خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: در تاریخ خلقت، نام حضرت فاطمه زهرا (س) چون ستاره‌ای بی افول بر جبین انسانیت می‌درخشد. او تجسم ایمان و عقل، و پیونددهنده‌ی عبادت و عمل اجتماعی است؛ بانویی که مرز میان خلوت عارفانه و میدان مسئولیت اجتماعی را در هم شکست و معیار نوینی برای حضور زن در جهان رقم زد. شهادت بانویی که پاره‌تن پیامبر بود، نه تنها واقعه‌ای تاریخی بلکه آغاز تداوم حقیقتی الهی است؛ حقیقتی که هر سال در ایام فاطمیه، جان‌ها را به تأمل در معنای عشق، ولایت و معرفت فرامی‌خواند. فاطمه (س) با تمام وجوه وجودی خود درس داد که ایمان راستین بدون عمل و دفاع از حق ناقص است.

در دنیای امروز، زنان به‌دنبال الگوهایی برای توازن میان مسئولیت خانوادگی و اجتماعی‌اند و فاطمه (س) به‌حق کامل‌ترین پاسخ به این جست‌وجوست. او در جایگاه دختر، مادر، همسر و شهروند مؤمن، هرگز از علم، عقل یا عاطفه‌اش جدا نبود؛ هر بُعد در دیگری جاری بود و همین امتزاج، از او شخصیتی جهانی ساخت.

حضرت زهرا (س) نه تنها خطبه‌خوان، که اندیشمند بود؛ نه تنها مجاهد، که آموزگار. رفتار او چون شبکه‌ای از معنا، میان خانه، مسجد، میدان سیاست، و بستر جهاد پیوند برقرار کرد. از همین پیوستگی است که فاطمیه امروز، نه فقط فصل گریه بلکه فصل تفسیر دوباره عقل و ایمان زنانه است.

اگر پیامبر (ص) فاطمه را پاره‌تن خود خواند، این تعبیر بیانی شاعرانه نبود؛ بلکه واقعیتی فلسفی و الهی بود. فاطمه (س) امتداد نور نبوت است، و شناخت مقامش یعنی درک فلسفه‌ی حضور انسان در عالم. شهادت او، پایان زندگی نیست؛ آغاز فهمی جدید از جاودانگی انسان در مسیر حق است.

حضرت زهرا (س)، الگویی کامل برای زنان و بشریت در همه عرصه‌ها

حجت‌الاسلام مرتضی همتی‌فر، معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر جایگاه ویژه حضرت زهرا (س) اظهار کرد: حضرت زهرا (س) نمونه زن کامل در ابعاد علمی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امدادی بوده و برای همه انسان‌ها، به‌ویژه بانوان، الگوی جاودانه‌اند.

معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی بیان کرد: امام زمان (عج) حضرت زهرا (س) را اسوه حسنه معرفی می‌فرمایند؛ این نشان می‌دهد که ایشان دارای جامعیت همه صفات کمالی بوده‌اند و الگو برای امام عصر می‌توانند الگو برای کل بشریت باشند.

وی با اشاره به فعالیت‌های متنوع حضرت زهرا (س) بیان کرد: در حوزه علمی و آموزشی، کلاس‌های متعدد برای بانوان مدینه برگزار می‌کردند و در زمینه اعتقادی، مهارتی، آموزش قرآن و عقاید تلاش می‌نمودند. همچنین در تربیت فرزندان خود معیارهای ناب اسلامی را پیاده کردند.

همتی‌فر افزود: حضرت، پرچمدار عفاف و حیا بودند و در دفاع از ولایت و دین پدر بزرگوارشان، در اجتماع حضور یافتند و خطبه‌هایی ایراد کردند که مقام معظم رهبری یکی از آنها را «فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین خطبه‌های تاریخ» دانسته‌اند. این فعالیت سیاسی، بیشه‌ای از فعالیت اجتماعی ایشان بود، که شامل همراهی و حمایت از امیرالمؤمنین (ع) نیز بود.

معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: در عرصه اقتصادی، حضرت مدیریت باغ فدک را بر عهده داشتند و در امور اجتماعی به نیازمندان و محرومین رسیدگی می‌کردند، تجسم آیاتی چون «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً» بودند. همچنین در جنگ‌های پیامبر اکرم (ص) به عنوان امدادگر حضور یافتند و به مجروحان رسیدگی می‌کردند.

