خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: دولت چهاردهم، در اقدامی که می‌تواند به عنوان یکی از گام‌های عملی و هوشمندانه در راستای تقویت هماهنگی میان مرکز و استان‌های کلیدی کشور ارزیابی شود، حضور استاندار تهران را در جلسات هیئت دولت به صورت ثابت و دائمی درآورد.

این تصمیم روز چهارشنبه ۲۸ آبان در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام شد و فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، آن را تأیید کرد، خانم مهاجرانی اظهار داشت: از این پس، استاندار تهران به عنوان عضو ثابت در جلسات کابینه حضور خواهد داشت؛ تغییری که پیش تر استانداران تنها به صورت موردی و مهمان در این جلسات شرکت می‌کردند.

این اقدام، که به پیشنهاد وزیر کشور و با موافقت مستقیم رئیس‌جمهور اعمال شده، نشان‌دهنده درک عمیق دولت چهاردهم از جایگاه ویژه استان تهران در ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران است.

در شرایطی که کشور با چالش‌های متعددی از جمله تحریم‌ها، مسائل زیست‌محیطی، تراکم جمعیتی و نیاز به توسعه زیرساخت‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، ثابت کردن حضور نماینده ارشد دولت در استان تهران در بالاترین سطح تصمیم‌گیری اجرایی، می‌تواند به تسریع حل مشکلات و افزایش کارایی دولت کمک شایانی کند.

اهمیت بی‌بدیل استان تهران

استان تهران با جمعیتی بیش از ۱۴ میلیون نفر – که بیش از ۱۶ درصد جمعیت کل ایران را تشکیل می‌دهد – نه تنها مرکز سیاسی کشور است، بلکه قلب تپنده اقتصاد، فرهنگ و صنعت نیز به شمار می‌رود.

طبق آمارهای رسمی، حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد تولید ناخالص داخلی ایران در این استان تمرکز دارد، تهران میزبان بیش از نیمی از شرکت‌های ثبت‌شده کشور، بورس اوراق بهادار، بزرگ‌ترین فرودگاه بین‌المللی و شبکه گسترده حمل‌ونقل است.

چالش‌های تهران اما فراتر از اعداد و ارقام است: آلودگی هوا که سالانه هزاران نفر را روانه بیمارستان‌ها می‌کند، چالش کم‌آبی، ترافیک سنگین، حاشیه‌نشینی گسترده و مسائل اجتماعی ناشی از مهاجرت مداوم.

بسیاری از این مشکلات ابعاد ملی دارند و تصمیم‌گیری درباره پروژه‌هایی مانند توسعه مترو، مدیریت پسماند یا مقابله با بحران‌های احتمالی مانند زلزله، بدون هماهنگی مستقیم با استانداری تهران، اغلب با تأخیر و ناکارآمدی همراه بوده است.

در گذشته، حضور گاه‌به‌گاه استانداران تهران در جلسات دولت به حل برخی مسائل کمک کرده بود، اما ثابت کردن این حضور، ارتباطی پایدار و مؤثر با استناد به مواد مختلف قانونی از جمله ماده (۳) قانون مدیریت خدمات کشوری و اصول (۱۰۰)، (۱۳۸) و (۱۷۶) قانون اساسی ایجاد می‌کند.

محمدصادق معتمدیان، استاندار فعلی تهران، خود در واکنش به این تصمیم به خبرنگار مهر گفت: «به دلیل وسعت و جمعیت زیاد استان تهران، نیاز است استاندار برای پیگیری و رسیدگی به مسائل مهم در جلسات هیئت دولت حضور داشته باشد.» این اظهارنظر نشان‌دهنده استقبال عملی از سوی مجری محلی است.

دولت مسعود پزشکیان از ابتدای کار بر «وفاق ملی» و «تمرکززدایی هوشمند» تأکید داشته است، رئیس‌جمهور در جلسات متعدد با استانداران، بر واگذاری اختیارات بیشتر به استان‌ها اصرار ورزیده، اما همزمان بر لزوم هماهنگی نزدیک با استان‌های کلیدی مانند تهران سخن گفته است، این تصمیم، ادامه منطقی همان رویکرد است: تهران به دلیل حجم مسائلش، نمی‌تواند تنها با گزارش‌های دوره‌ای اداره شود.

مزایای این اقدام روشن است

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی «سرعت در تصمیم‌گیری» را از مزیت‌های قابل توجه این تصمیم دانست و افزود: مسائل تهران اغلب فوریت دارند، از تخصیص اعتبار برای حمل‌ونقل عمومی تا مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی نیاز به تصمیم گیری سریع و با پشتوانه محکم دارد.

حسن قشقاوی که با خبرنگار مهر در این خصوص سخن می‌گفت، اظهار داشت: مشکلات پایتخت چندوجهی است و در این خصوص نیاز به همکاری وزارتخانه‌های مختلف است، حضور ثابت استاندار تهران، این پیوندها را تقویت می‌کند.

وی تهران را «ایران کوچک» دانست و گفت: حضور نماینده عالی دولت در استان تهران در کابینه، پیام توجه به همه اقوام و گروه‌ها را مخابره می‌کند.

قشقاوی افزود: مقام استاندار در مرکز را که از گذشته در گستره تمدنی ایران زمین به نام «حاکم» یا «والی» می‌شناختند، دارای همان اختیارات و مسئولیتی بود که امروز در قالب عضویت محمدصادق معتمدیان استاندار سخت کوش و جهادی استان تهران در هیئت دولت، شاهد هستیم.

