خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: آیه ۱۴۶ از سوره مبارکه آل عمران «وَکَأَیِّنْ مِنْ نَبِیٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَکَانُوا ۗ وَاللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرِینَ» زمانی بر نبی مکرم اسلام (ص) نازل شد که امیرالمومنین (ع) با جراحت‌های فراوان از جنگ احد بازگشته بودند. پیامبر وقتی به عیادت ایشان آمدند و امام (ع) را به آن وضع با جراحات فراوان مشاهده کردند، فرمودند که یا علی هر کسی که در راه خدا صدمات و لطماتی را متحمل شود، اجر و پاداش او با خداوند خواهد بود و امام علی (ع) در پاسخ تأکید کردند که یا رسول‌اللّه دشمن هر قدر هم که افرادی را مهیا کند و به نبرد با ما بپردازد باز هم با او مقابله خواهیم کرد و از جنگ با آنان روی‌گردان نخواهیم بود، در اینجا بود که آیه شریفه نازل شد.

این آیه و آیه بعدی به اذعان کارشناسان نزدیک‌ترین و عینی‌ترین معنا و مفهوم را به رسالت و فلسفه ایجاد شجره طیبه بسیج دارد و نگاهی به این آموزه‌ها و مضامین نورانی نشان می‌دهد که بسیج را حقیقتاً باید مصداق عملی و امروزین از تعبیر «رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ» بدانیم چرا که بسیجیان را در همه میدان‌ها و عرصه‌های خدمت همواره مزین به صفات والایی همچون انگیزه‌مندی و روحیه قوی، صبر و بردباری و استقامت و یاری حق دیده‌ایم که در این آیه مورد تأکید قرار می‌گیرد.

ویژگی اول: انگیزه بالا و روحیه قوی

نبرد با دشمن درواقع میدان جنگیدن، کشتن و کشته شدن است و هرچقدر این جنگ با جبهه دشمن طولانی‌تر شود طبیعتاً پیامدهای منفی فراوانی را برای کل جامعه اما خاصه در ساحت روحی و روانی برای رزمندگان به دنبال دارد. رزمندگان در زمان جنگ از یک سو باید رنج دوری از خانواده و فرزندان و بی‌سرپرست ماندن آنها یا فقر و ویرانی ناشی از جنگ را تحمل کنند و از دیگرسو، جنگ و نبرد مداوم باعث بروز آثار ضعف و سستی در جنگاوران می‌شود. خدا در این آیه رزمندگان مجاهدی را تحسین می‌کند که در راه کسب رضای الهی و یاری رسول خدا مجاهدانه و مخلصانه در میدان‌های طاقت فرسای جنگ حضور یافتند و استقامت ورزیدند و با وجود تحمل آلام و رنج‌های فراوان لحظه‌ای ضعف از خود نشان ندادند.

این مجاهدان مخلص حتی با وجود طولانی شدن جنگ و دیدن مصیبت‌های گوناگون در میدان جنگ و تحمل جراحات جسمی و روحی نه در عشق و اراده محکمشان ضعفی نشان دادند و نه در برابر دشمن تسلیم شدند لذا خدا در این آیه درباره آنان می‌فرماید: «برابر آسیب‌هایی که در راه خدا به آنان رسید، سستی نکردند و ناتوان نشدند و [در برابر دشمن] سر تسلیم و فروتنی فرود نیاوردند».

مصداق عینی و ملموس این توصیف قرآنی از مجاهدان و این روحیه والا را در دوران هشت سال دفاع مقدس در رزمندگان و بسیجیان به چشم دیدیم، آنان حقیقتاً دلیرمردان مخلص و جان بر کفی بودند که با خدا معامله داشتند، تا واپسین نفس از مکتب اسلام و میهن اسلامی دفاع کردند و تمام هستی خود را در راه پیمانشان با خداوند متعال بخشیدند.

ویژگی دوم: صبر و شکیبایی در مسیر حق

ویژگی مهم دیگری که در این آیه شریفه در مجاهدان راه خدا ستوده می‌شود، صبر و بردباری است و دلیرمردانی که در این آیه مورد ستایش خداوند قرار می‌گیرند مجاهدان خستگی ناپذیری هستند که با مقاومت و استقامت والای خود محبوب درگاه الهی می‌شوند تا جایی که آیه می‌فرماید: «و خداوند چنین صبرکنندگانی را دوست می‌دارد». مجاهدان راه حق، رزمندگان و بسیجیان عرصه نبرد با دشمن چه در دوران دفاع مقدس و چه امروز، در جنگ وسیع و همه‌جانبه ترکیبی از چنین محبوبیتی نزد پروردگار برخوردارند و همین جمله عاشقانه الهی برای پاداش آنها کافی است که خداوند آنها را دوست می‌دارد و چه پاداشی بالاتر از محبوبیت نزد خداوند می‌توان تصور کرد.

