به گزارش سلامت نیوز و به نقل از متخصصین زنان، در این بازه زمانی، مراجعه منظم به پزشک و انجام سونوگرافی برای بررسی وضعیت جنین، توجه دقیق به علائم غیر عادی مانند خونریزی، درد شدید یا تب و همچنین رعایت سبک زندگی سالم اهمیت زیادی دارد. تغذیه متعادل شامل مصرف میوه و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین‌های سالم مانند گوشت کم‌چرب و حبوبات، لبنیات پاستوریزه و منابع امگا ۳، همراه با پرهیز از غذاهای خام یا پر جیوه، اساس سلامت مادر و جنین در این دوره است.

از سوی دیگر، فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا یا یوگای بارداری می‌تواند به کاهش دردهای عضلانی و افزایش انرژی کمک کند. مصرف منظم مکمل‌هایی همچون اسید فولیک، آهن، کلسیم، ویتامین D و امگا ۳ نیز به توصیه پزشک ضروری است. این اقدامات ساده، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض و تضمین رشد سالم جنین ایفا می‌کنند.

سه ماهه دوم بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟

تقسیم‌بندی بارداری به دوره‌های سه‌ ماهه‌، روشی کاربردی برای درک تغییرات این دوران است. تغییراتی که در بدن شما و در رشد جنین رخ می‌دهد، در سه دسته کلی اوایل، میانه و اواخر بارداری قرار می‌گیرد که به‌ترتیب با نام‌های سه‌ماهه اول، دوم و سوم شناخته می‌شوند.

سه‌ ماهه دوم بارداری، میانه بارداری است و از هفته ۱۳ تا ۲۶ ادامه دارد. در این دوران معمولاً حالت تهوع کاهش می‌یابد و انرژی شما بیشتر می‌شود.

وضعیت مادر در سه ماهه دوم بارداری

در این دوره، بدن مادر دستخوش تغییرات می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است: 

• رحم بزرگ‌تر می‌شود و ممکن است به دلیل کشیده شدن رباط‌های رحمی، کمی درد یا ناراحتی احساس شود.

• پوست شکم و سینه‌ها کشیده می‌شود و این موضوع می‌تواند خارش خفیفی ایجاد کند.

• ترک‌های پوستی ممکن است ظاهر شوند که معمولاً با گذر زمان کمرنگ‌تر می‌شوند.

• با وجود اینکه وزن جنین در این دوره کمتر از یک کیلوگرم است، حجم خون مادر به ‌شدت افزایش پیدا می‌کند تا نیازهای رشد جنین را تأمین کند؛ این امر خود می‌تواند باعث افزایش وزن شود.

همچنین به گفته پزشکان، مادران در سه ماهه دوم بارداری احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنند. احتمالا شما به عنوان یک مادر در سه ماهه دوم بارداری، اضطراب کمتری را تجربه خواهید کرد اما فراموش نکنید که تجربه هر مادری منحصر به فرد است.

وضعیت جنین در سه ماهه دوم بارداری

در این دوره، جنین از حدود ۷٫۵ سانتی‌متر و ۳۰ گرم در هفته ۱۳ به حدود ۲۳ سانتی‌متر و ۸۲۰ گرم در هفته ۲۶ می‌رسد. این اعداد تقریبی هستند و ممکن است رشد هر جنین متفاوت باشد.

• جنین می‌تواند آزادانه درون کیسه آمنیوتیک حرکت کند. حدود هفته ۱۹ (یا زودتر در بارداری‌های بعدی) ممکن است حرکت او را حس کنید؛ این حرکت‌ها معمولاً مانند قلقلک یا پرپر زدن توصیف می‌شوند.

• با گذر زمان، پدر هم می‌تواند با گذاشتن دست روی شکم مادر، لگدها و حرکت‌های جنین را احساس کند. این تجربه می‌تواند به او کمک کند بیشتر با بارداری و جنین ارتباط بگیرد.

• طی این سه ماه، اندام‌های داخلی جنین مثل کبد، لوزالمعده و کلیه‌ها شروع به کار می‌کنند. همچنین ممکن است جنین مکیدن شست خود را آغاز کند.

• در هفته ۲۰ جنین می‌تواند صداها را بشنود؛ از جمله صدای قلب مادر و کم‌کم شروع به شناختن صدای اطراف می‌کند، هرچند گوش‌ها هنوز تکامل نیافته‌اند.