وی گفت: این اقدام شایسته نیاز جدی مدیریت یکپارچه و هماهنگ استان تهران از گذشته بود که تاکنون عملی نشده بود.

پیمان فلسفی، نماینده مردم تهران، ری، اسلامشهر، شمیرانات و پردیس در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: تجربیات ارزشمند، مدیریت میدانی و نگاه راهبردی استاندار تهران در اداره این استان سرمایه‌ای مهم برای ارتقای هماهنگی ملی انسجام در سیاستگذاری و توجه ویژه به مسائل حیاتی پایتخت خواهد بود.

واکنش‌های مثبت چهره‌های شاخص

این تصمیم با استقبال گسترده‌ای از سوی کارشناسان و شخصیت‌های سیاسی روبه‌رو شده است، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر با تقدیر از حضور استاندار تهران در هیئت دولت، این رویداد را «فرصت مغتنمی برای خدمت به مردم استان» توصیف کرد.

وی افزود: مسائل کلان تهران از جمله بارگذاری جمعیتی، تنش آبی، ناترازی انرژی، ترافیک و آلودگی هوا نیاز به تصمیمات دقیق‌تر دارد.

محمودی همچنین به «تجربه جنگ ۱۲ روزه» اشاره و ادعا کرد: حضور استراتژیک استاندار تهران در هیئت دولت به «حفظ انسجام در سطح امنیت ملی» کمک شایانی خواهد کرد.

احمد نادری، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در توئیتی در شبکه ایکس نوشت: عضویت دائمی استاندار تهران در هیئت دولت از منظر حکمرانی سرزمینی قابل دفاع است.

او اضافه کرد: وقتی حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور در استان تهران متمرکز شده و بار اصلی ترافیک، آلودگی، ناترازی انرژی و فشار بر زیرساخت‌های ملی را این پهنه به دوش می‌کشد، ارتقای جایگاه نهادی استاندار در سطح تصمیم گیری می‌تواند گامی در جهت اصلاح حکمرانی فضایی و نوعی «تمرکززدایی معکوس» باشد، یعنی تهران نه فقط محل اجرای سیاست‌ها، بلکه یکی از کانون‌های شکل دهی به سیاست گذاری ملی تلقی
شود.

استان تهران با یک چهارم تحولات کشور روبه رو است

رئیس شورای فرهنگ عمومی استان تهران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با استناد به قوانین مختلف، به عضویت دائم استاندار تهران در جلسات هیئت دولت اشاره کرد و افزود: با توجه به جایگاه منحصربه‌فرد استان تهران در ساختارهای اجتماعی، سیاسی و اداری کشور، مشارکت استانداری تهران در فرایندهای نظام ملی در قوه مجریه یک ضرورت اساسی است.

حجت الاسلام سیدمحمدحسن ابوترابی فرد گفت: استان تهران با حدود یک‌چهارم تحولات کشور روبه‌رو است و هر تغییر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در این استان، آثار مستقیم خود را در سراسر کشور نشان می‌دهد. به همین دلیل تهران نقش راهبری در مدیریت ملی دارد.

وی با اشاره به نقش الگوسازی تهران در شیوه‌های حکمرانی سرزمینی تأکید کرد: تصمیمات در حوزه‌های مرتبط با پایتخت فراتر از یک استان است و حضور استاندار تهران به عنوان عضو دائم هیئت دولت می‌تواند به سرعت بخشی در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری دقیق‌تر کمک کند.

امام جمعه موقت تهران حضور دائمی استاندار تهران در هیأت دولت را اقدامی مؤثر ارزیابی کرد و افزود: استاندار، مدیری است که در متن میدان قرار دارد و با نقاط قوت، ضعف و کاستی‌های تهران از نزدیک آشناست؛ بنابراین می‌تواند مسائل را برای اعضای دولت به‌صورت دقیق تبیین کند و در فرآیند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نقش مهمی ایفا کند.

دولت نشان داد آماده بازنگری در ساختارهای سنتی برای افزایش کارآیی است

ابوترابی فرد با بیان اینکه بهره‌گیری از ظرفیت هیئت دولت برای رسیدگی به مشکلات نزدیک به ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور که در تهران ساکن‌اند یا برای رفع نیازهای خود به استان مراجعه می‌کنند، اقدامی ضروری است، گفت: حل مسائل این مجموعه بزرگ، می‌تواند آغاز روندی برای حل تدریجی چالش‌های ملی باشد.

دولت با این تصمیم نشان داد، که آماده بازنگری در ساختارهای سنتی برای افزایش کارایی است. برخی ممکن است آن را «تمرکز بیشتر» بنامند، اما واقعیت این است که تهران استان معمولی نیست؛ مدیریت آن نیاز به ابزارهای ویژه دارد.

ثابت شدن حضور استاندار نه تنها تمرکززدایی را تضعیف نمی‌کند، بلکه آن را تکمیل می‌کند: اختیارات محلی حفظ می‌شود، اما تصمیمات ملی سریع‌تر به اجرا درمی‌آیند.

در نهایت، این اقدام نمادی از عزم دولت برای عمل‌گرایی و توجه به واقعیت‌های روز کشور است. در روزهایی که کشور نیاز به جهش در حل مشکلات معیشتی و زیرساختی دارد، چنین تصمیماتی می‌تواند اعتماد عمومی را تقویت کند.