بسیجیان خوب دریافتند که بصیرت و آگاهی بر وظیفه و مقاومت و پایداری بر امر حق مهم است و خداوند چنین مجاهدان مقاوم و صابر را بشارت داده است. مشکلات و موانع نه تنها باعث سستی و دلسردی بسیجیان نمی‌شود بلکه آنان از دل مشکلات، فرصت می‌سازند و حرکت جدیدی را آغاز می‌کنند زیرا لحظه‌ای ایستایی ندارند. شکیبایی و بردباری خصلت نیکوی مجاهدان مخلص راه حق است که از درون شروع و بتدریج در رفتار ظاهری آشکار می‌شود و قوت گیرد و باید گفت که بردباری در راه خدا برای کسانی که خدا را دوست می‌دارند، آسان است.

ویژگی سوم: طلب آمرزش و مغفرت

بر طبق آیات ۱۴۶ و ۱۴۷ از سوره آل عمران، مجاهدان راستین در اوج رنج و آلام جنگ با دشمن نیز جز طلب آمرزش، استغفار و طلب استقامت و یاری از پروردگار سخنی بر زبان نمی‌آورند: «و سخن آنان [در گرماگرم و سختی جنگ] جز این نبود که گفتند: پروردگارا! گناهان ما و زیاده‌روی در کارمان را بر ما ببخش و قدم‌هایمان را استوار بدار و ما را بر گروه کافران یاری ده». این مجاهدان الهی با مزین شدن به روحیه ایمان و اخلاص، نه تنها خود و عمل خود را نمی‌بینند بلکه همواره به درگاه الهی برای گناهان و کوتاهی‌های خود در انجام وظایف استغفار می‌کنند. جلوه‌های زیبای این روحیه خضوع و خشوع و معنویت را در رزمندگان و بسیجیان دوران هشت سال دفاع مقدس می‌دیدیم که در دل خون و آتش لحظه‌ای از یاد خدا غافل نمی‌شدند و بسیارِ خود را کم می‌دیدند. وصف حال رزمندگان در وقت نماز یا در برنامه‌های تلاوت قرآن و دعا و مناجات و راز و نیازهای شبانه با معبود را همه ما شنیده‌ایم و خوانده‌ایم و به حال بسیجیان مخلص راه حق غبطه خورده‌ایم.

بر طبق آین شریفه، یاران انبیای الهی از جمله رسول خاتم (ص) مردانی دانشمند، با ایمان، با استقامت و مجاهد بودند پس سزاوار است یاوران رهبران دینی نیز این‌گونه باشند همچنان که سربازان امام خمینی (ره) و بسیجیان مجاهد که لشکر مخلص خدا هستند در دوران دفاع مقدس تا امروز، این‌گونه هستند.

فرازهایی از شرح رهبر انقلاب بر آیه ۱۴۶ سوره مبارکه عمران

نقل فرازهایی از شرح مقام معظم رهبری بر آیه ۱۴۶ سوره مبارکه عمران پایان‌بخش این مطلب است که ایشان در بخشی از شرحشان ذیل آیه بر مبارزه سیاسی پیامبران با دشمنان، در زمان قبل از اسلام اشاره داشته و می‌فرمایند:

«وظیفه اصلی همه انبیا و ائمه و اولیا این بوده است که مردم را به همین وظایف [وظایف یک معتقد به جهان بینی اسلامی] آشنا کنند؛ چه در دورانی که می‌توانستند قدرت را کسب کنند - بگویند بروید مجاهدت کنید و قدرت را به دست آورید و این گونه اداره کنید - چه آن وقتی که نمی‌شد قدرت را به دست بیاورند. همه هم تلاش و مبارزه کرده‌اند؛ «و کأیّن من نبیّ قاتل معه ربّیون کثیر». جنگ و مبارزه سیاسی و معارضه با دشمنان، چیزی نیست که اول بار در اسلام آمده باشد؛ نه. در زمان پیغمبران گذشته - انبیای بزرگ الهی، از زمان ابراهیم به این طرف - هم بوده است. شاید قبل از ابراهیم هم بوده که من اطلاعی ندارم. بنابراین، این وظایف، وظایفی است که انبیا ما را به آن سمت می‌کشانند».