نشست خبری نمایش «کوراوغلی» شامگاه چهارشنبه ۲۸ آبان، با حضور عوامل اجرایی، اصحاب رسانه و هنرمندان برگزار شد؛ نشستی که در آن بر هویت اسطوره‌ای این روایت، اهمیت بازنمایی فرهنگ آذربایجان و همچنین دشواری‌های تولید یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های نمایشی سال‌های اخیر تأکید شد. این تئاتر، روایتی است که هدف آن تنها بازگویی یک داستان نیست، بلکه احیای بخش مهمی از هویت فرهنگی و تاریخی مردم این سرزمین است.

«کوراوغلی» میراث عاشیقی ماست؛ اسطوره‌ای که باید درست روایت شود

یعقوب صدیق‌جمالی، کارگردان، طراح و نویسنده نمایش، در این نشست با مروری بر سابقه اجرای این اثر گفت: نخستین اجرای کوراوغلو سال ۱۳۷۹ با فضای فرهنگی همان دوره روی صحنه رفت. آن زمان با وجود محدودیت سالن‌ها، ۶۲ شب اجرا داشتیم و نمایش با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شد، اما کمبود زیرساخت‌ها باعث شد ادامه اجرا محدود شود. در سال ۱۳۹۸ تلاش کردیم بار دیگر نمایش را احیا کنیم، اما شیوع کرونا کل روند را متوقف کرد. در سال ۱۴۰۰ دوباره روی صحنه رفتیم و حالا پس از چهار سال با پروداکشنی گسترده‌تر، امکانات تکنیکی بهتر و کیفیت موسیقایی قوی‌تر برگشته‌ایم.

وی تأکید کرد که برخلاف تصور برخی، کوراوغلی صرفاً یک داستان عاشقانه یا قهرمانی ساده نیست، بلکه ریشه در سنت عاشیقی دارد و یک روایت اسطوره‌ای محسوب می‌شود. کوراوغلی داستانی است که عاشیق‌ها در طول سده‌ها شفاهی روایت کرده‌اند؛ در ملودی‌ها، نغمه‌ها و مراسم‌ها آن را زنده نگه داشته‌اند. روایت‌های متعددی از این داستان وجود دارد و همین تعدد روایت‌ها باعث شده نسخه واحدی از آن قابل اتکا نباشد. البته تلاش شده است در عین پایبندی به روایت عاشیقی، یک نگاه اسطوره‌ای و دراماتیک نیز داشته باشد.

صدیق‌جمالی بخش اسطوره‌ای داستان را با اشاره به نحوه تولد «گؤرات» و «دؤرات» تشریح کرد و گفت: اسطوره زمانی شکل می‌گیرد که بخشی از داستان فراتر از منطق روزمره باشد. تولد گؤرات و دؤرات، عبور پدر آنها از رود، و مسیری که این دو شخصیت طی می‌کنند، همگی ریشه در نگاه اسطوره‌ای مردم دارد. ما نیز همین نگاه را مبنا قرار دادیم.

وی درباره طراحی لباس و صحنه توضیح داد:
طراحی لباس‌ها براساس زیبایی‌شناسی آذربایجان و با توجه به ژانر، سیر داستان و بعد اسطوره‌ای اثر انجام شده است. تلاش کردیم رنگ‌ها، بافت‌ها و نمادها درست انتخاب شوند تا چشم مخاطب دچار آشفتگی نشود و درگیر زرق‌وبرق بی‌هدف نشود. هدف ما این بود که تماشاگر مستقیم به قلب داستان کشیده شود.

کارگردان نمایش همچنین درباره نقش رقص در اثر گفت: رقص آذربایجانی صرفاً یک عنصر تزئینی نیست؛ بخشی از هویت تاریخی ماست. رقص باید در امتداد روایت باشد، نه جدا از آن. رقص باید با هسته دراماتیک پیوند بخورد و معنا ایجاد کند.

صدیق‌جمالی در بخشی از صحبت‌هایش نسبت به فرسایش دارایی‌های فرهنگی هشدار داد: دارایی‌های هویتی، تاریخی، آئینی و اسطوره‌ای ما در معرض تهاجم جدی است. بسیاری از عناصر فرهنگی‌مان یا نادیده گرفته می‌شوند یا تحریف. ما وظیفه داریم این میراث را درست معرفی کنیم.