وی تصریح کرد: این ابعاد گوناگون شخصیت حضرت زهرا (س) نشان می‌دهد که بانوان امروز می‌توانند با الگوگیری از ایشان، نقش مؤثری در عرصه‌های علمی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امدادی ایفا کنند.

فاطمه زهرا الگوی جهاد و روشنگری در دوران اوج خفقان و فشار است

حجت‌الاسلام عبدالحمید صادقی، نویسنده و پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب در گفتگو با خبرنگار مهر بر جایگاه آسمانی این بانوی مکرم تأکید کرد و عملیات روشنگری ایشان پس از واقعه سقیفه را حلقه اتصال هدف خلقت با رسالت ائمه (ع) دانست.

نویسنده و پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب در تبیین جایگاه حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) گفت: سخن پیامبر، رفتار پیامبر و آیات قرآن، همگی گواه بر عظمت بسیار والای این بانوی مکرم است. طبق روایات، در حدیث قدسی آمده است که خداوند خطاب به پیامبر اکرم فرمود: «اگر تو نبودی، عالم را نمی‌آفریدم» و خطاب به ایشان بیان کرد: «اگر علی (علیه‌السلام) نبود، تو را نمی‌آفریدم» و نیز فرمود: «اگر فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) نبود، شما دو بزرگوار را نمی‌آفریدم.»

وی با تأکید بر اینکه معنای این حدیث برتری رتبه حضرت زهرا بر پیامبر و حضرت علی نیست و نیازمند به توضیح مفصل است افزود: صدیقه طاهره یکی از عوامل اصلی آفرینش عالم هستند؛ مفهومی که درک کامل آن در دنیا میسر نیست و کشف حقیقتش در قیامت حاصل خواهد شد.

صادقی با اشاره به آیات قرآن نظیر آیه تطهیر، سوره انسان، و سوره کوثر که در شأن این خاندان نازل شده است، توضیح داد: احادیث متعدد پیامبر اکرم نیز عصمت و مقام والای ایشان را نشان می‌دهد؛ از جمله این فرمایش که «هر کس فاطمه را بیازارد، خدا را آزرده است»، «فاطمه پاره تن من است» و «پدرش فدای او شود».

نویسنده و پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب در ادامه به کلمات اهل‌بیت اشاره کرد و گفت: امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و امام حسن عسکری (علیه‌السلام) فرموده‌اند: «ما حجت خدا بر خلق هستیم و فاطمه زهرا حجت خدا بر ماست»؛ عبارتی که جایگاه بی‌بدیل حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را در سلسله حجج الهی بیان می‌کند.

وی با طرح این پرسش که «روایات، آیات و رفتار معصومان درباره صدیقه طاهره (س) به چه علت بوده و این سرمایه کجا قرار بود صرف شود؟» گفت: پاسخ این سوال با چرایی اهمیت اقدامات حضرت پس از شهادت پیامبر گره خورده است.

صادقی افزود: در مدت کوتاه پس از رحلت رسول خدا (ص) بین چهل تا نود و پنج روز حضرت زهرا (س) عملیاتی انجام دادند که باید برای همیشه شاخص باقی می‌ماند. همچنین وصیت بی‌نظیر ایشان بر پنهان ماندن قبر و عدم حضور غاصبان در تشییع، اقدامی بود برای اینکه پیام این عملیات تغییر نکند و در حافظه تاریخ بماند.

نویسنده و پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب با تأکید بر پیوند میان «سرمایه‌گذاری الهی بر معرفی جایگاه حضرت زهرا» و «روشنگری تاریخی پس از سقیفه» خاطرنشان کرد: وقتی بدانیم که خداوند، پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) این جایگاه را برای فاطمه زهرا تثبیت کردند، درمی‌یابیم که هدف اصلی، اتکای مردم همه اعصار به رفتار و موضع ایشان بوده است؛ تا نگاه، سکوت، فریاد، گریه، لبخند، خطبه و حتی وصیت آن حضرت، معیاری ماندگار برای شناخت حق و باطل باشد.

وی این عملیات را «شاخص تاریخ» دانست که در هر دوران باید به آن رجوع کرد و افزود: اهمیت این اقدام در آن است که حضرت زهرا (س) در برهه‌ای حساس، تنها شخصیتی بودند که بدون امکان اتهام‌پذیری واقعی، توانستند حق را علناً آشکار کنند و مانع دفن آن در لابه‌لای حوادث شوند؛ عملیاتی که تا قیامت به عنوان راهنمای مؤمنان و الگوی مبارزه با انحراف باقی می‌ماند.