مراقبت های سه ماهه دوم بارداری

مراقبت های بارداری در سه ماهه دوم به شرح زیر است:

تغذیه در سه ماهه دوم بارداری

یکی از مهم‌ترین مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه دوم، داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل است. در این دوره، داشتن برنامه غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی اهمیت زیادی دارد؛ چرا که تغذیه شما منبع اصلی انرژی و مواد مورد نیاز برای رشد کودک محسوب می‌شود.

یک رژیم غذایی سالم در این دوره باید شامل ترکیبی از کربوهیدرات‌های مفید، پروتئین کافی، چربی‌های سالم، انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آب باشد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، لبنیات پاستوریزه، مغزها و دانه‌ها، و منابع پروتئینی مانند گوشت کم‌چرب و حبوبات، پایه اصلی یک رژیم غذایی مناسب در سه‌ماهه دوم بارداری را تشکیل می‌دهد.

در این دوره برخی مواد غذایی می‌توانند برای سلامت شما یا جنین مضر باشند. لازم است از مصرف موارد زیر خودداری کرده یا آن‌ها را به حداقل برسانید:

• غذاهای دریایی حاوی جیوه

• فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه مانند شیر و پنیر سنتی

• نوشیدنی‌های الکلی

• شیرین‌کننده‌های مصنوعی

• فست‌فودها و غذاهای کنسروی

• گوشت و تخم‌ مرغ نیم ‌پز

• سوشی و غذاهای خام دریایی

نوشیدن قهوه و سایر منابع کافئین در این دوره ممنوع نیست، اما بهتر است به یک یا دو فنجان در روز محدود شود.

مکمل های ضروری در سه ماهه دوم حاملگی

متخصصین زنان و زایمان معتقدند که مصرف مکمل‌هایی نظیر اسیدفولیک، آهن، امگا ۳ و کلسیم در سه ماهه دوم بارداری ضروری است. همچنین توصیه می‌کنند که روزانه یک مکمل ویتامین D وابسته به نظر پزشک متخصصتان، مصرف نمایید. از مصرف بیش از اندازه ویتامین A (رتینول) در سه ماهه دوم بارداری پرهیز کنید.

ورزش‌های مناسب سه ماهه دوم بارداری

یکی از علائم متداولی که مادران در سه ماهه دوم بارداری تجربه می‌کنند، سندرم تونل کارپال و درد در پاها و ناحیه لگن است. متخصصین زنان در سراسر جهان معتقدند که انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده روی، شنا و یوگا می‌تواند مفید باشد.

ویزیت منظم پزشک

در سه ‌ماهه دوم بارداری، معمولاً هر ماه یک بار برای معاینه به پزشک یا ماما مراجعه می‌کنید. این ویزیت‌ها ممکن است کوتاه باشند، اما بسیار مهم‌اند. بهتر است همسرتان را نیز در این ویزیت‌ها همراه خود ببرید.

در طول معاینه، پزشک معمولاً این کارها را انجام می‌دهد:

• وزن را اندازه‌گیری می‌کند.

• شکم را اندازه می‌گیرد تا مطمئن شود جنین طبق انتظار رشد می‌کند.

• فشار خونتان را بررسی می‌کند.

• گاهی نمونه ادرار می‌گیرد تا وجود قند یا پروتئین بررسی شود. وجود هر کدام می‌تواند نشانه دیابت بارداری یا فشار خون بالا ناشی از بارداری باشد.

• مطمئن می‌شود که واکسیناسیون‌های لازم انجام شده‌اند.

آزمایش‌های سه ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم بارداری، انجام آزمایش‌های زیر ضروری است:

• آزمایش هموگلوبین: میزان گلبول‌های قرمز خون را اندازه می‌گیرد. کم بودن آن می‌تواند نشانه کم‌خونی باشد که در بارداری شایع است ولی به‌راحتی درمان می‌شود.

• آزمایش تحمل گلوکز: این آزمایش برای بررسی علائم دیابت بارداری گرفته می‌شود. در این تست مایع شیرینی می‌نوشید و یک ساعت بعد قند خونتان اندازه‌گیری می‌شود. اگر نتیجه غیرطبیعی باشد، تست دقیق‌تری انجام خواهد شد.

