‌ها حاکی از آن است که سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی که برای گذار به‌عصر خودروهای برقی انجام شده، اکنون در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. از منظر اقتصادی، این بحران می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد.

میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری در ساخت کارخانه‌های باتری، درصورت عدم تحقق تقاضای پیش‌بینی‌شده، به‌دارایی‌های بلااستفاده تبدیل خواهد شد. این وضعیت نه‌تنها سودآوری شرکت‌ها را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند موجی از تعدیل نیرو و کاهش سرمایه‌گذاری‌های جدید را به‌همراه داشته باشد.

از منظر سیاسی، تغییر احتمالی در سیاست‌های حمایتی دولت‌ها نیز بر شدت بحران افزوده است. حذف اعتبار مالیاتی ۷ هزار و ۵۰۰ دلاری در آمریکا برای خرید خودروهای برقی، نمونه‌ای از این تغییرات است که تقاضا را کاهش داده و خودروسازان را به‌بازنگری در استراتژی‌های خود واداشته است.

از منظر صنعتی، بحران مازاد تولید باتری نشان می‌دهد که زنجیره تامین خودروهای برقی هنوز به بلوغ کامل نرسیده است. سرعت سرمایه‌گذاری در تولید باتری بسیار بیشتر از رشد واقعی تقاضا بوده و این عدم‌هماهنگی می‌تواند آینده صنعت را با چالش‌های جدی مواجه کند.

در کوتاه‌مدت، احتمال بازگشت برخی خودروسازان به تولید مدل‌های درون‌سوز یا هیبریدی وجود دارد تا بتوانند ریسک بازار را مدیریت کنند.

درنهایت باید گفت ترکیدن حباب تولید باتری، نماد ورود صنعت خودرو برقی به مرحله‌ای تازه از واقع‌گرایی است. این تحول نشان می‌دهد که گذار به انرژی پاک، برخلاف پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه، مسیری پرچالش و زمان‌بر خواهد بود. اگرچه بحران کنونی تهدیدی جدی برای سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده است، اما می‌تواند به بازتعریف استراتژی‌های پایدارتر و هماهنگ‌تر میان تولید و تقاضا منجر شود؛ مسیری که آینده صنعت‌خودرو جهانی را شکل خواهد داد.