صادقی افزود: به همین علت، باید تا حد امکان جایگاه حقیقی حضرت زهرا (س) به عالم معرفی می‌شد تا همه بدانند اگر ایشان آن حرکت بزرگ را انجام دادند، ناشی از ویژگی‌ها، ثروت معنوی و منزلت بی‌بدیل ایشان نزد خداوند بود. از این‌رو تک‌تک کلمات و رفتار آن حضرت درس‌آموز، الگو و شاخص هدایت است؛ شاخصی که هر انسان در هر نقطه عالم باید آن را معیار قرار دهد.

نویسنده و پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب با رد هرگونه نگاه تقلیل‌گرایانه نسبت به انگیزه‌های رفتار حضرت زهرا (س) خاطرنشان کرد: هرگز نباید گمان شود که گریه یا فریاد ایشان صرفاً ناشی از احساسات زنانه یا دلسوزی برای همسر بوده است؛ بلکه باید در جهان جا بیفتد که فاطمه زهرا (س) معصومه‌ای است که پیامبر (ص) درباره‌اش فرمود: «جانم فدای او»، و خدای متعال فرمود: «عالم را به خاطر او آفریدم.» این جایگاه، مقوم همان عملیات تاریخی پس از سقیفه است که هدایت نسل‌ها را تضمین می‌کند.

وی با بیان اینکه عملیات ویژه حضرت زهرا (س) در این بازه زمانی، رویدادی بی‌مانند در تاریخ بشر است، گفت: این اقدامات چنان اهمیت داشت که تحلیل کاملش نیازمند ساعت‌ها گفتگو است، اما به اختصار باید گفت که جوهره این عملیات، تحقق مأموریتی بود که از آغاز آفرینش عالم در تقدیر الهی نهاده شده بود.

فاطمه (س) آموزگار جان‌نثاری در راه ولایت

حجت‌الاسلام موسی اسفندیاری، مدیر نمایندگی خراسان بنیاد بین‌المللی امامت نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: فاطمیه، تنها ایام سوگواری نیست؛ بلکه مدرسه فهم امامت و مهدویت و میدان تمرین ایمان و فداکاری است.

مدیر نمایندگی خراسان بنیاد بین‌المللی امامت گفت: ایام فاطمیه، یادآور فداکاری حضرت صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها در مسیر تحقق امامت الهی است؛ راهی که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، جان نازنین خود و فرزندش را در آن فدا کردند تا حق امامت الهی زنده بماند.

وی با بیان اینکه «فاطمیه نشانه ضرورت معرفت به امامت است» افزود: اگر جامعه آن روز، معرفت صحیح به مقام امامت داشت، بیعت غدیر به فراموشی سپرده نمی‌شد و سقیفه شکل نمی‌گرفت. همان‌گونه که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در خطبه فدکیه فرمودند: «امامت ما، امان از تفرقه است». مدیر بنیاد امامت خراسان تأکید کرد که بی‌معرفتی به امامت، منشأ همه انشعابات و گناهان تاریخی است.

اسفندیاری ادامه داد: درس فاطمیه ما را دعوت می‌کند به کسب معرفت نسبت به امام و به زمینه‌سازی مهدویت؛ تا سقیفه‌ای دیگر در مسیر تحقق حکومت عدل مهدوی مانع نشود». وی افزود: در روایات مهدویت، هم بشارت ظهور و هم انذار از تأخیر آمده است؛ ظهور وعده قطعی خداست، اما بهره‌مندی از آن مشروط به آمادگی بندگان است، وگرنه وعده حاصل می‌شود ولی ظهور به شب قیامت خواهد رسید و دیگر به کار ما نخواهد آمد.

مدیر نمایندگی خراسان بنیاد بین‌المللی امامت بیان مرد: برای تحقق حکومت عدل الهی، باید از جان، مال، فرزند و عیال گذشت. با شعار و صلوات کار پیش نمی‌رود، باید آماده فداکاری بود. او با اشاره به روایت امام باقر علیه‌السلام افزود: در آستانه ظهور، یاران حقیقی امام از قم برمی‌خیزند و در راه حق جان می‌دهند؛ اینان همان مجاهدانی هستند که حضرت صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها راهشان را گشودند.

