دکتر وفا رضایی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه خشکسالی پدیده‌ای خزنده و غیرقابل پیش‌بینی است، توضیح داد: خشکسالی برخلاف سیل و بارندگی زمان شروع و پایان مشخصی ندارد و شدت آن به مرور افزایش می‌یابد. این پدیده از خشکسالی هواشناسی آغاز شده و به خشکسالی هیدرولوژی و کشاورزی و صنعت تسری پیدا می‌کند.

وی افزود: با کاهش بارندگی‌ها و رطوبت هوا، منابع سطحی استان دچار مشکل شده و روان‌آب‌ها کاهش یافته‌اند. ورودی سدها نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته و این موضوع تأمین آب شرب برخی شهرها مانند بانه را با چالش مواجه کرده است. در چنین شرایطی، برداشت‌های جبرانی از منابع زیرزمینی افزایش یافته و این امر افت شدید آبخوان‌ها و خطر فرونشست زمین به ویژه در مناطق شرقی استان را تشدید کرده است.

رضایی، نقش تغییرات اقلیمی را در تشدید بحران آب بسیار تعیین‌کننده دانست و گفت: نتیجه کاهش بارش‌ها تنها کمبود آب نیست، بلکه الگوی فصلی بارش و تعادل آب و هوایی استان را به هم زده است. این شرایط کشاورزان را در تنظیم زمان و نوع کشت سردرگم کرده و چرخه هیدرولوژیک استان را مختل و خشکسالی را تثبیت کرده است.

این استاد دانشگاه به مصرف نامتعادل آب و ضعف مدیریتی نیز اشاره کرد و افزود: تلفات آب در بخش کشاورزی بیش از ۳۰ درصد است و راندمان مصرف حتی در روش‌های مدرن نیز پایین است. کشت محصولات پرآب‌بر، کمبود اعتبارات برای اصلاح الگوی کشت و فرسودگی شبکه‌های آبرسانی از دیگر مشکلات استان است. علاوه بر این، مصرف آب شرب استان بالاتر از میانگین کشوری است و اصلاح این الگو نیازمند برنامه‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی است.

وی در ادامه پیامدهای بلندمدت خشکسالی را بسیار نگران‌کننده دانست و گفت: در سال ۲۰۰۰، تعداد دشت‌های بحرانی کشور ۱۶۳ دشت بود، اما اکنون بیش از ۴۲۰ دشت از مجموع ۶۰۹ دشت کشور در وضعیت بحرانی قرار دارند. این روند نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد اراضی قابل کشت کشور در معرض تهدید جدی هستند. اگر اقدامات لازم انجام نشود، بخش‌هایی از کشور به اراضی غیرقابل کشت تبدیل خواهند شد، طوفان‌های گردوخاک افزایش می‌یابد و کوچ‌های اجباری شکل خواهد گرفت. این تهدید با تأخیر زمانی به استان کردستان نیز خواهد رسید.

رضایی در بخش دیگری از سخنان خود مجموعه‌ای از اقدامات ضروری برای کنترل بحران را برشمرد و گفت: تشویق به کشت‌های کم‌آب و پربازده، ایجاد صنایع کوچک در حاشیه روستاها، جلوگیری از کشاورزی در مناطق ممنوعه، فرهنگ‌سازی عمومی برای مصرف بهینه آب، توسعه تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و استفاده از پساب در مصارف غیرشرب، برخورد با تخلفات در بخش آب و بهره‌برداری اصولی از ذخایر سدها از جمله این اقدامات هستند.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد: با مدیریت صحیح منابع، تخصیص اعتبارات برای احیا و تعادل‌بخشی، آموزش و فرهنگ‌سازی، و اجرای طرح‌های انتقال آب، می‌توان اثرات خشکسالی را کاهش داد و منابع آب استان را پایدار کرد. پیگیری تخصیص منابع آب از سدهای مرزی نیز باید در اولویت مدیریت استان قرار گیرد تا ریسک‌های آینده کاهش یابد.

انتهای پیام