• آزمایش آنتی‌بادی: اگر RH مادر منفی باشد، این آزمایش انجام می‌شود. در این صورت ممکن است در حدود هفته ۲۸ نیاز به تزریق آمپول RhoGAM داشته باشید.

آزمایش‌های ژنتیک در سه ماهه دوم بارداری

متخصصین معتقدند که انجام آزمایش‌ها و غربالگری‌های ژنتیک در سه ماهه دوم برای بررسی ناهنجاری‌ها و مشکلات ژنتیکی نظیر سندرم داون، ضروری است.

زنانی که در معرض خطر بالاتر قرار دارند عبارت‌اند از:

• کسانی که در بارداری قبلی جنین با ناهنجاری ژنتیکی داشته‌اند.

• زنان ۳۵ سال یا بیشتر.

• افراد با سابقه خانوادگیِ ابتلا به نقص‌های مادرزادی.

بیشتر تست‌های ژنتیک در سه‌ ماهه اول بارداری پیشنهاد می‌شوند، اما برخی از آن‌ها در سه‌ ماهه دوم یا ترکیبی از هر دو انجام می‌شوند.

• تست غربالگری چهارگانه (Quadruple screen test): نمونه خون مادر بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۲ گرفته می‌شود. این تست بیماری خاصی را تشخیص نمی‌دهد، بلکه مشخص می‌کند آیا نیاز به بررسی‌های بیشتر وجود دارد یا خیر.

• آمنیوسنتز (Amniocentesis): بین هفته‌های ۱۴ تا ۲۰ انجام می‌شود. در این روش، پزشک سوزنی را وارد کیسه آمنیوتیک کرده و مقدار کمی از مایع اطراف جنین برمی‌دارد تا بررسی شود.

• تست DNA آزاد سلولی (Cell-free DNA test): که به آن غربالگری غیرتهاجمی پیش از تولد هم می‌گویند. تنها به یک نمونه خون مادر نیاز دارد و گاهی می‌تواند جایگزین آمنیوسنتز شود.

سونوگرافی در سه ماهه دوم بارداری

در حدود هفته ۲۰ باید یک سونوگرافی انجام شود. این روش ساده است و با استفاده از امواج صوتی تصویر جنین به دست می‌آید. این سونوگرافی معمولاً برای بررسی ساختار بدن جنین انجام می‌شود؛ مانند قلب، کلیه‌ها، اندام‌ها و سایر بخش‌ها و می‌تواند حدود نیمی از ناهنجاری‌ها یا نقایص مادرزادی را شناسایی کند.

در سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری، جنسیت جنین نیز مشخص می‌شود. پیش از انجام سونوگرافی می‌توانید تصمیم‌ بگیرید که جنسیت نوزاد را تا لحظه تولد ندانید، در این صورت حتما به متخصص سونوگرافی اطلاع دهید.

خطرات سه ماهه دوم بارداری؛ چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟

در صورت بروز موارد زیر حتماً پزشک یا ماما را مطلع کنید:

• هر علامت یا نشانه غیرعادی

• قصد مصرف داروی جدید، ویتامین یا داروی گیاهی

• خونریزی واژینال

• ترشحات زیاد یا ترشح همراه با بوی نامطبوع

• تب، لرز یا درد هنگام ادرار

• گرفتگی یا درد شکمی متوسط تا شدید

شروع به خرید سیسمونی در 3 ماهه دوم بارداری

سه ماهه دوم بارداری، دورانی از آرامش نسبی و افزایش انرژی است که باید هوشمندانه مدیریت شود. این فصل، بهترین فرصت برای تمرکز بر مراقبت‌های کلیدی است: از تغذیه کامل و مصرف مکمل‌های حیاتی گرفته تا انجام ویزیت‌های منظم و غربالگری‌های مهمی چون سونوگرافی آنومالی. با مدیریت فعال سلامت خود و جنین تحت نظر پزشک و آگاهی از علائم هشداردهنده، می‌توانید این دوره را با اطمینان سپری کنید. این همان آرامش خاطری است که به شما اجازه می‌دهد تا با بازگشت انرژی و مشخص شدن جنسیت، برای یکی از شیرین‌ترین بخش‌های این سفر، یعنی برنامه‌ریزی و شروع خرید سیسمونی، نیز با خیالی آسوده قدم بردارید.