وی در پایان سخنانش خطاب به مدیران فرهنگی گفت: آرزوی من این است که استانداران و مدیران استان‌های دیگر نیز از اجرای نمایش‌های منطقه‌ای حمایت کنند. کیفیت برای ما خط قرمز است؛ چه نمایش به زبان ترکی باشد چه فارسی یا هر ژانری. تماشاگر باید احترام ببیند.

پروژه بدون حمایت مالی پیش رفت

علی مراتبی، تهیه‌کننده نمایش، با اشاره به دشواری‌های مالی پروژه گفت: هزینه تولید نمایش تاکنون حدود دو میلیارد تومان بوده است. اما متأسفانه هیچ پشتوانه مالی نداشتیم و با وجود استقبال تماشاگران، حمایت‌ها بسیار محدود بود. مسئولین و دولتمردان باید به حرکت‌های فرهنگی توجه بیشتری کرده و در جهت خواست و سلیقه مردم، از پروژه‌های پرمخاطب حمایت کند.

وی افزود: تبریز شهری بزرگ و فرهنگی است اما گاهی شرایطی ایجاد می‌شود که هنرمندان احساس می‌کنند به جای حمایت، فراری داده می‌شوند. یک روند اصلاحی و برنامه‌ریزی شده برای تغیر دادن این رویکرد آسیب‌زننده نیاز است. امیدوارم این بینش اصلاح شود.

کورئوگرافی این اثر بازنمایی زن آذربایجانی است

الناز خدادادی، طراح لباس و حرکات بخش بانوان، درباره اجرای رقص زنان گفت: مردم با رقص آذربایجانی آشنایی کامل دارند و همگان می‌دانند چه شاخصه‌هایی دارد؛ ظرافت، لطافت و روایتگری. تلاش کردم این حرکات فقط زیبا نباشند، بلکه شخصیت زن آذربایجانی را توصیف کنند. بسیاری از نمادها و نشانه‌های فرهنگی ما در حرکات به صورت غیرمستقیم بازسازی شده‌اند.

هنر آزاد باید ارزش داشته باشد

بابک قیصری، طراح حرکات آقایان، با انتقاد از رویکردهای متغیر فرهنگی گفت: متأسفانه در هر دوره دولت، نگاه‌ها عوض می‌شود و سانسورها کم و زیاد می‌شود. هنر آزاد است که ارزش دارد؛ اما نمایش وابسته فقط بودجه می‌گیرد و برای رشد هنر هزینه نمی‌کند. ما باید تبریز و فرهنگ آن را درست معرفی کنیم.

سهند قیصری، طراح حرکات آقایان نیز افزود: تبریز همواره خادم هنرها بوده است؛ از زورخانه‌ها تا آیین‌های حماسی، همه و همه اصللت فرهنگی و هویتی این دیار هستند. باید این میراث را زنده نگه داریم و قدردانش باشیم.

موسیقی نمایش ترکیبی از عاشیقی، موسیقی آذربایجان و فرم‌های موزیکال است

غلامرضا میرزازاده، مسئول موسیقی نمایش، با اشاره به ساختار موسیقایی اثر گفت: موسیقی این نمایش بر پایه ملودی‌های عاشیقی است، اما با تنظیم جدید و ساختار امروزی. حدود ۳۰ نوازنده در این پروژه همکاری دارند و ما کلکسیونی از ژانرهای مختلف موسیقی آذربایجان را کنار هم قرار داده‌ایم. موسیقی نمایش هم اصیل است و هم نمایشی؛ کمی هم به سمت فضای موزیکال رفته‌ایم.

کوراوغلی اتوپیای حماسی مردم ماست

نوید محمدی، مشاور رسانه‌ای پروژه، با اشاره به اهمیت فرهنگی این اجرا گفت: مخاطب امروزی سلیقه‌اش را شناخته و دنبال انعکاس هویت فرهنگی خود روی صحنه است. کوراوغلی برای مردم آذربایجان فقط یک قهرمان نیست؛ یک اتوپیای حماسی و بخشی از حافظه جمعی ما است. در روند تولید نمایش، با بسیاری از بزرگان فرهنگ، تاریخ، موسیقی و هنر گفت‌وگو شد و پیشنهادهای آنان در نسخه نهایی نمایش اعمال شده است.

به گزارش ایسنا، این اثر ۱۲۰ دقیقه‌ای، از ۵ آذر، هر روز ساعت ۲۰ در مرکز همایشهای بین‌المللی تبریز، میزبان مخاطبان تبریز خواهد بود.

انتهای پیام