دکتر عفت‌السادات میرمعینی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به موضوع مقاومت ضد میکروبی، اظهار کرد: مقاومت ضد میکروبی (Antimicrobial Resistance, AMR) به‌عنوان یکی از جدی‌ترین تهدیدات معاصر علیه سلامت عمومی، امنیت درمانی و توسعه پایدار نظام‌های سلامت شناخته می‌شود و این پدیده زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها توانایی مقابله با اثر داروهای ضد میکروبی راکسب می‌کنند و به دنبال آن، درمان‌های مرسوم کارایی خود را از دست می‌دهند.

وی ادامه داد: پیامدهای این فرآیند شامل شکست درمانی، طولانی‌شدن دوره بیماری، افزایش بار مالی نظام سلامت، گسترش عفونت‌های پیچیده و افزایش مرگ‌ومیر است.

معاون غذا و دارو دانشگاه افزود: بر اساس برآوردهای سازمان جهانی بهداشت، AMR در سال ۲۰۱۹ به طور مستقیم مسئول ۱٫۲۷ میلیون مرگ بوده است و در مجموع ۴٫۹۵ میلیون مرگ ارتباط قطعی یا محتمل با مقاومت ضد میکروبی داشته است،این آمار AMR را در سطح چالش‌های کلان سلامت جهانی قرار می‌دهد و ضرورت اقدام فوری را گوشزد می‌کند.

دکتر میرمعینی با بیان اینکه باکتری‌ها از سازوکارهای مختلفی برای مقابله با داروها استفاده می‌کنند گفت: از جمله این سازو کار ها تولید آنزیم‌های غیرفعال‌کننده آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل ESBLها و کارباپنم‌ازها)، تغییر ساختار جایگاه هدف دارو، افزایش فعالیت پمپ‌های افلوکس است

وی ادامه داد: افزایش فعالیت پمپ‌های افلوکس دارو را از سلول بیرون می‌رانند، وکاهش نفوذپذیری غشاء،علاوه بر این، انتقال افقی ژن‌ها از طریق پلاسمیدها و ترانسپوزون‌ها باعث می شود مقاومت با سرعت بالایی بین باکتری‌های مختلف گسترش یابد،درمیان پاتوژن‌های مقاوم، برخی میکروارگانیسم‌ها مانند Acinetobacter baumannii، Pseudomonas aeruginosa واعضای خانواده Enterobacteriaceae که تولیدکننده ESBL یا کارباپنم‌مقاوم (CRE) هستند، تهدیدهای اصلی برای بیماران بستری، بیماران ICU، مبتلایان به زخم‌های مزمن و افراد دارای نقص ایمنی محسوب شود. داده‌های UpToDate نشان می‌دهد این عفونت‌ها اغلب به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند و با افزایش طول بستری، هزینه‌های درمانی و احتمال مرگ همراه‌اند.

دکتر میر معنی گفت: گزارش سال ۲۰۲۲ سامانه جهانی پایش مقاومت و مصرف ضد میکروبی (GLASS) نشان می‌دهد که در میان ۷۶ کشور شرکت‌کننده، میانگین مقاومت Escherichia coli نسبت به سفالوسپورین‌های نسل سوم ۴۲ درصد و مقاومت Staphylococcus aureus نسبت به متی‌سیلین حدود ۳۵ درصد بوده است.

معاون غذا و دارو افزود: این الگوها در عفونت‌های دستگاه ادراری، که از شایع‌ترین علل مراجعه سرپایی و تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها هستند، اهمیت مضاعفی دارد؛ به‌طوری که حدود یک مورد از هر پنج عفونت ادراری ناشی از E. coli در سال ۲۰۲۰ کاهش حساسیت به داروهای استاندارد مانند آمپی‌سیلین، کوتریموکسازول و فلوروکینولون‌ها را نشان داده است.

وی به میزان هشدار جدی به نظام سلامت اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی‌های سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۵ میزان مقاومت نسبت به داروهای خط آخر دو برابر سطح سال ۲۰۰۵ خواهد شد، موضوعی که هشداری جدی برای نظام‌های سلامت است.

دکتر میر معینی افزود: ریشه‌های گسترش AMR چندعاملی است و شامل مصرف بی‌رویه و نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها در انسان، استفاده گسترده از آنها در دام و کشاورزی، کیفیت نامطلوب برخی فرآورده‌های دارویی، نبود برنامه‌های مؤثر کنترل عفونت، دسترسی ناکافی به تشخیص‌های دقیق و سریع، و آلودگی محیطی ناشی از پساب‌های صنعتی و دارویی است.

معاون غذا و دارو خاطرنشان کرد: این عوامل از طریق ایجاد فشار انتخابی موجب بقای سویه‌های مقاوم و انتقال ژن‌های مقاومت می‌شوند ودر مجموع، مقاومت آنتی‌بیوتیکی یک تهدید روبه‌رشد است که می‌تواند درمان بسیاری از بیماری‌های عفونی را با چالش جدی روبه‌رو کند و کنترل آن نیازمند همکاری همه‌جانبه پزشکان، محققان، صنایع دارویی و سیاست‌گذاران است؛ همان‌طور که WHO و CDC به‌طور مکرر بر آن تأکید کرده‌اند.

انتهای پیام