حسین ضرغامی، دکترای جمعیت‌شناسی، در گفت‌وگو با ایسنا درباره مفهوم «تجرد قطعی» توضیح داد: تجرد قطعی یک مفهوم آماری و اجتماعی است و در سطح جمعیت معنا پیدا می‌کند، نه در سطح فردی. بر اساس تعریف مرسوم، درصد افرادی که تا حدود ۴۵ سالگی هرگز ازدواج نکرده‌اند، در شاخص تجرد قطعی قرار می‌گیرند.

او با اشاره به اینکه این سن پیش‌تر ۵۰ سال در نظر گرفته می‌شد گفت: به دلیل پایان باروری زنان و بی‌اثر بودن ازدواج در سنین بالاتر بر ساختار جمعیت، امروز سن ۴۵ سالگی معیار دقیق‌تری برای سنجش تجرد قطعی به شمار می‌رود.

ضرغامی افزایش تجرد قطعی در سال‌های اخیر را تأیید کرد و افزود: آمارها نشان می‌دهد هم در میان زنان و هم مردان سهم تجرد قطعی بالا رفته، اما در زنان—به‌ویژه زنان روستایی—این رشد چشمگیرتر بوده است. به گفته او، مهاجرت جوانان از روستاها و کاهش تعداد گزینه‌های ازدواج برای زنان از عوامل مهم این اختلاف است.

این جمعیت‌شناس مجموعه‌ای از دلایل اقتصادی، فرهنگی و ساختاری را در افزایش تجرد قطعی مؤثر دانست و گفت: افزایش استقلال اقتصادی زنان، تغییر سبک زندگی و کمرنگ شدن تابوی تجرد در سال‌های اخیر باعث شده بخشی از زنان و مردان ازدواج را به تعویق بیندازند. با رسیدن به سنین بالاتر، این تأخیر شانس ازدواج را کاهش می‌دهد.

او مهم‌ترین علت افزایش تجرد قطعی در دهه‌های اخیر را تغییرات ساختاری جمعیت پس از کاهش شدید باروری در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ دانست و توضیح داد: به‌واسطه کاهش ناگهانی موالید، الگوی سنی ازدواج به هم خورد. چون معمولاً زنان با فاصله سنی حدود پنج سال از همسر خود ازدواج می‌کنند، کاهش تعداد مردان هم‌سن مناسب باعث شد بخشی از زنان عملاً وارد دوره تجرد قطعی شوند؛ نه به‌دلیل انتخاب شخصی، بلکه به دلیل محدودیت در بازار ازدواج.

ضرغامی در بخش دیگری از سخنانش گفت: داده‌ها نشان می‌دهد از سنین ۳۰ تا ۳۵ سالگی به بعد، شانس ازدواج برای زنان به شدت کاهش می‌یابد و همین مسئله در بلندمدت سهم تجرد قطعی را بالا برده است. این روند از اواخر دهه ۸۰ آشکار شد و در دهه ۹۰ به اوج رسید.

او همچنین استقلال اقتصادی و تغییر نقش‌های جنسیتی را از عوامل تشدیدکننده دانست و افزود: بخشی از زنان امروز آگاهانه تجرد را انتخاب می‌کنند؛ زیرا فشارهای اقتصادی و فرهنگی بر ازدواج کمتر شده و امکان زندگی مستقل برایشان فراهم‌تر است.

ضرغامی در پایان پیش‌بینی کرد: با تغییر تدریجی ساختار جمعیت، احتمال دارد روند تجرد قطعی در سال‌های آینده کاهش پیدا کند؛ هرچند در حال حاضر همچنان با افزایش این شاخص مواجه هستیم.

انتهای پیام