اکبر کرامتی دوشنبه ۱۰ آذر در مراسم بزرگداشت روز جهانی خاک در زنجان، با اشاره به اهمیت این روز جهانی، اظهار کرد: روز جهانی خاک صرفاً یک روز نمادین برای دور هم جمع شدن نیست، بلکه فرصتی است برای انتقال اهمیت خاک به جامعه، زیرا خاک بستر تولید، امنیت غذایی، سلامت انسان و حتی تعدیل‌کننده تغییرات اقلیمی و جذب دی‌اکسیدکربن است و می‌تواند در بهبود کیفیت هوای شهرها نقش مؤثری ایفا کند.

وی با بیان اینکه خاک یک موجود زنده است، افزود: ما باید با خاک مانند یک موجود زنده رفتار کنیم، اما در حال حاضر تهدیدهای متعددی آن را نشانه گرفته است. تغییرات اقلیمی شدید، کاهش بارندگی مؤثر در بیش از هفت ماه گذشته و خشکسالی‌های بی‌سابقه در ۵۰ سال اخیر موجب آسیب‌دیدگی خاک، کاهش حاصلخیزی و افزایش تجزیه مواد آلی شده است.

کرامتی تغییر کاربری‌های غیرمجاز را یکی از مهم‌ترین تهدیدهای خاک دانست و ادامه داد: خاکی که طی سال‌ها و قرن‌ها شکل گرفته است، به راحتی از چرخه تولید خارج می‌شود و این موضوع آسیب‌های جدی به تولید، خودکفایی، اشتغال و سلامت جامعه وارد می‌کند، در حالی که هنگام مقابله با این تغییر کاربری‌ها، فشارهای زیادی نیز به دستگاه‌های مسئول وارد می‌شود.

وی اضافه کرد: استفاده نادرست از ماشین‌آلات، ترددهای نامناسب و عدم تناسب روش‌های مکانیزاسیون با نوع و ساختمان خاک، موجب تخریب ساختار آن و کاهش نفوذپذیری می‌شود. همچنین آلودگی خاک یکی دیگر از عواملی است که مانع بهره‌برداری صحیح از این سرمایه ارزشمند شده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به سیاست‌های جدید وزارت جهاد کشاورزی، ابزار کرد: رویکرد امروز عبور از کشاورزی سنتی و حتی مکانیزه به سمت کشاورزی حفاظتی است؛ کشاورزی مبتنی بر حداقل خاک‌ورزی و کشت مستقیم که از طریق آن می‌توان سلامت خاک را حفظ و پایداری تولید را تضمین کرد.

وی یکی از اقدامات مهم در این حوزه را انجام آزمون خاک دانست و افزود: ارائه برنامه تغذیه‌ای بر اساس نیاز واقعی خاک، تهیه نقشه‌های مدیریت‌پذیر و حرکت به سمت یکپارچه‌سازی اراضی، از اعم برنامه‌های جدی برای حفظ و احیای خاک است که استان زنجان در این زمینه موفق به کسب رتبه‌های برتر کشوری در سال‌های اخیر شده است.

کرامتی خاطرنشان کرد: اگر خواهان استقلال، خودکفایی، امنیت غذایی و جامعه‌ای سالم هستیم، باید تمرکز ویژه‌ای بر حفاظت از خاک داشته باشیم و روز جهانی خاک را نه فقط یک یادآوری بلکه یک مسئولیت سنگین بدانیم و همه به عنوان سفیران حفاظت از خاک عمل کنیم.

در ادامه مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان گفت: وضعیت خاک در شرایط فعلی نگران‌کننده است و اگر نگاه عمیق‌ و بلندمدتی به آن داشته باشیم، چه‌بسا وضعیت آن از حوزه آب نیز بغرنج‌تر باشد.