وی جان‌فشانی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را نشانه تکلیف عملی در دفاع از حق دانست و گفت: عدم تلاش مدافعان امامت در زمان سقیفه، موجب خانه‌نشینی امیرالمؤمنین شد. حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها با مقاومت خود نشان دادند که دفاع از امامت، حتی تا حد ایثار جان، وظیفه مؤمنان است.

اسفندیاری با اشاره به بعد معرفتی این ایام تصریح کرد: نباید فاطمیه را در محدوده نزاع‌های فرقه‌ای و سیاسی محصور کرد. عظمت فاطمیه در ولایت‌پذیری است نه جدل و اختلاف. ولایت اصل است و برائت شاخه آن؛ قرآن نخست ولایت را در آیات ۵۵ و ۵۶ سوره مائده بیان می‌کند و سپس در پایان سوره مجادله از برائت سخن می‌گوید، نه بالعکس. پس فاطمیه نه نماد اختلاف، بلکه پیام‌آور وحدت در مدار ولایت و امامت است.

مدیر نمایندگی خراسان بنیاد بین‌المللی امامت افزود: معیار فهم و عمل در مکتب فاطمی عقل و ثقلین است، نه گرایش‌های افراطی و سلایق فردی؛ هر سخن و نظری اگر بر محور قرآن و عترت باشد پذیرفته است، و اگر خارج از آن باشد مردود است. عقل، ابزار فهم ثقلین است نه منبع مستقل در عرض آن.

وی خاطرنشان کرد: فاطمیه، برای ولایت و دفاع از مسیر حق است. آنچه از فاطمیه می‌آموزیم سه درس اساسی است: نخست، معرفت صحیح امام که مانع خانه‌نشینی امام حق می‌شود؛ دوم، آمادگی برای فداکاری در راه حکومت عدل الهی؛ و سوم، یقین به پیروزی مسیر جهاد و ولایت.

اسفندیاری گفت: فاطمیه دانشگاه معرفت امامت است و از ما می‌خواهد نه‌تنها محزون، که مسئول باشیم؛ مسئول در فهم، دفاع و عمل برای تحقق حکومت عدل مهدوی.

حضرت زهرا (س)، روح زنده کمال انسانی و چراغ راه بشریت

حضرت زهرا (س) تنها یک شخصیت تاریخی نیستند؛ بلکه روح زنده‌ی کمال انسانی‌اند. هر خوانش از فاطمیه، اگر از گریه فراتر رود و به فهم و عمل برسد، همان چیزی است که ایشان خواستند؛ بیداری عقل و قلب برای دفاع از حق.

در دوران معاصر، نیاز جامعه به الگوهای معنوی و عقلانی بیش از هر زمان احساس می‌شود. فاطمه (س) با رفتار خود نشان داد که زن می‌تواند محور انقلاب فکری و اخلاقی باشد بدون آنکه از عفاف یا مادری خویش فاصله بگیرد. او الگویی است برای همه زن و مرد در توازن میان عدالت، علم و عشق.

امروز یاد او فقط در اشک خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در مسئولیت ادامه راه او معنا دارد. فاطمیه برای خرد دیندار، جهاد آگاهانه و ایمان پایدار است، نه برای مویه‌های بی‌معرفت. هر گام در فهم خطبه‌های ایشان یا در عمل به روح آن، قدمی در پرورش جامعه‌ای فاطمی است.

در زمانه‌ای که بسیاری از ارزش‌ها در گرداب روزمرگی فرسوده می‌شوند، بازخوانی زندگی حضرت زهرا (س) فرصتی است برای بازسازی وجدان دینی، اجتماعی و انسانی ما. بانویی که هر عملش بر محور «خداگرایی و ولایت‌مداری» بود، می‌تواند چراغ هدایت نسل‌ها باشد؛ از خانه تا مدرسه، از اجتماع تا حکومت.

شاید بهترین تعبیر از وجود آن بانوی پاک، همان سخن امیرالمؤمنین (ع) باشد که فرمود: «فاطمه، شب را تا سحر در عبادت گذراند و در روز در دفاع از ولایت ایستادگی کرد». این جمله خلاصه تمام مقام اوست؛ الگویی از عقل، عشق، ایمان و عمل. بانویی که تا ابد، معیار شناخت حق و انسانیت باقی خواهد ماند.