سیدرضا موسوی با بیان اینکه ایران کشوری پهناور با حدود ۶۵ میلیون هکتار مساحت است، اظهار کرد: از این میزان تنها حدود ۱۸ تا ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی مستعد کشاورزی داریم که از میان آن‌ها نیز فقط یک تا دو میلیون هکتار جزو اراضی مرغوب به‌شمار می‌روند، موضوعی که اهمیت حفاظت از خاک را برای تأمین امنیت غذایی دوچندان می‌کند.

وی با اشاره به پدیده‌های نگران‌کننده‌ای همچون ریزگردها و فرسایش خاک، افزود: در حال حاضر خاک‌های کشور در معرض فرسایش شدید قرار دارند و اصلاح آن‌ها بسیار دشوار است. بر اساس آمارها، میزان رسوب‌گذاری در سدهای کشور حدود پنج برابر میانگین جهانی است که این خود نشان‌دهنده از دست رفتن سریع منابع خاک و کاهش ظرفیت ذخیره سدها است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان ادامه داد: پدیده فرونشست زمین که آن را می‌توان به منزله مرگ سرزمین دانست، نتیجه سال‌ها بی‌توجهی به منابع آب است که آثار آن امروز در خاک نمایان شده و اصلاح آن ممکن است صدها سال زمان ببرد. متأسفانه برخی از این پدیده‌ها در سطح استان نیز مشاهده می‌شود و همه این مسائل به ضرورت توجه ویژه به خاک بازمی‌گردد.

موسوی با تأکید بر اهمیت کیفیت خاک، تصریح کرد: کیفیت خاک از جنبه‌های مختلف بر کیفیت محصولات کشاورزی سلامت انسان و کیفیت زندگی تأثیرگذار است. برخلاف آلودگی هوا که ممکن است در کوتاه‌مدت برطرف شود، آلودگی خاک پدیده‌ای پیچیده و ماندگار است و در بسیاری موارد امکان اصلاح آن وجود ندارد یا نیازمند هزینه‌های بسیار سنگین است؛ از همین رو پیشگیری از آلودگی خاک باید در اولویت قرار گیرد.

وی با اشاره به خلأهای قانونی در گذشته، بیان کرد: خوشبختانه پس از روندی طولانی، قانون حفاظت از خاک در سال ۱۳۹۸ تصویب شد و در این قانون همکاری و هماهنگی بین‌بخشی میان دستگاه‌های مختلف تعریف شده است. سازمان حفاظت محیط زیست نیز وظایف و مسئولیت‌های مشخصی در این زمینه دارد که در استان زنجان با جدیت در حال پیگیری است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان افزود: پایش و شناسایی خاک‌های آلوده، شناسایی واحدهای آلاینده و اتخاذ تمهیدات لازم برای جلوگیری از گسترش آلودگی‌ها از جمله اقدامات در دست انجام است. سال گذشته سه مورد آلودگی خاک در سطح استان شناسایی و پیگیری شد. همچنین واحدهای صنعتی بزرگ ملزم به خوداظهاری آلودگی شده‌اند که در این راستا بیش از ۳۰ مورد خوداظهاری در استان ثبت شده و با واحدهای متخلف نیز برخورد قانونی صورت می‌گیرد.

موسوی با اشاره به ظرفیت معدنی استان، تصریح کرد: با توجه به وجود معادن و صنایع وابسته در استان، پایش مستمر فعالیت این واحدها بسیار ضروری است تا آسیبی به استانداردهای خاک وارد نشود. در برخی مناطق، به‌ویژه در اطراف بعضی واحدهای صنعتی و شهرک‌های صنعتی، آلودگی‌هایی مشاهده شده که در این مناطق از کشت، برداشت و چرای دام جلوگیری شده است تا آلودگی‌ها به سایر نقاط سرایت نکند.

وی تاکید کرد: این نشست‌ها و برنامه‌ها منجر به شناخته شدن جایگاه واقعی خاک در سطح استان و کشور شود و همان‌گونه که امروز دغدغه آب و هوا در جامعه مطرح است، موضوع خاک نیز به یکی از اولویت‌های اصلی مردم و مسئولان تبدیل شود.

انتهای پیام